| |
|
13 Mayıs 2014, 18:40
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Çelişme, Çelişmelerin Genelliği, Çelişmelerin Özelliği Çelişme Nedir? Varlığı gerçekleştiren karşıtlığın geliştirici devimi. Mantık dilinde çelişme terimi birbirlerini olumsuzlayan iki kavram, önerme, yargı ya da kuramın aralarındaki bağlantılı durumu dile getirir. Bunlar birbirleriyle çelişme durumundadırlar aynı zamanda ikisi birden yanlış ve ikisi birden doğru olamazlar. Örneğin, "Ahmet akıllıdır-Ahmet akılsızdır" önermeleri çelişiktir, Ahmet'in akıllı olduğu doğruysa akılsız olduğu mutlaka yanlıştır. Ya da akılsız olduğu yanlışsa akıllı olduğu mutlaka doğrudur. Ne var ki bu, Ahmet'i somut yaşamından soyutlayıp, eş deyişle onu onu her türlü devim ve değişmelerinden ayırıp kavram, önerme, yargı, ya da kuramlaştırdığımız hallerde böyledir. Yoksa Ahmet somut yaşamında bir olayda akıllı ve bir başka olayda akılsız olabileceği gibi akıllılığı aynı zamanda akıllılığını da içerir. Eytişimsel anlamda Ahmet'in aklı, akılsızlıkla çelişerek gelişir. Soyut düşünme alanına özgü bulunan 'mantıksal çelişme'yle somut yaşam alanına özgü bulunan 'eytişimsel çelişme' birbirine karıştırılmamalıdır. Somut yaşam alanına özgü bulunan eytişimsel çelişme, soyut düşünme alanına özgü bulunan mantıksal çelişmenin tam tersine her şeyin aynı zamanda karşıtını da içerdiğini dile getirir, hem düşünce ve hem de varlığın evrensel gelişme yasasıdır. Eytişimsel dilde buna 'çelişme ilkesi' ya da çelişme yasası denir. Mantıksal anlamda çelişme, tutarsız düşünüşün ölçütüdür. Tutarlı düşünebilmek için düşünceyi mantıksal çelişmelerden arındırmak gerekir. Eş deyişle kavramlarımız, önermelerimiz, yargılarımız ya da kuramlarımız çelişmez olmalıdır ki düşüncemiz doğru ve tutarlı olabilsin (soyut çelişmelerle somut çelişmeler uyumlu olmalıdır. N.).çelişik kavramlar, önermeler, yargılar ya da kuramlarla işleyen düşünce yanlış ve tutarsızdır. Mantıksal çelişme ilk dile getirilişini antikçağ Yunan düşünürü Aristoteles'in biçimlendirdiği 'çelişmezlik ilkesi' ya da 'çelişmezlik yasası'nda bulmuştur. Birçok skolastik ve metafizik düzeltmelerden geçen bu ilke ya da yasa, 19. yüzyılda Hegel tarafından yaşayan varlığa uygulanmıştır. Hegel'e göre her türlü yaşamın kaynağı, Aristoteles'in ileri sürdüğü gibi çelişmezlik değil, tam tersine çelişmedir. Ne var ki Hegel bu çok doğru savını yaşayan varlığın kavramlaştırılmasıyla sınırlıyor ve ''eşyanın çeşitliliğini ve ayırt edilişini çelişme halinde keskinleştiren düşünen akıldır'' diyordu. Bu ileri sürüş, Hegel'in idealist anlayışının zorunlu sonucudur. Tarihsel ve eytişimsel özdekçilik, Hegel'in bu idealist savını özdeksel temeline oturtmuş, onun doğal ve toplumsal özünü açık seçik sergilemiştir. Gerçekte çelişmelerle gelişen, kavramlar değil, doğa ve toplumdur (Hegel de bunu demek istiyor N.). Kavramlar, bu nesnel (doğasal ve toplumsal) gelişmeden yansır. ''Hareketin kendisi bir çelişme'dir. Basit mekanik, bir uzay değişmesi, bir çelişme olduğu gibi, özdeğin daha yüksek biçimlerindeki hareketleri (özellikle organik hayatın gelişmesi) için bu daha da doğrudur. Yaşam, çelişme'den ibarettir. Yaşayan her şey, her an hem kendisidir hem kendisi olmayan'dır. Bu her an oluşan, durmadan yenilenen ve çözülen bir çelişme'dir. Çelişme biter bitmez yaşam da sona erer ve ölüm gelir''. ''Matematikte diferansiyel ve entegral, mekanikte hareket ve karşı hareket (etki-tepki N.), fizikte artı elektrik ve eksi elektrik, kimyada atomların birleşmesi ve ayrılması çelişme'nin evrenselliğini tanıtlar''. Çelişmelerin Genelliği Nedir? Çelişmelerin sürekliliği ve evrendeki bütün olgularda bulunuşu. Çelişmelerin genelliği deyimi iki anlamda kullanılır: 1. Evrendeki bütün oluşmaların çelişme'yle gerçekleşmesi, 2. Çelişme'nin her gelişme sürecindeki sürekliliği... Çelişme; doğasal, toplumsal ve bilinçsel bütün oluşmaların geliştirici gücüdür. Nerede ve ne türlü bir yaşam varsa orada mutlaka çelişmeler vardır. "Çelişme biter bitmez yaşam da sona erer ve ölüm başlar". Bu evrensel kapsam çelişmelerini genelliği'ni dilegetirir. Bundan başka her çelişme sürecinde 'birlik' gelip geçici, çelişme'yse sürekli ve temeldir. Engels'in dediği gibi, " Hareket demek çelişme demektir". Hareketsiz özdek ve özdeksiz hareket bulunmadığından bu süreklilik kapsamı da çelişmelerin genelliği'ni dile getirir. En durgun bir birlik halinde görülen oluşumlarda bile sayısız çelişmeler kaynaşır. 