Çevrimdışı

İUPİTER ya da JÜPİTER. Rom. mit. Roma tanrısı, Saturnus ile Rhea'nın oğlu. Tinia adlı etrüsk tanrısının benzeri, aynı zamanda da baba tanrı ve gök tanrısıydı. Baş ve egemen tanrı olunca Yunanlılar'ın Zeus'uyla bir tutuldu. Güçleri şu sıfatlarla belirlenmiştir: iupiter Elicius, yağmur yağdıran; İupiter Fulgur, şimşek ve gök gürültüsü tanrısı; İupiter Stator, düşmanları durduran; iupiter Feretrius, tro-phaeum tanrısı; iupiter Capitolinus, kendisine Minerva ve luno ile birlikte Roma' daki büyük Capitolium tapınağı adanan tanrı. Georges Dumézil Iupiter'in ilk başlarda başka bir üçlüde de yer aldığına dikkati çeker: iupiter, Mars, Quirinus.
iupiter kültüne flamen dialis (İupiter flamen'i) başkanlık ederdi. İupiter onuruna, gösterişli oyunlara (ludi magni, ludi romani, ludi capitolini) vesile olan iupiter Opti-mus Maximus ("çok ulu ve çok iyi") şenlikleri ve başka birçok şenlik düzenlenirdi. Göreve başlayan konsüller, zafer kazanan kumandanlar, yeni imparator olanlar tarafından iupiter'e sunulan kurbanlar ulusal bir anlam taşırdı. Garnizon ülkeleri, iupiter Optimus Maximus'a (yazıtlarda I.O.M.) bağlılık gösterirlerdi. Zeus'la özdeşleştiriimişti; ayrıca, bağdaştırmacılık yoluyla, Doğu dinlerinin çeşitli üstün tanrılarıyla bir tutulmuştur: Sabazios, Amon, Dolichenus vb.
—ikonogr. Etrüsk iupiter'inin birçok örnekleri, özellikle Louvre'daki pişmiş topraktan küçük heykel grubu (iupiter Tinia ve iuno cupra) ünlüdür. Bazı paraların üzerinde genç ve sakalsız olarak (volks tipi) ya da dört atlı savaş arabasını sürerken, daha sonra imparatorluk dönemindeyse imparatoru harmanisinin altına alan iupiter Conservator (koruyucu iupiter) olarak be-timlenmiştir. Ama sakallı ve tahtına kurulmuş olarak gösterileninden (Vatikan, Louvre, Napoli müzeleri), ayakta yıldırımı fırlatanına (Capitolini, Vatikan, Dresden, Floransa, Louvre müzeleri), Bingazi'deki kolostan, Evreux'deki bronz heykeline varıncaya kadar Romalılar'ın tanrılar tanrısı iupiter'i, genellikle Yunanlılar'ın Zeus'u-nun taklidinden başka bir şey değildir. Bu arada iupiter temasının işlendiği büstleri (Napoli, Londra, Louvre, Vatikan), alçak-kabartmaları, işlemeli akikleri ve mühür-taşlarını da anmak gerekir.
Modern ressamlar iupiter efsanesinin birçok bölümünü stk sık işlemişlerdir: G. Romano (Londra) doğumunu; Poussin (Berlin, Londra [Dulwich koleji) ve Washington) ile Jordaens (Louvre) Keçi Amaltheia tarafından emzirilen iupiter'i; Raffaello (Vatikan), P Bordone (Roma, Borghese galerisi), Spranger (Louvre), belki de Watteau (ay. y.) iupiter ile Antio-pe'yi; G. Romano Devleri yıldırıma çarptıran iupiter'i (Mantova); Veronese Kötülükleri yıldırıma çarptıran İupiter'i (Louvre); A. Carracci iupiter ile iuno'yu (Roma, Farnese galerisi); Natoire yaşamının çeşitli evrelerini (Troyes müzesi); ingres iupiter ile Thetis'i (Aix-en Provence); G. Mo-reau iupiter ile Semele'yi (G. Moreau müzesi, Paris). Ayrıca il Tintoretto'nun Dukalar sarayı'nın tavanına işlediği Venedik'e dünyanın egemenliğini sunan iupiter'i DANAE, EUROPE, GANYMEDES, İO, LEDA) de saymak gerekir.


aLinti..

__________________

#MustafaKemaLAtatürkTorunuyum..ღ ❦

{22~02~`22..∞}
{09~09~`22..ღ}