Rönesans İtalya’sı - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

YapraK · 06 Mayıs 2009, 04:10

Rönesans İtalya’sı

“Yeniden Doğuş” niçin İtalya’da başladı? Bu olgu Antik Roma’nın kalıtını saklayan topraklarda yaşayan insanların, bir dönemdeki farkındalığı ile açıklanabilir mi?
Rönesans Batı’da en çok araştırılan süreçlerden biridir. Batı “mitolojisi” nin uzun tarihinde önemli bir uğraktır. Ancak şu bir gerçektir ki, Eski Yunan kent devletlerini anımsatan bir yapıda, yine Akdeniz’de , bu defa “çizme” nin kent devletlerinde farklı şeyler yaşanmıştır. Orada mimarlar, ressamlar, heykeltıraşlar, düşünürler çıkmış ve kendilerinden sonrakileri etkileyecek önemli işlere imza atmışlardır. Bu değişime yol açan tinsel ortamı nasıl betimleyebiliriz. Aşağıda bazı değinilerle yorumunuza katkı yapmaya çalışacağız. Felsefe Ekibi
Batı Avrupa, siyasi çözülme ve feodal kargaşadan 12.yy.da kurtulmaya başladıktan sonra, monarşiler güçlerini arttırmaya başladılar. Bu güçlenişe paralel olarak, 1500 yıllarında daha önce Avrupa kıtası sınırlarını aşmamış olan ticaret ve mali etkinlikler dünyanın en uzak köşelerine yayıldı.
1500 yılında servet birikimi ve kentsel gelişme, genellikle Akdeniz çevresinde , özellikle İtalya’da yaygınlaştı. Nüfusu 100 000 ‘i aşan tüm kentler Paris dışında ( Napoli, Venedik, Milano ve İstanbul ) Akdeniz dolaylarındaydı.

Dönemin bütün ulaşım zorluklarına karşın, İtalya dünyanın dört yanıyla ilişkiliydi. Floransa Mediciler’i belli başlı kuzey başkentlerindeki önemli banker acenteliklerini denetim altına almışlardı.
Kuzey Avrupa’da ise Germen kentlerinin kurduğu Hansa Birliği vardı.
15.yy.ın bitiminde Avrupa’da monarşiler her bakımdan güçlenmişlerdi. Süreç içinde papalık ulusal kiliseler üzerinde geniş kapsamlı haklarından vazgeçmek zorunda kalmıştı. Yine de kişisel olmayan, merkeziyetçi ve birleştirici bir hükümet sistemi çevresinde örgütlenmiş olan, siyasanın dinden ayrıldığı laik devlete varmaya da iki yüzyıl vardır.

Fransa’nın 1494’de İtalya’yı işgali, İtalyan üstünlüğünün yitmesini hızlandırmıştı. Bunu izleyen Fransa-İspanya mücadelesinde Fransa yenildi ve Cateau-Cambrésis Anlaşması (1559) Fransa Din Savaşlarının (1562 -98) ardından İtalya’dan kesin olarak çekildi
ve egemenliği İspanya’ya bıraktı. Milano bir İspanyol vali yönetimindeydi; Napoli, Sicilya ve Sardunya İspanyol genel valilerine bağlıydılar. Sömürgesi Korsika ile birlikte Cenova, ekonomik açıdan İspanya’ya bağlıydı. İspanyol Milano’su ile İspanyol Napoli’si arasına sıkışmış durumdaki Orta İtalya devletlerinin özgürlükleri sınırlıydı. Toskana’da İspanyol donanma üsleri, Piacenza’da da bir İspanyol garnizonu vardı. Times Dünya Tarihi

Genel görünümden sonra İtalya’daki devletlere daha yakından bakabiliriz.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Alıntı.