'Çelişmelerin genelliği' deyimi, 'çelişmelerin evrenselliği' ve 'çelişmelerin saltıklığı' deyimleriyle anlamdaştır. Her özel çelişme, yukarıdaki nedenlerden ötürü saltıklığını da içinde taşır. Çelişmelerin (genel-evrensel-saltık)'lığıyla (özel-özgül-bağıntılı)'lığı da ayrıca birbirleriyle çelişirler. Çelişmelerin Özelliği Nedir? Çelişmelerin her devim biçiminde başka oluşu. Çelişmelerin özelliği deyimi beş anlamda kullanılır: 1. Çelişmenin her hareket biçiminde başka oluşu, 2. Bir hareket biçiminin her aşamasında da başka oluşu, 3. Bir hareket biçimi içindeki çeşitli hareket biçimlerinde de başka oluşu, 4. Bir hareket biçimi içindeki çeşitli hareket biçimlerindeki çelişmelerin çeşitli aşamalarında da başka oluşu. 5. Bütün bunlardaki çelişmelerin her yönünün de başka oluşu. Her hareket biçimindeki çelişmelerin başka oluşu çelişmelerin özelliğini dile getirir. Her hareket biçimi kendi içinde özel çelişmelerini taşır. Bu özel çelişme, o şeyi bütün başka şeylerden ayırır. Bundan ötürüdür ki bir tohum çiçek, bir tohum elma, bir tohum insan olur ve bundan ötürüdür ki iki çiçek, iki elma, iki insan birbirinin aynı değildir. Her hareket biçiminde başka olan çelişme o hareket biçiminin her aşamasında da başkadır. Bundan ötürüdür ki Çin toplumculuğu (sosyalizmi, komünizmi N.) Rus toplumculuğunun, Rus toplumculuğu Küba Toplumculuğunun vb. aynı olamaz. Bundan ötürüdür ki kapitalizmi toplumculuğa dönüştüren çelişme toplumculuğa geçiş döneminde başkadır, toplumculuğun kuruluş döneminde başkadır, toplumculuğun yerleşme döneminde başkadır. Her hareket biçimi içindeki çelişme o hareket biçimi içindeki çeşitli hareket biçimlerinde de başkadır. Bundan ötürüdür ki kapitalizmi geliştiren çelişme emekçilerle burjuvazi arasında başka, köylülerle ağalar arasında başka, sömürgelerle emperyalistler arasında başkadır. Bir hareket biçimi içinde oluşan çeşitli hareket biçimlerindeki çelişmeler çeşitli aşamalarında da başkadır. Bundan ötürüdür ki emekçilerle burjuvazi arasındaki çelişme kapitalizmin kuruluş aşamasında başka, büyük sanayi aşamasında başka, emperyalizm aşamasında başkadır. Bütün bu başka çelişmelerin her yönünde başkadır. Bundan ötürüdür ki emekçiyle burjuva arasındaki çelişme emekçide başka, burjuvada başkadır. B ütün bunlardan ötürü çelişmenin her özelliğinin çözümü başka yöntem gerektirir. Bu yöntemi bulup uygulamak için de bütün bu özelliklerin bilinmesi gerekir. "Somut koşulların somut çözümü ilkesi" budur. "Çelişmenin genelliğini bilmezsek incelediğimiz hareketin genel nedenini bulamayız, ama çelişmenin özelliğini bilmezsek incelediğimiz hareketi bütün öteki hareketlerden ayıran özel niteliğini bulamayız.". 'Çelişmelerin özelliği' deyimi, 'çelişmelerin özgüllüğü' ve 'çelişmelerin bağıntılılığı' deyimleriyle anlamdaştır. Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf "Felsefeye Giriş" ve 3. Sınıf "Çağdaş Felsefe Tarihi" Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); "Felsefe Sözlüğü" Orhan Hançerlioğlu | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| Çelişme, Çelişmelerin, genelliği, Özelliği |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Bilinçaltımızın 11 Özelliği | Sue | Ruh Sağlığı | 0 | 31 Temmuz 2012 11:43 |
| iPhone 5'in ilk özelliği! | Deep | Apple | 1 | 30 Aralık 2011 18:08 |
| Pek bilinmeyen bir özelliği! | Slipknot | Bilim Dünyasından Son Haberler | 0 | 12 Temmuz 2010 16:16 |
| Spam ÖzeLLiği | VandeTTa | mIRC Scripting Sorunları | 4 | 22 Kasım 2007 16:26 |
Normal
