Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Sofist Xenophanes'in Bilgi Felsefesinde Tanrı Bilgisinin Önemi Nedir?

Ksenophanes, Tanrı’nın bilgisinin tam ve eksiksiz olmasıyla göreli olmayan ve bu bakımdan gelişme ihtiyacı duymayan bilgisinin yanı sıra insanın sahip olabileceği bilgilerin hem göreli hem de ilerleme ve gelişmeye açık olması ile ilgili olarak tatlar üzerinden bir örnek vermiştir. İncir ve balın tatlarının söz konusu edildiği bu örnek şöyledir: “Tanrı sarı balı yaratmamış olsaydı, insanlar incirlerin çok tatlı olduğunu söyleyeceklerdi.” Fragmandan anlaşıldığı kadarıyla insanların dünyada olup bitenlere ilişkin bilgileri, sahip oldukları tecrübelerle sınırlıdır. Bu bilgiler ve tasavvurlar içinde tanrısal varlıklara ilişkin tasarımlar nasıl ki onları tasavvur eden insanların kendi bedensel şekilleri ve yaşama tarzları ile ilişkili olarak ortaya çıkıyorsa tatlar konusundaki bilgileri de insanları n tatlarla ilgili tecrübeleri ve bu tecrübelerine konu olan varlıklarla sınırlıdır. İncir ve ‘sarı bal’ın tadı konusunda tecrübeye sahip insanlar, iki farklı tecrübe alanı na sahip insanları temsil etmektedir. İlk kısımda temsil edilen insanlar, yaşama dünyaları içinde tat bakımından incirden daha tatlı bir şey yememiş olan insanları temsil etmektedir. Bu insanlar için en tatlı şey ile ilgili yaşama tecrübeleri incirin tadıyla sınırlıdır ve bu yüzden onların tatlar konusunda sahip olduğu bilgilerin göreli olarak eksik olduğu söylenebilir. Hem incirin hem de balın tadını bilen insanlar ise ilk gruptaki, yalnızca incirin tadını bilen insanların tecrübelerinden daha geniş bir tecrübe alanına sahiptirler. Bu bakımdan onlar, incirin en tatlı şey olduğunu değil, incirin de tatlı şeylerden biri olduğunu fakat en tatlı şeyin ‘sarı bal’ olduğunu söyleyecektir. Fakat yine de burada verildiği üzere, insanların tatlarla ilgili bilgileri, ne ölçüde fazla tecrübeden kaynaklanırsa kaynaklansın, mutlak olduğu söylenemez. Çünkü ‘sarı bal’ın en tatlı şey olması, insan tecrübeleri içinde, göreli olarak en tatlı şey olmasından kaynaklanmaktadır. Öyleyse tecrübe bakımından en tatlı olan şey, insan tecrübeleri ile sınırlıdır. Oysa tanrı bilgisi söz konusu edildiğinde bu bilgi tam ve eksiksiz olmasıyla göreliği aşmış bir bilgi olmalıdır. Ksenophanes’e göre Tanrı’nın niteliklerinin ne olduğuyla ilgili olarak Diogenes Laertios’un aktarımı kayda değer görünmektedir: “Tanrı’nın özü küre biçimlidir ve insana benzer hiçbir yanı yoktur; baştan aşağı göz, baştan aşağı kulaktır, ama soluk almaz; tümden akıldır, düşüncedir ve sonsuzdur.” (Ksenophanes, Fragmanlar)

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]