Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Sofist Xenophanes'e Göre İnsan Kesin Bilgiye Sahip Olabilir Mi?

İnsanların kesin bilgi sahibi olamayacakları bu türden konularda Ksenophanes, alanı ne olursa olsun insanın elde edeceği bilgilerin sınırlı olduğunu şu şekilde ifade etmektedir: “Kesin hakikatı olmadı gören, olmayacak da doğrudan. Tanımayla bilen Tanrıları ve söylediğim bütün şeyleri” (Ksenophanes, Fr. 21B34). Ksenophanes’in bilgiye ilişkin bu kesin sınırlamasının yanı sıra, nesnel doğruluk düşüncesine sahip olduğu söylenebilir. Nesnel doğruluk düşüncesi kişilere göre değişmez. Ksenophanes, bir yandan: “Kesin hakikatı olmadı gören, olmayacak da doğrudan. Tanımayla bilen Tanrıları ve söylediğim bütün şeyleri” diyerek, bu nesnel doğruluğun varlığından bahsederken diğer yandan, “Bir başarır da söylerse sırrın ve gizli şeyin ne olduğunu. Kendisi yine bilmiyordur onu, sanılardır ancak. Herşeyde sahip olduğu” diyerek de bu bilgiye ulaşılamayacağını belirtmektedir.

“Eski Yunan dünyasında bilmek, görmek demektir (Bkz. Eide). Bu daha sonra idea dönüşür. Eski Yunan dünyasında bilginin temeli görmedir.”

Ksenophanes’in bu sözü başlangıçta oldukça açık görünmekte ve daha sonra Parmenides’te belirgin örneğini göreceğimiz, hakikatler hakkında bilgi elde etme imkânı ile ilgili düşünceler taşımaktadır. Parmenides’in şiirinden anladığımız kadarı yla Tanrıça Parmenides’e iki konuda hazır bilgiler sunmaktadır. Bunlar görünüşler dünyasının yanıltıcılığının arkasındaki değişmeyen hakikatlerin bilgisi ve diğer insanlardan geri kalmaması için astronomi veya dünyada olup biten şeylere ilişkin konuların, yani görünüşler dünyasının bilgileridir. Oysa Ksenophanes, görünüşler dünyasıyla veya görünen dünyanın ardında olup bitenlerle ilgili olarak insanların tanrılardan veya tanrıçalardan herhangi bir şekilde bilgi elde edemeyeceğini, çünkü tanrıların insanlara bu türden bilgileri hiçbir şekilde vermemiş olduğunu belirtmektedir. Bu konuda ayrıca Cicero’nun aktarımı da kayda değer görünmektedir: “Tanrı’nın varlığını kabul edenler arasında -çok eskilerden bahsederken kehaneti bütünüyle reddeden yalnızca Kolofonlu Ksenophanes’di …” (Cicero: 1964, 227-229). Bu konuda Herakleitos’un fragmanı (22B26) ve bu fragman için verilen açıklama- yorum bu anlayış doğrultusunda anılmaya değer görünmektedir. Fragmanla ilgili bu açıklama-yorumda Herakleitos’a göre hakikatin rüyalar yoluyla edinilemeyeceği belirtilir.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]