YapraK · 06 Mayıs 2009, 04:10

15.yy.da İtalyan Devletleri
İtalya’nın iç çatışmalarla belirlenen karmaşık siyasal yapısı, 14. yüzyıl sonlarından başla***** yerini beş büyük devletin egemenliğine dayalı yeni bir düzene bıraktı. Bu süreçle birlikte gelişen yayılma çabaları zaman zaman bütün yarımadaya sıçrayan bölgesel savaşlara yol açarken, bu devletlerin yönetim biçimleri de değişen ölçülerde sarsıntıya uğradı.
Milano. Visconti ailesinin yönetiminde Lucca ve Siena’nın yanı sıra Bologna gibi papalık topraklarına egemenliğini kabul ettiren Milano, Sforza ailesi döneminde de aynı politikayı sürdürdü. 1463’te Cenova’yı ele geçiren Francesco Sforza, Fransa’yla yakın ilişkiler kurdu. Yerine geçen oğlu Galaeizo Maria baskıcı politikaları nedeniyle cumhuriyetçi bir grup tarafından öldürüldü (1476). Çocuk yaşta bir dükün başa geçmesi Sforza ailesinin konumunu tehlikeye düşürdüyse de dükün amcası Ludovico Sforza 1480’de Fransa ve papalığın desteğiyle yönetime egemen oldu.
Floransa. 15. yüzyıl başlarında Piza ve Livorno’yu alarak topraklarını Tiren kıyılarına kadar genişleten Floransa, aynı dönem de Milano ve Napoli’nin tehdidi altına girdi. Oligarşik yönetimin dış sorunları çözmedeki başarısızlığı, cumhuriyetçi çevrelerin desteğini kazanan Cosimo de’ Medici’nin yönetimde büyük bir ağırlık kazanmasını sağladı. Cosimo cumhuriyetçi kurumlara pek dokunmamakla birlikte gelişkin bir bürokrasi aracılığıyla etkili bir denetim kurdu ve bir aile yönetiminin temellerini attı. Çeşitli iç ve dış komploları boşa çıkaran Medici ailesi, istikrarı sağlamanın yanı sıra ticari ve kültürel gelişmeye de büyük destek verdi. İtalya’nın büyük soylularıyla kurulan ilişkiler Medici ailesine öteki devletler düzeyinde de saygınlık kazandırdı.
Venedik. 15. yüzyılda kara ticaret yollarını ve tarım bölgelerini denetim altına almak için yarımadada da yayılmacı bir politikaya yönelen Venedik. İtalya’daki siyasal çekişmelerde daha etkin bir rol üstlenmeye başladı. Bu arada Verona ve Padova gibi önemli merkezlerin alınmasıyla Rönesans’ın yörüngesine giren Venedik’te büyük bir kültürel sıçrama sağlandı. Dışa açılma sürecinde cumhuriyetçi yönetim daha sağlam kurumlarla desteklendi. Bununla birlikte aristokrasi içinde hızlanan ayrışmanın etkisiyle varlıklı ve güçlü ailelerin yönetimdeki ağırlığı arttı. Venedik bu dönemde Akdeniz’deki üstünlüğünü sürdürmekle birlikte. Osmanlılar karşısında belirli bir gerileme içine girdi.
Papalık Devletleri. Büyük Bölünme’nin sona ermesinden (1417) sonra başa geçen papalar topraklarındaki siyasal parçalanmayı ortadan kaldırmak ve düzeni sağlamak için etkili bir mücadeleye giriştiler. 15. yüzyılın ortalarına gelindiğinde dış baskılardan önemli ölçüde kurtulan Papalık Devletleri öteki İtalyan devletlerine eşit bir konuma ulaşmış bulunuyordu. Önemli mevkilere yakınlarını getiren papalar, kurdukları ordularla asi soylulara boyun eğdirmenin ötesinde yeni toprakların fethine de başladılar. Bu gelişme özellikle Papa VI. Alexander’ın evlilik dışı oğlu Cesare Borgia’nın gözüpek girişimleriyle büyük bir hız kazandı.
Napoli I. Alfonso’nun yönetimi altında İtalya’daki ağırlığı artan Napoli, aynı zamanda Rönesans’ın canlı merkezlerinden biri durumuna geldi. Onun ölümünden (1458) sonra Napoli Krallığı’nın başına evlilik dışı oğlu Ferrante geçti. Bu dönemde Fransız Anjou hanedanının Napoli üzerindeki hak iddialarını yeniden gündeme getirmesi, sonradan bütün İtalya’nın kaderini etkileyecek çatışmalara yol açtı.
Siyasal çatışmalar. İtalya’daki devletlerin birbirlerine üstünlük sağlayacak bir konumda olmaması, çeşitli dönemlerde değişen saflaşmalara dayalı bir tür güç dengesinin kurulması sonucunu doğurdu. Öte yandan İtalyan devletleri arasındaki karmaşık ilişkiler ağı, diplomasinin gelişmesine önemli katkılarda bulundu.
15. yüzyılın ilk yarısında Milano’nun saldırganlığı Floransa ve Venedik’i cumhuriyetçi bir ittifak kurmaya yöneltirken, Milano da Aragon hanedanının yönetimindeki Napoli’yle yakınlaşma içine girdi. Daha sonra Venedik’in giderek artan gücü 1450’lerin başında bu ittifaklarda köklü bir değişiklik yarattı. Medici ailesinin yönettiği Floransa’nın, Sforza ailesinin başa geçtiği Milano’yla ilişkilerini düzeltmesi üzerine, Venedik de Napoli’yle ittifak kurdu. Tarafların savaşın eşiğine geldiği bir sırada, araya giren papa Osmanlıların İstanbul’u ele geçirmesinin (1453) yarattığı kaygıdan da yararlanarak Lodi Barışı’nın (1454) imzalanmasını sağladı.
Yaklaşık 40 yıl süren bu barış, çekişmelerin zaman zaman siyasal gerginliklere dönüşmesini önleyemedi. Fransız Anjou hanedanının Milano’nun desteğiyle 1460’ta Napoli’ye karşı giriştiği saldırı ancak 1464’te püskürtülebildi. Venedik’in kışkırttığı bir condottiere’ nin 1467’de Floransa ve Milano topraklarında bir devlet kurma girişimi sonuçsuz kaldı. Medici ailesine yönelik bir komploya papalığın karışması Floransa’yı 1478’de Papalık Devletleri ve Napoli’yle karşı karşıya getirdi; savaş tehlikesi Lorenzo de’ Medici’nin Napoli kralı Ferrante’yi papalıkla ittifaktan caydırmasıyla ortadan kalktı. 1480’den sonra Venedik’in tehdit ettiği Ferrara’nın Napoli, Floransa ve Milano tarafından desteklenmesi yeni bir çatışma doğurdu. Başlangıçta Venedik’i destekleyen Papalık Devletleri, Napoli ve Floransa birliklerinin topraklarına girmesi üzerine saf değiştirdi. Venedik 1484’te varılan barış sonunda, Kuzey Italya’da fethettiği toprakların bir bölümünü elinde tutmayı başardı. Sürekli çatışmaların yarattığı kargaşa ve İtalyan devletlerinin zayıflaması. Fransa ve İspanya’nın müdahalesine elverişli bir zemin hazırladı.
Fransız istilası. Napoli ve Milano üzerindeki hak iddiaları nedeniyle, Fransa öteden beri İtalya’yla yakından ilgileniyordu. 15. yüzyılın sonlarındaki bazı gelişmeler Fransa’ya, müdahale etmesini kolaylaştırıcı gerekçeler sağladı. Milano’nun yönetimini elinde tutan Lodosico, yeğeni olan genç dükün Napoli kralının torunuyla evlenmesinden sonra, kişisel konumunu korumak için Fransa’yı açıkça yardıma çağırdı. İspanyol kökenli Borgia ailesinden gelen Papa VII. Alexander’ın siyasal tutkuları nedeniyle kilise çevrelerinde yaygın bir huzursuzluk ortaya çıktı. Lorenzo’nun ölümünden (1492) sonra Floransa’da Dominiken rahip G. Savonarola’nın öncülük ettiği cumhuriyetçi hareket içinde de Fransız müdahalesini destekleme eğilimi güçlendi.
Fransa kralı VIII. Charles’ın İtalya seferi için hazırladığı güçlü ordu, Napoli üzerine yürümek üzere Ekim 1494’te Milano topraklarına girdi. Venedik kayıtsız bir tutum takınırken, Floransa ve Papalık Devletleri de pek bir direniş göstermedi. Güçsüz condottiere birliklerini yenilgiye uğratarak hızla ilerleyen Fransız kuvvetleri kısa sürede Napoli topraklarını işgal etti. Bu arada dış iliş kilerinde Fransız egemenliğine giren Floransa’da demokratik ilkelere dayalı yeni bir cumhuriyet kurulurken, İspanya kralı II. Fernando’nun girişimiyle Milano, Venedik ve Papalık Devletleri Fransız işgaline son vermek amacıyla birleşti. Bu devletlerin İspanya ve Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’yla birlikte oluşturduğu Venedik Birliği’ne bağlı kuvvetler, Fransız ordusunun daha önce başladığı düzenli geri çekilme harekatını önleyemedi. Bununla birlikte Aragon birlikleri Charles’ın Napoli’de bıraktığı Fransız garnizonunun işgaline son verdi.
Fransız İspanyol Rekabeti.Venedik donanmasının desteklediği Aragon birlikleri karşısında üst üste yenilgiye uğrayan Fransız kuvvetleri I497’de ateşkes imzala***** Napoli’den çekildi. Bu gerilemeye karşın İtalya’daki yayılmacı politikasından vazgeçmeyen Fransa, 1499’da savunmasız Milano topraklarını ele geçirdi. Aragon hanedanının Napoli’deki zayıf yönetimi çok geçmeden bu devleti de Fransız-Ispanyol rekabetinin hedefi durumuna getirdi.
1501 ‘de Fransızlar kuzeyden, İspanyollar da güneyden Napoli topraklarına saldırdı. Aynı yıl varılan anlaşmayla Campagna ve Abruzzi bölgeleri Fransız, Calahria ve Pugha bölgeleri de İspanyol yönetimine girdi.
İspanyol kuvvetleri karşısında tutunama***** 1504’te Napoli’deki topraklarını bırakmak zorunda kalan Fransa. İtalya’nın kapısı sayılan Lombardiya’yı elinde tutmak için uzun ve yıpratıcı bir direniş gösterdi. Böylece İtalya’nın denetimini ele geçirmeye yönelik mücadele. Avrupa düzeyinde bir çatışmaya dönüştü. İspanya tahtının başında bulunan Habsburg hanedanı geniş bir ittifaka dayanarak Pavia Çarpışması (1525) sonunda Fransız kuvvetlerini Lombardiya’dan çıkardı. İspanyol Habsburgları’nın İtalya’da ki üstünlüğü Cambrai Antlaşması (1529) ve Cateau-Cambresis Barışı’yla (1559) pekişti.
İspanyol Yönetimi. Napoli Krallığı. İspanya kralı 1. Carlos’un çhd 15l 1519’dan sonra Kutsal Roma-Germen imparatoru V. Karl [Şarlken] Fransız yanlısı soyluların ayaklanmalarını bastırmak için 1532’de kral vekili olarak Napoli’ye gönderdiği Pedro de Toledo, I553’e değin süren görev döneminde etkili bir merkezi yönetim kurdu. Toledo’dan sonraki kral vekilleri İspanyol denetimini daha da katılaştırarak ortaçağ meclislerini ortadan kaldırdılar. Askeri ve bürokratik mekanizmayı elinde tutan eski soyluların yerini çoğu Cenovalı yeni aileler aldı. İspanya’nın mali gereksinimleri yüzünden taht arazilerinin yaklaşık üçte ikisi satıldı. Büyük toprak sahiplerinin kentlere taşınması nedeni malikanelerin üretimi büyük ölçüde düştü. Toplumsal yaşamın hemen her alanında bir gerileme başladı.
Geniş bir yoksulluk barındıran Napoli kenti bu dönemde çeşitli ayaklanmalara sahne oldu. Bu ayaklanmaların en önemlisi 1647’de Masaniello (Tomaso Aniello) adlı genç bir balıkçının öncülüğündeki bir protesto gösterisiyle başlayan hareketti. Masaniello’nun öldürülmesinden sonra öteki kentlere ve kırsal kesime de sıçrayan ayaklanma, İspanyol yönetimini güç duruma düşürdü. Napoli’de cumhuriyet ilan edilmesine karşın, İspanya’dan gönderilen birlikler duruma egemen oldu; feodal beyler kırsal kesimde düzeni sağlamak için İspanyol kuvvetleriyle birlikte hareket etti.
İspanyol yönetimiyle uzlaşan Napoli aristokrasisi, İspanya tahtının zayıflamasından sonra Avusturya Habsburglarıyla işbirliğine yöneldi. Bir Habsburg prensini Napoli tahtına geçirerek eski feodal ayrıcalıkları geri almayı amaçlayan bu hareket, Avusturya birliklerinin Napoli’yi işgal etmesini (1707) büyük ölçüde kolaylaştırdı.
Sicilya Krallığı. Aragon hanedanı aracılığıyla önceki dönemlerde İspanya’ya bağla nan Sicilya’da güçlü olan bağımsızlık eğilimi, Fransa’yla savaşlar sırasında yeniden canlanmıştı. 1523’teki ayaklanmanın sert biçimde bastırılmasından sonra, Osmanlı tehdidi ve 1. Carlos’un ılımlı politikaları İspanya’yla ilişkilerin düzelmesini sağladı. İspanyollar stratejik konumunun yanı sıra zengin bir buğday merkezi ve pazar olarak da önem taşıyan Sicilya’nın toplumsal ve siyasal yapısına karışmamayı yeğlediler.
Katı feodal bir yapıya dayanan Sicilya toplumunda geniş mülklere sahip soyluların büyük bir ağırlığı vardı. Vergileri düzenlemekle yetkili meclisin yanı sıra işlek bir ticarct merkezi olan Messina dışındaki büyük kentlerin yönetimine de bu soylular egemendi. İspanya kendi çıkarlarına uygun düşen bu sistemi yönetiminin sonuna değin ayakta tuttu.
Milano Düklüğü. Fransız işgalinden sonra bir süre Sforza ailesine bırakılan Milano 1535’te doğrudan İspanya tahtına bağlandı. Madrid’de bulunan Italya Konseyi’nin yanı sıra bir valiye ve danışma kurullarına dayanan İspanyol yönetimi altında Milano’nun ekonomisi sürekli geriledi. Savaşlar nedeniyle konan ağır vergiler bu süreci daha da hızlandırdı. Yönetimde ve toplumsal yaşamda başlangıçta kiliseye geniş yetkiler verilmesine karşın, sonraları kilisenin bu konumunu zayıflatma yolunda adımlar atıldı. İspanyol yönetimi Lombardiya’da güçlü bir toplumsal dayanak oluşturamadığından, Avusturya Habsburglarının yönetimine geçiş hiçbir sarsıntı yaratmadı.
Sardinya. Öteden beri İtalya anakarasıyla sınırlı bağlan olan Sardinya’da İspanyol etkisi çok daha köklü bir geçmişe dayanıyor du. Adaya yerleşen İspanyollar geçim kaynağı koyun yetiştiriciliği olan feodal topluluklarla büyük ölçüde kaynaşmıştı. Bu nedenle adanın yönetim yapısı olduğu gibi korunurken, kral vekilleri de genellikle Sardinyalılardan seçildi.
Öteki İtalyan devletleriyle ilişkiler. İspanya yarımadadaki güçlü varlığına dayanarak işgal etmediği Italya topraklarında da nüfuzunu büyük ölçüde kabul ettirdi. Papalık Devletleri ve Venedik Cumhuriyeti ile İtalya’nın ortagüney kesimindeki bir dizi küçük siyasal birim dışında kalan devletler İspanyol yönetimi boyunca birer uydu devlet olarak kaldılar.
Savoia Düklüğü. Büyük bölümü Fransız işgali altında olan Savoia, Cateau-Cambresis Barışı’yla (1559) eski dükün oğlu Emanuele Filiberto’ya bırakılmıştı. Tarafsız bir politika izleyerek düklüğe ait toprakların çoğunu geri alan Emanuele Filiberto’dan sonra oğlu 1. Carlo Emanuele (hd 1580- 1630) başa geçti. İspanya ve Fransa arasında sık sık taraf değiştiren Carlo Emanuele’nin yayılma girişimleri sonuçsuz kaldı. Daha sonra Fransız egemenliğine giren Savoia, ancak Il. Vittorio Amadeo dönemin de (1675-1730) eski konumuna kavuştu.
Cenova Cumhuriyeti. Ünlü Cenovalı amiral Andrea Doria’nın V. Karl’ın hizmetine girmesinden (1528) sonra kentte ona bağlı oligarşik bir cumhuriyet yönetimi kuruldu. Bu dönemde iç çekişmelerin sona ermesine karşın, deniz ticaretinin gerilemesiyle ciddi ekonomik sorunlar çıktı. Savoia düklerinin kışkırtmalarını boşa çıkararak İspanya’ya bağlı kalan Cenova 1684’ten sonra Fransız donanmasının abluka ve saldırılarına hedef oldu.
Toscana Düklüğü. V. Karl 1529’da ele geçirdiği Floransa’yı iki yıl sonra düklüğe getirdiği Alessandro de’ Medici’ye bıraktı. Alessandro’nun cumhuriyetçilerce öldürülmesinden (1537) sonra yerini alan 1. Cosimo, Fransa yanlısı Siena Cumhuriyeti’ni yıkarak (1555) Floransa’nın topraklarını genişletti ve Toscana grandükü unvanını aldı (1569). Cosimo’nun ve ardıllarının ekonomik alanda İspanya’dan bağımsızlaşma çabaları sonuç vermedi. Bankacılık, ticaret ve sanayinin gerilemesiyle, Floransa’nın ekonomisi giderek tarıma dayanmaya başladı.
Papalık Devletleri Katolik Bourbon ve Habsburg hanedanları arasında bir denge kurmaya çalışan papalık, siyasal gücünün aşınması nedeniyle iki taraf üzerinde de etkili olamadı. Trent Konsili’nden (1563) sonra papalar asıl çabalarını Karşı Reform hareketini pekiştirmeye yönelttiler. Bu arada Roma’da düzen sağlanırken, Ferrara, Urbino ve Castro toprakları yeniden papalığa bağlandı.
Venedik Cumhuriyeti. 16. yüzyıl başında İtalya’nın en güçlü devleti durumunda olan Venedik, Cambrai Birliği karşısında uğradığı yenilgiden sonra. 15. yüzyılda ele geçirmiş olduğu toprakların çoğunu bu birliği oluşturan devletlere kaptırdı. Ardından Lombardiya’ya giren İspanyol Habsburgları ile Adriyatik’e inen Avusturya Habsburgları’nın baskısı, Venedik’in siyasal ve ekonomik üstünlüğünü ortadan kaldırdı. Bu arada yeni denizyollarının bulunması ve Akdeniz’deki Osmanlı yayılması, Doğu ticaretine ağır bir darbe vurdu. İnebahtı Deniz Savaşı’nın (1571) kazanılmasında önemli rol oynamasına karşın, Venedik yıpratıcı savaşlar sonunda birçok deniz üssünden çekilmek zorunda kaldı. A.B.

Alıntı.

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Dilek Özmen’in Kadınları İtalya’da	YapraK	Kültür ve Sanat	0	18 Eylül 2009 03:16
İtalya’da çocuk *****suna 69 gözaltı, 4 tutuklama	Cemalizim	Haber Arşivi	0	01 Mayıs 2009 01:29
BURSA’nın Karacabey İlçesi’nde imamlık yapan ve Kütahya’da geçirdiği trafik kazasında	Cemalizim	Haber Arşivi	0	22 Ağustos 2008 00:14

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

Etiketlenen Kullanıcılar
Etiketlemek istediğiniz kullanıcılar arasına virgül koyunuz. Örnek: nokta,sukunet,NucLear

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.