Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Siyaset Felsefesinde Mutlak Devlet Nedir? Ne Değildir? Nasıldır?

Modern devlete ilişkin niteliklerin izleri her ne kadar daha eski tarihlere geri götürülebilse de, bu izlerin belirginleşmesi 17. ve 18. yüzyıllar içerisindedir. Ünlü eseri Kamusallığın Yapısal Dönüşümü’nde Jürgen Habermas, bu yüzyıllar içerisinde ticaret yoluyla giderek zenginleşen burjuvaların, sermaye dolaşımını kolaylaştırmak ve pazarı genişletmek amacıyla, çıkarlarını daraltan aristokrasiden kurtulmak için merkezî krallıkları destekleyerek, modern devletin temellerini attıklarını ileri sürer.

Burjuvaların siyasi ve idari değişim talepleri, daha çok ticaret alanını genişletmek ve ticari sermayenin güvenliğini sağlamakla ilişkili olarak parçalı bir iktidar yapısı sunan aristokrasiyi ortadan kaldırma girişimleriyle iç içe geçer. Bu amaçla, modern devlete dönüşümde, özellikle vergi yoluyla ticarete büyük darbe vuran yerel, bölgesel ve sınıfsal iktidarlar çökertilmiş; idare ve hukuk birliği sağlanmış; şiddet kullanmada merkezi otorite, tekele dönüştürülmüş; dışarıya karşı gümrük duvarları kurulurken, feodalitenin dar alanlara hapsettiği pazar alanı devlet ölçeğinde genişletilmiştir. Dahası Ortaçağ boyunca siyasal bir erk haline gelen kilise, modern devlete dönüşümde giderek siyasal etkinliğini yitirir. Dini olanın dünyevi iktidardan bütünüyle çıkartılmasıyla modern devlet iktidarı laikleştirilir. Bölgesel güçlerin tümüyle yok edilmesine yönelik olarak girişilen bu mücadele sonucunda da tüm bu güçleri elinde toplayarak yeni pazarları fethedecek olan Leviathan doğar.

Niccolò Machiavelli (1469- 1527) İtalya’nın şoransa kentinde dünyaya gelen Machiavelli, kentin hem cumhuriyet hem de tiranlık dönemini yaşamıştır. Cumhuriyet döneminde yazmanlık görevi alarak devlet memurluğu yapan Machiavelli, tiran ailesi olan Medicilerin yönetimi ele geçirmesi üzerine sürgüne gönderilmiştir. Ünlü eserleri Prens ve Titus Livius’un İlk On Kitabı Üzerine Söylevler’i bu dönemde yazan Machiavelli, etkili görüşleriyle siyasal iktidarın laikleşmesine katkıda bulunur. Siyaset felsefesi tarihinde özel bir öneme sahip Machiavelli, Prens adlı eserinde mutlak devleti, Söylevlerde ise idealindeki cumhuriyet yönetimini anlatır. Prensin siyasal erkini kendi fiziksel gücü temelinde meşrulaştıran Machiavelli, siyasal iktidarın meşruluğunu din dışında bir kaynağa dayandırarak, siyaset biliminin de kurucusu unvanını kazanır.

Prens adlı eserinde katıksız bir mutlak yönetim tablosu çizen Machiavelli bu nedenle sonraki yüzyıllar boyunca “Kötülüğün Filozofu” olarak anılır (Strauss 1958, s. 9). Asıl amacı döneminin küçük kent devletlerine bölünmüş İtalyasında parçalanmış olan birliğin yeniden kurulmasına hizmet etmek olan Machiavelli, güçlü bir monarkın önderliğinde bu birliğin kurulabileceği inancını taşımaktaydı. Machiavelli siyasal erkin kaynağını gelenek ya da Tanrı yerine, monarkın gücüne dayandırarak iktidarın laik bir yorumuna ulaşırken; ister istemez siyasal iktidara, geleneksel aristokratik yönetim ya da kilise yönetimi karşında üstünlük tanımış olur. Böylece Machiavelli kilise, aristokrasi ve krallık arasında süregiden iktidar mücadelesinde, “Güçler arasında en üstün güç/iktidar” (Superanus) olarak “Egemenlik” kavramını siyaset biliminin merkezi haline getirirken, modern devletin kuramsal temellerini de atar.

Machiavelli’ye göre egemenliğin temel ilkesi, siyasal birlik ve bütünlüktür. Siyasal birlik ve bütünlüğün sağlanabilmesi, devletin ve yurttaşların ortak iyisidir. Ortak iyi adına yapılan, ister ahlaki isterse ahlak dışı olsun, her türden etkinliği meşrulaştırması, Machiavelli’ye yüzyıllar boyunca pragmatizmin öncüsü yakıştırmasının yapılması na neden olur. Ancak bu yakıştırma bütünüyle haksız bir çıkarımdır. Machiavelli, Prens adlı eserinde kötülüğün ancak ortak iyi adına meşrulaştırılabileceğini ve kötülük yolunun ise yalnızca egemen tarafından gerekli görüldüğü durumlarda açılması gerektiğini özellikle vurgular (Machiavelli 2002, s. 143). Dikkat edilirse Machiavelli ortak iyiyi koruma görevini yüklediği egemeni, yasa ya da benzeri her türlü düşünsel, fiziksel ya da ahlaki herhangi sınırlamalardan muaf tutarak mutlak monarşinin önünü açmış olur. Bu durumda egemenin iradesi ortak iyiyi yansıttığına göre, egemen kişi de devletle özdeşleşmiş demektir.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

English Preparatory Department
School of Foreign Languages
Assistant English Teacher
Ankara Baskent University
2017-18

“Benim, senden öncem ve senden sonram yok, yalnızca sen varsın...”
C.A - 31.12.2010 - ∞

English Language and Literature
Faculty of Humanities and Letters
Ankara Bilkent University
2010-15