Metafiziğin (Fizikötesi) Aristoteles'te İlk Madde Olma Anlamı Nedir? Ne Değildir?

Aristoteles’in düşüncelerine bir bütün olarak bakıldığında onun varlık, bilgi, akıl yürütme esasları, doğa, canlılar âlemi, astronomi, ruh, siyaset, ahlak ve sanat gibi birçok farklı konuda görüşler ortaya koyduğu görülür. Ona göre “Salt Madde” ise “Olacağı şeyi henüz olmamış, yani henüz form kazanmamış ama form kazanma gücüne ya da imkânına sahip şey” olarak görmüştür. Hiç form kazanmamış, formun kendisinde henüz hiç gerçekleşmediği madde “salt madde” ya da “ilk madde”dir (Prote Hyle). Bu ilk madde, Aristoteles’e göre bir “kuvve hâlinde olma durumu” ya da gizilliktir (Dynamis). Form ya da öz, bu ilk maddede henüz gizil hâlde, yani bir imkân olarak bulunmaktadır. Bu ilk maddenin form, yani varlık ve gerçeklik kazanabilmesi için bu gizilliğin açığa çıkması, imkânın gerçekleşmesi gerekecektir. Aristoteles’e göre varlık kazanma süreci, yani “Oluş” (Genesis) işte bu “imkânın gerçekleşmesi ya da gizillikten açığa çıkma” sürecinden ibarettir. Oluş denen şey, gizilliğin edimselleşmesinden başka bir şey değildir. Dilimizdeki “etme” fiilinin kökü olan “et” sözcüğünden türetilmiş olan “edimselleşme” sözcüğü, Aristotelesçi felsefede imkân hâlinde olanın açığa çıkması, gerçekleşmesi anlamına gelir.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI