İşbirlikli öğrenme, öğrencilerin ortak bir hedef doğrultusunda küçük gruplar halinde birbirinin öğrenmesine yardım ederek çalışmalarıdır. Bu çalışmada öğretmenler, sınıf içi öğrenme ortamını organize eder konumdadır. Klasik küme çalışmasına benzese de her grup çalışması işbirlikli öğrenme değildir.
Bir grup çalışmasının işbirlikli öğrenme olabilmesi için gruptaki öğrencilerden beklenen, hem kendilerinin hem de diğerlerinin öğrenmesini en üst düzeye çıkarmaya çalışmalarıdır. Sonuçta elde edilen başarı tek tek bireylerin katkısıyla elde edilmiş grup başarısıdır. Öğrenciler, yaparak ve yaşayarak öğrenim sürecine katılırlar. Bu tip eğitim süreçlerinin bireye katkısı yetişkinlikte herhangi bir şirket çalışanın "ben üzerime düşeni yaptım ama şirket zarar etti" yerine " ben ve arkadaşlarım çalışarak şirketi kar yapar duruma geçirdik " mantığıdır. Toplumumuzda önemli eksikliklerden olan takım ruhu ve takım çalışmasına yatkınlığı geliştirme konusunda çok önemli bir öğrenme kuramıdır.İşbirlikli öğrenme;

-Birlikte Öğrenme
-Akademik çelişki
-Öğrenci takımları
-Birleştirme
-Buluş/Descubrimiento
-Birlikte soralım, birlikte öğrenelim gibi birçok teknik içerir.


AKADEMİK ÇELİŞKİ

Akademik çelişki kritik düşünmenin, akılcı yargılara ulaşmanın öğretilmesinde etkili olabilecek bir stratejidir. Sosyal bilimlerden fen bilimlerine, mühendisliğe kadar birçok alanda uygulanmaktadır.
Johnson ve Johnson’a göre akademik çelişki, stratejisi en “güçlü, dinamik, heyecan verici, katılım sağlayıcı” ancak en az kullanılan öğrenme stratejilerinden biridir.
Bunun nedenleri;
a.Çelişkinin bir öğretim stratejisi olarak nasıl uygulanması gerektiğinin daha önce tanımlanmamış olması,
b.Buna bağlı olarak öğretmenlerin akademik çelişki öğretim stratejisinin nasıl uygulanacağı konusunda yetiştirilmemiş olmaları
c.Genel olarak insanların çelişkiden, çatışmadan korkmalarıdır.
Oysa, sağlıklı bir öğrenme durumunda çatışmalar,çelişkiler kaçınılmazdır. Çelişki, bir öğretim fırsatı olarak kullanılabilir. Önemli olan çelişki-çatışmaların önlenmesi değil onların yapıcı olarak kullanılmasıdır. Akademik çelişki, kritik düşünmenin, akılcı yargılara ulaşmanın öğretilmesinde etkili olabilecek bir stratejidir. Uygulanması sırasında şu işlemlere yer verilmelidir:
1. Grupların oluşturulması: Öğrenciler,önce dört kişilik gruplara ayrılır. Sonra bu gruplar da, her biri çelişen düşüncelerden birini savunmak üzere iki alt gruba ayrılır. Doğal olarak, görüş ayrılığı olan gruplarda alt gruplar, öğrencilerin bu düşünceleri doğrultusunda oluşturulabilir.

