Sosyoloji Kavramı Olan Toplumsal Kurallar (Norm) Nedir? Ne Değildir?

Sosyolojide değerler bir toplum ya da gruptaki, istenir ve doğru olana ilişkin ideal ilkeleri tanımlayan özgürlük ve eşitlik gibi prensiplerdir. Değerler davranış kuralları sağladıkları gibi çatışma da yaratabilirler. Örnek olarak kürtaja ilişkin tartışmalar temelde değerlere ilişkin tartışmalardır. Değerler davranışların kültürel belirleyicileridirler ve bir kültürün mensuplarından beklenilen davranışları, hangi davranışlardan kaçınılacağını tanımlarlar. Değerlerdeki farklılıklar davranışlardaki farklılıklar olarak yansır. Değerler norm ve kuralları da kapsamaktadır, hangi normun kabul edilip edilmeyeceğine değerler aracılığıyla karar verilir.

Değerler ilkeleri, normlar ise bu ilkelerin özel durumlarda uygulanışını belirten özel kurallardır. Değerler pek çok normun doğuşuna neden olabilirler. Normlar ödül ceza sistemiyle ortaya çıkan ve bireylerin davranışlarına etki eden kültürel kurallardır. Kurallar toplum için gerekliliktir. Normların olmadığı bir toplumda kaos oluşacaktır. Norm, yaptırımı olan kurallar sistemidir. Bireyler tutum ve davranışlarının sınırlarını belirleyen bu kurallar sayesinde diğer bireylerin de hangi durumda nasıl davranacağını öngörebilirler. Paylaşılmış kültürel beklentiler olarak sosyal normlar, insanların bir toplumda bir arada yaşamalarını sağlarlar.

Örnek olarak aile ilişkileri, siyasal yapı, üretim ve tüketim faaliyetleri ve trafik kuralları belirli normlara göre yürür. Bireyler normları toplumsallaşma sürecinde öğrenirler. Normlara uyulmadığında toplumsal yaptırım söz konusu olur. Yaptırımın ölçüsü normun ciddiyetiyle orantılıdır. Toplumsal cezayla karşılaştığını gören birey tutum ve davranışlarını ona göre düzenler. Ödül ve ceza resmi ya da gayri resmi olabilir.

Birisini öldüren kişinin mahkemede hukuk kurallarına göre ceza alması resmi bir cezalandırma iken aynı kişinin toplumdan dışlanması, ayıplanması, iş verilmemesi ise gayri resmi cezalandırmadır. Normların ödüllendirilmesi de söz konusudur. Çocukların sosyal normları öğrenmeleri durumunda büyükleri tarafından övülmeleri, belirli hediyeler almaları buna örnektir. Her toplum normatif bir düzen geliştirir. Normlar belirli sosyal sistemler içersinde işlerler ve bütün toplumsal grupların kendilerine özgü normları vardır.

Normların toplumsal yapının bir parçası haline gelmesi için toplumu oluşturan üyeler tarafından içselleştirilmeleri gereklidir. Normlar, ödüller ve cezalar aracılığıyla uygun davranışın sürekliliğini sağlamaya çalışır. Sosyal normlara itaati sağlamak için bunlardan sapmaları önlemeye çalışan esasların bütününe sosyal kontrol adı verilir. Normlar uygulandıkları bireylere göre farklı nitelik gösterebilir çünkü kişilerin normları içselleştirme durumları farklıdır. Toplumun temel ihtiyaçları etrafında toplumlar bazı toplumsal norm sistemleri geliştirirler bunlara “kurumlar” adı verilir. Böylece din, eğitim, aile hayatı etrafında birer normlar sistemi oluşur ve bunlar din, eğitim, aile kurumu adını alırlar.
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

English Preparatory Department
School of Foreign Languages
Assistant English Teacher
Ankara Baskent University
2017-18

“Benim, senden öncem ve senden sonram yok, yalnızca sen varsın...”
C.A - 31.12.2010 - ∞

English Language and Literature
Faculty of Humanities and Letters
Ankara Bilkent University
2010-15