[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Herakleitos'un Felsefesine Göre Ahlâk Kavramı Nedir? Ne Değildir?

Herakleitos’a göre insanın ahlaksal bakımdan durumu iki yönlü bir görünüm sergiler. Bunlardan birincisinde anlayan ruh, ötekinde ise yasaya uygun davranan ruh söz konusudur. Bunlardan anlayan ruh evrende hüküm süren logos yasasını derinlikli biçimde kavramış, bilge insanın ruhsal durumudur. Fakat bilgelik için bu yeterli değildir. İnsanın aynı zamanda bu derinlikli evren yasasına uygun şekilde eylemesi de gerekir. Ona göre hayvanlar için fiziki doğa yasası geçerliyken insanlar için de belli bir doğa yasası geçerlidir. Nihai planda insan muhakkak anlamayı devreye sokmalıdır. Çünkü anlamayan bir insan için evrendeki her şey çelişkili olacaktır. Bu durumdaki bir insan için evrende iyi ve kötü, güzel ve çirkin vardır. Oysa bunlar evrensel yasayı anlamamış olan insanların değerlendirmeleridir. Hakikatte ise bunların hepsi birdir. Yani evrene Tanrıca bakabilen bir insan için her şey iyidir, her şey güzeldir. Daha doğrusu iyi ve kötü, güzel ve çirkin birdir. Anlayan insan, bu zıtlıkların üzerine çıkıp her şeyi birlik içinde kavrayabilir. Evrende doğrudan bir zorunluluk hüküm sürmektedir ve insanların da bu zorunluluğa uyması gerekir. Bu zorunlulukta iyinin, kötünün, güzelin, çirkinin bir anlamı yoktur. Herakleitos, bu zorunluluk esasına dayalı evren yasasıyla insana manevra sahası bırakmamakta, öte yandan insanın kişiliğinin kendi kaderi olduğunu söyleyerek bir anlamda kişinin kendi kaderini kendisinin belirleyeceğini söylemektedir. Ona göre insanın kişiliği kendi kaderidir. Fakat bir başka fragmanında da “Hayat (Aion) dama oynayan bir çocuktur. Kimini köle, kimini kral yapar.” denmektedir.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI