Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Bilim Felsefesinde Bilimsel Bilginin Konusu Nedir? Ne Değildir?

Bilgi üretmeyi amaçlayan bir uğraş olan bilimin konusu, üretilmek istenen bilginin konusu olan varlıklardır. Bu varlıklar, evrende şimdiki zamanda varolan, geçmişte varolmuş ve gelecekte varolacak tüm somut nesneler ve olaylar ile bunlara ilişkin olgulardır. Somut nesneler, kitleler ile bireylere ayrılır. “Kitle” sözcüğünü “madde miktarı” veya “madde parçası” anlamında kullanıyoruz. Buna göre belli bir madde, aynı türden kitlelerin tümüdür. Bir madde türünün örnekleyenleri de bu türden kitlelerdir. Örneğin bir element olan bakır, bir bileşim olan su ve bir karışım olan hava madde türleridir. Bunların örnekleyenleri sırasıyla bir miktar bakır, bir bardaktaki su ile bir odadaki hava gibi kitlelerdir.

Bilimle ilgili atomlar ve yıldızlar gibi cisimler, bakteriler ve memeliler gibi organizmalar ile kişiler (yani düşünme yetisine sahip olan organizmalar) birer bireydir. Olaylar, belli zamanlarda somut nesnelerdeki değişimler ile aralarındaki etkileşimlerdir. Örneğin bir turnusol kâğıdının renginin maviden kırmızıya değişmesi ile iki bilardo topunun çarpışması birer olaydır.

Olgular, doğru olan önermeleri doğru kılan varlıklardır. Her önermenin karşılığı olan bir durum bulunur. Olgu, gerçek olan durum demektir. Gerçek olmayan duruma salt-olanaklı durum denir. Bir önermenin doğru olması, karşılığı olan olgunun gerçek olması demektir. Olgular, doğru yalın önermelerin karşılığı olan yalın olgular ile doğru yalın-olmayan önermelerin karşılığı olan yalın-olmayan olgulara ayrılabilir. Buna göre yalın olgu, bir somut nesnenin belli bir özellik taşıması veya birden çok sayıda nesne arasında belli bir bağıntının bulunması demektir. Örneğin bir elektronun elektrik yükünün negatif olması ile Dünya’nın Güneş’in etrafında dönmesi birer yalın olgudur.

Bilimle ilgili yalın-olmayan olgular, bunları dile getiren yalın-olmayan önermelerin çeşitlerine göre adlandırır. Buna göre bir elektronun elektrik yükünün pozitif olmaması bir değilleme olgusu, Güneş’in kütlesinin 1.99×1030 kg ve Güneş’in yarıçapının 7×108 m olması bir tümel-evetleme olgusu, belli bir bakır tel yeterince ısıtılır ise genleşir bir koşullu olgusu, tüm metaller yeterince ısıtıldığında genleşir bir tümel-koşullu olgudur. Ancak bilim, konusu olan varlıkları tüm somutlukları ile incelemez. Bilimin asıl konusu, bu varlıklardan soyutlama ve idealleştirme yoluyla elde edilen nesne dizgeleridir.
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI