| |
|
08 Haziran 2014, 12:03
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Toplumsal Kurumlar: Siyaset Kurumu Siyaset Siyaset kurumunu ortaya çıkaran temel olgu insanların toplu hâlde yaşamalarıdır. Eğer insan tek başına başkalarına ihtiyaç duymaksızın varlığını sürdürebilseydi hiç kuşkusuz siyaset de söz konusu olmayabilirdi. Fakat tarihsel olarak da biliyoruz ki insanlar çoğu işlerini birlikte yürütürler. Aristoteles “İnsan politik bir canlıdır.”derken buna işaret etmiştir. Siyaset tam bu noktada yani birlikte yaşayan bir topluluğun varlığını sürdürmek, ortak sorunlarını çözmek, kamusal hizmetleri görmek, ortak değerler üretmek amacıyla oluşmuş kurumsal yapılanma olarak karşımıza çıkar. Dolayısıyla siyaset her zaman otorite, iktidar, devlet, yasa vb. gibi güç ilişkilerini ve toplumsal sorunları çözme iradesini ifade eden kuruma atıfta bulunur. Siyaset sözcüğü Arapça “sase” fiilinden türetilmiş olup sözlükte seyislik, at idare etmek, ülke yönetimi gibi anlamlara gelir. Fakat zamanla siyaset kelimesi halkın bir otorite tarafından sevk ve idaresi anlamlarında kullanılmıştır. Siyaset ile aynı anlamda kullanılan politika kelimesi ise siyasetin Batı dillerindeki karşılığıdır. Eski Yunan’daki site devletleri için kullanılan ve “polis” kelimesiyle ilişkili olan “politike” (politika), “polis-devleti”nin yönetimine dair işler, devletle ilgili faaliyetler anlamını taşımaktadır. Devlet Nedir, Ne Demektir? Pek çok sosyal ve siyasal konuda olduğu gibi devlet konusunda da herkesin üzerinde ittifak ettiği kesin ve tek bir tanım bulmak mümkün değildir. Bunda muhtemelen devlet kurumunun zaman ve mekân değişkenleri açısından gösterdiği farklılıklar etkili olmaktadır. Bugünkü anlamda devlet genel olarak 17. yüzyıldan bu yana yaşanan değişimler nedeniyle eski dönemlerdeki devletten oldukça farklı özellikler taşımaktadır. Devletin yapısındaki faklılaşmalar onun tanımı ve analizi ile ilgili çalışmalarda da kendini göstermiştir. Mesela, İslam dünyasında devletin siyasal bir kavram olarak kullanılmaya başlanmasından itibaren birbirini izleyen üç ayrı dönemde üç ayrı anlamda kullanıldığı gözlenmektedir. Buna göre ilk dönemde zafer, güç veya egemenliğin dönüşümlü olarak el değiştirmesi anlamında kullanılmıştır. Ardından gelen ikinci dönemde bir hanedanın egemenliği veya onun siyasal iktidarını ifade etmiştir. Devleti Âl-i Osman dendiğinde Osmanlı hanedanın egemenliği ve siyasal iktidarı anlatılmıştır. Üçüncü dönemde ise ulus temelinde en yüksek seviyede örgütlenmiş ve uluslararası sistem tarafından tanınmış siyasal yapı anlamında kullanılmıştır. Batıda da benzer bir durum gözlemlenmektedir. Eski Yunan’da devlet (polis), ortak “iyi hayatı” gerçekleştirmek amacıyla bir şehir düzeyinde örgütlenmiş organik bütünlüğü ifade ederken Roma İmparatorluğu’nda hukuki olarak birbirinden ayrılan bölgeleri kapsayan geniş bir coğrafi alanda siyasi düzeni sağlamaya yönelik bir örgütlenmeyi anlatıyordu. Böylece hukuk ve düzen fikri devletin temelini oluşturmaya başlamış, bu süreçte hukuk ve bürokrasiye dair düzenlemeler çeşitli kurumların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Daha sonra imparatorlukların parçalanmasıyla birlikte ulus temelinde örgütlenmiş yeni bir devlet formu ortaya çıkmıştır. Siyasal iktidarın ulus temelinde örgütlenmesiyle ortaya çıkan modern ulus devlet formu 1648 Vestfalya Antlaşması’yla Avrupa’daki uluslararası sistemin temel birimi hâline gelmiş bulunmaktadır. Bu tarihten itibaren devlet kavramı ulus kavramıyla birlikte siyasal iktidarın en yüksek düzeydeki örgütlenmesi anlamında kullanılmaya başlanmıştır. (Davut Dursun, Siyaset Bilimi, s.159-160, Düzenlenmiştir.) Demokrasi Nedir, Ne Demektir? Genel bir tanımla demokrasi egemenlik hakkının halka ait olduğu fikri üzerine bina edilmiş siyasasal yönetim biçimidir. A.Lincoln, demokrasiyi "Halkın, halk için ve halk tarafından yönetilmesidir." diye tanımlanmıştır. Bir toplumda demokrasinin gerçekleştirilebilmesi için bazı koşulların oluşması gerekir. Bunlar; halkın yönetime geniş çapta katılması, farklı düşüncelerin serbestçe ifade edilebilmesi, halkın örgütlenebilmesine imkân tanınması, çoğunluğun kararlarına uyulması, azınlık haklarının korunması, temel hak ve özgürlüklerin güven altında bulunmasıdır. Doğrudan doğruya kendini yönetebilme imkânına sahip bulunmayan halk, yöneticilerini belli aralıklarla yapılan seçimlerle belirler ve bu yolla yönelime katılmış olur. Demokratik toplumlarda halkın yönetime katılması partiler, seçim, referandum vb. araçlarla gerçekleşir. Demokrasinin bir yönetim biçimi olarak yaygılaşıp gelişmesi 20. yy.da olmuştur. Bu gelişim iki yönde gerçekleşmiştir: İlk olarak demokratik devletlerin sayısı artmıştır. Dünyadaki bağımsız devletler hızla demokrasiyi yönetim biçimi olarak benimsemeye başlamışlardır. 20. yüzyılın ortasında dünya nüfusunun yüzde 31’ini temsil eden 22 bağımsız devlette demokrasi söz konusuyken yüzyılın sonuna gelindiğinde ise 192 devletten 120’sinde seçimler sonucu oluşmuş meclislerden çıkan hükûmetler bulunmaktaydı ve bu ülkeler dünya nüfusunun yüzde 62.5’ini temsil etmekteydi. İkinci olarak demokrasi üzerine yapılan verimli tartışmalar, demokrasiyi ilerletmiş; ileri demokrasi deyimleri gözlenmiştir. Monarşilere karşı zafer elde eden temsilî demokrasi anlayışı 20. yy. ortalarından itibaren sorgulanmaya başlamıştır. Demokrasinin Tarihsel Serüveni ve Türleri Demokrasinin tarihsel dönemlerde uygulanmış üç temel modelinin olduğu söylenebilir. Bunlar, “doğrudan demokrasi”, “temsilî demokrasi” ve katılımcı demokrasi”dir. Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf "Felsefeye Giriş" ve "Sosyolojiye Giriş" Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Diğer Ders Notları (Ömer YILDIRIM) | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| kurumlar, kurumu, siyaset, toplumsal |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Toplumsal Kurumlar: Ekonomi Kurumu | Elysian | Felsefe | 0 | 08 Haziran 2014 12:00 |
| Toplumsal Kurumlar: Din Kurumu | Elysian | Felsefe | 0 | 08 Haziran 2014 11:58 |
| Toplumsal Kurumlar: Eğitim Kurumu | Elysian | Felsefe | 0 | 08 Haziran 2014 11:55 |
| Toplumsal Kurumlar: Aile Kurumu | Elysian | Felsefe | 0 | 08 Haziran 2014 11:53 |
| Toplumsal Kurumlar Ve İşlevleri | Elysian | Felsefe | 0 | 08 Haziran 2014 11:51 |
Normal