2. Çelişkinin sunulması: Önceden saptanan çelişkinin gruplara sunumudur. Çelişkiler, salt oluşturmuş olmak için oluşturulmaz. Tersine tartışmaya açık,yanıtı belirsiz, iki görüşün de savunulacak tarafları olan konularda çelişki oluşturulur.
3. Önerilerin hazırlanması: Bu aşamada öğrenciler, ikili gruplarda çalışırlar ve bilgilerini örgütleyip sonuçlar çıkartırlar. Taraflar kendilerine sağlanan kitaplar, makale, vb. malzemelerin üzerinde çalışarak, kendi aralarında o görüşü nasıl savunacaklarını planlarlar, kendi savundukları görüşün doğruluğunu kanıtlayacak gerekçeler hazırlarlar.
4. Görüşlerin sunulması: Taraflar, savundukları görüşü ve neden onu savunduklarını açıklarlar. Bu arada kaynaklardaki bilgilerin anımsanması gereklidir. Daha sonra, sunulan çelişkili durumda en iyi kararın ne olabileceği üzerinde tartışılır. Bu aşamada öğrenciler kendilerine mantıklı gelmeyen sonuçlar ve bilgilerle karşılaştıkça kavramsal çatışma ve belirsizlik geçirirler. Bunun sonucu olarak öğrencilerde bilme merakı ortaya çıkar. Yani, öğrenciler çelişkiyi çözebilmek için daha fazla bilgi toplamaya başlarlar.
5. Savunma: burada, taraflar ileri sürdükleri görüşleri savunurlar.
6. Karşıt görüşü anlama: bu aşamada, taraflar karşıt görüşün ne olduğunu açıklarlar.
7. Bir karara varma: Bu aşamada, iki tarafında anlaşabileceği bir karar verilir. Bunun için öğrenciler kendi görüşlerini savunmaktan vazgeçip en iyi kanıtları özetleyip sentezleyerek bir anlaşmaya varılır ve bir grup raporu hazırlarlar. Bu arada, grup üyeleri bireysel olarak girecekleri sınava hazırlanırlar.

Yukarıda açıklanan süreç sırasında uyulması gereken bazı kurallar vardır. Bu kurallar şunlardır:
a.İnsanları değil düşünceleri eleştirme
b.Herkesin birlik olduğunu anımsama
c.Herkesin katılımını teşvik etme
d.Katılınmasa bile herkesin görüşünü dinleme
e.Anlaşılmayan yerlerin tekrar açıklanmasını tekrar etme
f.Konunu iki yönünü de anlamaya çalışma
g.Önce bütün düşünceleri toplayıp sonra birleştirme
h.Düşünceleri değiştirmek için birçok iyi nedeninin olduğuna inanma

Akademik çelişkinin yapıcı olabilmesi için bazı koşulların yerine getirilmesi gereklidir:
1. İşbirlikli amaç yapısı: Bu yapı; iletişim, destekleyici bir havanın yaratılması, karşıdakinin düşünce ve duygularının dikkate alınması vb. nedenlerle gereklidir.

2. Üyelerin heterojenliği: Öğrencilerin kişilik, cinsiyet, tutum, özgeçmiş, sınıf, bilişsel yapı, bilgi, yetenek vb. özellikleri açısından çeşitlilik göstermesi öğrenmeyi geliştirecektir.
3. Bilgi dağılımı: Öğrencilere öğrenmeyle ilgili ne kadar çok bilgi verilirse öğrenme o kadar kaliteli olacaktır.

4. Olumlu anlaşmazlık: Çelişkilerin yapıcı olarak kullanılabilmesi için, bireylerin birbirlerinin düşüncelerini kabul etmeseler bile kişisel yeterliklerini kabul etmeleri gerekir.

5. Ayrıca, karşıdakinin görüşünü anlama ve düşünceler arasındaki farkları açıklığa kavuşturma becerileri de gereklidir.

6. Mantıklı tartışma: Çelişki sırasında öğrenci düşünce üretmek, ilgili bilgileri toplayıp örgütlemek,mantık süzgecinden geçirmek, geçici sonuçlara ulaşmak gibi etkinliklerde bulunurlar. Mantıklı tartışma, üst düzey akıl yürütmeyi gerektirir.

Yapılan araştırmalar, akademik çelişki yönteminin; başarı, hatırda tutma, problem çözmenin kalitesi, yaratıcılık, öğrenmeye katılma, üst düzey düşünme, öğrenciler arası hoşlanma duyguları, arkadaşlarından destek gördüğü algısı, benlik saygısı, konu alanına karşı tutum ve çelişkiye karşı tutum üzerinde olumlu etkileri olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Bu yöntemin başarıyla yürütülebilmesi ve tam verim alınabilmesi için; öğretmen grupları oluşturduktan sonra kendi işleri ile uğraşmamalı ve asla sınıfı terk etmemeli, öğrenciler arasında dolaşarak diyalog kurmalı, ek açıklamalar yapmalıdır.

Nurdan OCAKOĞLU