Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Demokritos'un Felsefesine Parmenides ve Elea Okulunun Etkisi Nedir?

Demokritos (M.Ö. Ö. 460 - D. 371) Antik Yunan Filozofudur.

Ruhsuz ve hareketli evren görüşüyle; evrende yalnızca kör ve ruhsuz, ancak hareketli güçlerin egemen olduğunu benimseyen bir anlayışa sahiptir Demokritos. Bu ruhsuz ve hareketli ancak kör güçlerin kendisi de nesnelerin birbirine çarpmasından oluşan baskı güçleridir. Demokritos evrendeki tüm olayları, nesnelerin birbirine çarpması ve bu çarpma sonunda birbirlerine yaptıkları baskı ile açıklar. Bu kör, ruhsuz ve de hareketli güçlere karşı, belli bir amaca çevrilmiş, belli bir plana göre hareket eden ve etki yapan güçler vardır. Bu güçler, ruhsuzdur, hareketlidir ve de geçerli zorunluluktur. Demokritos'un çok ünlü bir sözü vardır: Bu evrenden iki şeyi kaldırmak gerekir: amaç ve rastlantı. Evrende ne bir amaç ne de bir rastlantı vardır, yalnızca ruhsuz ve hareketli bir zorunluluk vardır. Demokritos, bu "ruhsuz ve hareketli" kavramlarıyla, doğa açıklamalarına son derece önemli bir ilke getirmiştir. Geleneklerin ve de Aristoteles'in aktardıklarına göre, Demokritos Leukippos adındaki bir filozoftan ders almıştır. Leukippos Miletliymiş ve çok genç yaşta Elea'ya gelmiş. Bunların doğruluk derecesine bilemiyoruz. Ancak şunu kesin olarak biliyoruz: Leukippos ve öğrencisi Demokritos, bir yandan Milet Okulunun öte yandan Elea Okulunun etkisinde kalmıştır. Leukippos Trakya'daki Abdera'ya gelmiş ve bu kentte kendi okulunu kurmuştur. Anaksagoras da Atina ya gelmiş ve yaşamının önemli bir kısmını burada geçirmiştir. Böylelikle Anadolu'nun batı kıyılarında başlayan felsefe, önce güney İtalya'ya sonra da Yunanistan'a geçmiştir. Demokritos, Leukippos'un yerleştiği ve de kendi okulunu kurduğu Abdera kentinde doğdu, bu okulda yetişti. Daha İlk Çağ'da bile bu iki filozofun yapıtlarını ve düşüncelerini birbirinden ayırmamak kural olmuştur. Ancak Demokritos'un, hocası Leukippos'u ün olarak gölgede bıraktığından kuşku duyulmaz. Demokritos'un yapıtlarından bize ancak bazı parçalar ulaşabilmiştir. Bununla birlikte kendisinin tipik bir gezgin bilim adamı olduğunu ve pek çok gezi yaptığı bilinir. Bu gezilere, yabancı ülkelerdeki bitkileri, hayvanları ve insan yaşamını incelemek için çıkmış olduğu sanılmaktadır. Bu gezilerden birinde Demokritos Atina'ya da uğramıştır. Atina'da kendisini hiç kimsenin tanımaması onu hoşnut etmiştir.

Anaksagoras da tipik bir bilgindi, fakat bu konuda Demokritos ondan ileridedir. Bu iki bilginin İlk Çağ'ın en büyük bilgini olan Aristoteles'i hazırlamış olduklarına inanılır. Leukippos ve Demokritos, günümüze kadar önemini koruyan ve bugün de yeniden önemsenen bir teoriyi, atom teorisini ilk kez ortaya koyan düşünürlerdir. Gerçi Empedokles ve Anaksagoras da evreni birtakım en son parçacıklardar oluşmuş saymışlardı. Anaksagoras bu parçacıkların sonsuz küçük olduğunu bile dile getirmişti. Ancak, bu gözle görülemeyen, sonsuz küçüklükteki unsurlara modern anlamdaki "atom" özelliğini kazandıran filozof, Demokritos'tur. Ona göre atomların, yani nesnelerin artık bölünemeyen en son unsurlarının birtakım özellikleri vardır: Bunlar öncelikle katıdırlar. Yani kendisine nüfuz edilemez bir biçimleri bulunmaktadır. Atomların rengi ve sesi yoktur. Bunlar sıcak ya da soğuk da değillerdir. Çünkü bütün bunlar duyumsallığı olan şeylerdir. Bunlar atomlar duyumlarımıza etki ettiği zaman oluşan şeylerdir. Örneğin renk sadece gören bir göz, ses yalnızca duyan bir kulak için vardır. Bu unsurlar duyu organlarına bağlıdır. Oysa belli bir biçime, büyüklüğe ve sertliğe sahip atomlar kendi kendilerine vardırlar. Bunların başlangıcı da sonu da yoktur. Bani başlangıçtan bu yana vardırlar. Ne var olmuşlardır ve ne de yok olacaklardır. Bunlar değişmezler ve yalnızca boş uzay içinde hareket ederler. Böylelikle Demokritos doğa açıklamasına bir de "boş uzay" unsuru eklemiştir.

Anaksagoras'ın 462 yılında Atina'ya geldiği sırada Demokritos'un doğduğu varsayılır. Demokritos, Anaksagoras'a göre bir sonraki kuşağın filozofudur. Demokritos bazı filozoflardan etkilenmiştir. Buna rağmen kendisinden öncelikle söz edeceğiz, çünkü onun düşünceleri "Fizikçi" adı verilen filozofların sınıfına girer. Demokritos bazı yönlerden Anaksagoras ile karşıt görüştedir. Mesela Anaksagoras, evreni bir plana göre hareket eden ve etkin olan bir Tanrının yarattığına inanır. Dernokritos'a göre ise, evrende her şey kendiliğinden kör bir zorunlulukla oluşur. Baskı ve vuruş (darbe), evrendeki her şeyi var eden tek güçtür. Evrende ne bir amaç ve ne de bir rastlantı vardır. Evrene, her yerde aynı olan, kendiliğinden ve kör bir zorunluluk hükmeder. Evrende kesin bir zorunluluk bulunduğu ve olaylara sebep-sonuç ilişkisinin egemen olduğu görüşü, açık bir biçimde ilk kez Demokritos tarafından ileri sürülmüştür.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI