| |
|
16 Mayıs 2014, 17:10
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Mantığın Tarihçesi Ve Gelişimi Mantığın Tarihçesi ve Gelişimi Mantığın kurucusu Aristoteles (M.Ö. 384-322)'tir. Aristoteles'ten önce de mantıksal düşünme konusunda çabalar ve dağınık bilgiler vardı. Ancak Aristoteles mantığı sistemli bir bilgi alanı haline getirmiştir. Bu anlamda, Aristoteles mantığı bulan kişi değil, ama onu sistemli ve düzenli bir biçime dönüştüren ilk kişidir. Aristoteles'in mantık üzerine yazdığı altı kitap, kendisinden sonra Organon (alet, araç) adı altında toplanmıştır. Bu altı kitap: Kategoriler, Önermeler, Birinci Analitikler, İkinci Analitikler, Topikler ve Sofistik Kanıtlar adlarını taşır. Daha sonraları bu kitaplara yine Aristoteles'in yazdığı Retorik ve Poetika ile Porphyrios'un (Porfiryos, 232-304) yazdığı İsagoji adlı kitaplar da eklenmiştir. Organon, Antik Çağın sonlarına doğru Porphyrios tarafından basitleştirilmiş ve M.S. 6. yüzyılda Boethius (Boetyus, 470-525) tarafından Latince'ye çevrilmiştir. Mantık üzerine yazılmış en eski ve en temel eser sayılan Organon'da Aristoteles, terimler, önermeler, akıl yürütme biçimleri, çeşitli kanıtlama yolları üzerinde durmuştur. Özellikle kıyas (tasım) dediğimiz tümden gelimsel akıl yürütmeye önem vermiştir. Orta Çağ boyunca Aristoteles mantığı çok büyük önem kazanmıştır. Kıyas (tasım) bin yıllık Orta Çağ süresince teolojinin (ilahiyat) ve özellikle Tanrı kanıtlamalarının en etkili aracı haline getirilmiştir. Orta Çağ Avrupa'sında kilisenin egemenliğinin savunucusu olan skolastik düşünce, Aristoteles'in tümden gelimsel akıl yürütme biçimini en önemli dayanak olarak kullanmıştır. Öte yandan İslam dünyasında da Aristoteles'in büyük etkisi vardır. Bu etki Aristoteles'in mantık çalışmalarının Arapçaya çevrilmesiyle başlamıştır. İslam felsefesinin en parlak dönemi olan M.S. 9-13. yüzyıllar arasındaki dönemde, pek çok düşünür Aristoteles'ten etkilenmiştir. Önemli İslam mantıkçıları arasında Farabi (870-950), İbn-i Sina (980-1037) ve Razi (?-1209) örnek gösterilebilir. Orta Çağ boyunca hem doğuda hem batıda etkili olan Aristoteles mantığı, Rönesans'la birlikte yoğun eleştirilere hedef olmuş, önemini yitirmeye başlamıştır. Dinsel düşünüşün, yerini akılcı düşünüşe bırakmaya başlaması ve doğa bilimlerindeki gelişmeler tümden gelimsel mantığın yetersizliğini ortaya çıkarmıştır. Aristoteles mantığın bel kemiğini oluşturan kıyas, yeni bir bilgi üretmiyor, sadece öncüllerdeki bilgiyi açığa çıkarıyordu. Bu nedenle bilimlerin gelişmesinde rolü yoktu. Yeni Çağın doğa bilinci anlayışı çerçevesinde, F. Bacon (Beykın, 1561-1626) tüme varım mantığım içeren deneysel yöntemin geçerli olduğunu göstermiştir. R. Descartes (Dekart, 1596-1650), P. Ramus (Ramü, 1515-1572) gibi düşünürler tarafından bilimsel yöntem konusu Yeni Çağda ön plana çıkarılmıştır. Aristoteles mantığının şiddetli eleştiriler sonucu gözden düşmesi, yeni bir mantık arayışını doğurdu. Sembolik mantık, bu arayışların bir sonucu olarak gelişmiştir. Sembolik Mantığın Doğuşu ve Gelişimi Sembolik mantık konusunda ilk sistemli çalışmalar Leibniz tarafından yapılmıştır. Leibniz, akıl yürütmenin içerikten kurtarılarak tamamen biçimsel olabilmesi için matematiksel kurallara sahip olması gerektiğini ileri sürüyordu. Bu amaçla, characteristica universalis (tümel karakter) adını verdiği bir sembolik dil geliştirmeye çalıştı. Ancak bu çalışmalar eksik ve dağınık kalmıştır. De Morgan (Dö Morgın, 1806-1871), 1847'de mantığı matematiksel yoldan sembollerle ifade edebilecek bir çalışmayı başlatmıştır. G. Boole (Buul 1815-1864) gibi matematikçiler, mantığın matematikselleştirilmesine çalışırlarken, G. Frege (Fregi 1848-1925), bugünkü önermeler ve niceleme mantığım kurmuştu. Sembolik mantığın, hiç kuşkusuz en önemli klasiği B. Russel (Rasıl 1872-1970) ile N. Whitehead (Vayted, 1861-1947) in birlikte yazdıkları "Principia Mathematica" (Matematiğin ilkeleri) adlı üç ciltlik eser olmuştur. Günümüzde lojistik adı verilen sembolik mantık, büyük ölçüde bu kitaba dayanmaktadır. Günümüzde ise mantıkçılar, iki değerli mantık yerine çok değerli mantık üzerine çalışmaya ağırlık vermişlerdir. Örneğin Lukasiewicz (Lukaziyeviç 1878-1956), doğru, yanlış ve belirsiz olmak üzere üç değerli bir mantık sistemi geliştirmiştir. Daha sonra Reichenbach (Rayhenbah, 1891-1953), "olasılık mantığı" adıyla sonsuz sayıda doğruluk değerli bir mantık sistemi kurmuştur. Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM Kaynak: Ömer YILDIRIM'ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 3. Sınıf "Klasik Mantık" ve "Modern Mantık" Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM) | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| gelişimi, mantığın, tarihcesi, ve |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Mantığa Giriş, Mantığın Konusu Nedir? | Elysian | Felsefe | 0 | 16 Mayıs 2014 17:00 |
| Bebeğin diş gelişimi | Zen | Aile Evlilik ve Çocuklar | 0 | 25 Şubat 2013 20:40 |
| Çocuğun Normal Gelişimi ve Gelişimin Aşamaları - Kız ve Erkek Çocuklarda Boy Gelişimi | Ecrin | Aile Evlilik ve Çocuklar | 0 | 09 Nisan 2011 23:44 |
| Bir Yaş Dil Gelişimi | YapraK | Aile Evlilik ve Çocuklar | 0 | 02 Mayıs 2009 04:50 |
| Mantığın konusu | PopSy | Felsefe | 0 | 24 Mart 2009 23:03 |
Normal
