| |
|
30 Mart 2009, 21:10
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Felsefi Söylem Nedir? Üzerine. Felsefi Söylem Nedir? Üzerine. Felsefeyi Anlamak-Felsefe İle Anlamak. Betül Çotuksöken Kabalcı Yayınevi.-1995 Felsefe bir söylemdir; ama ne üzerine, ne çeşitten bir söylemdir? Felsefi söylemin ne türden bir söylem olduğunu dile getirmek, başka deyişle felsefi söylemin neliği üzerinde bir söylemde bulunmak, onun her şeyden önce neye ilişkin bir söylem olduğunu belirginleştirmektir. Felsefe varolana ilişkin bir söylemdir. Felsefe varolana ‘kendince’ bakar ve bu bakışını da ‘kendince’ dile getirir. Ama bu ona özgü bakış ‘kendince olan’ ne demektir? Felsefe, insan anlığının konu edinme gücünün sınırsızlığı doğrultusunda bilinç alanına geçirilenlere nasıl bakar? Bilinç alanına geçirilende, konu edinilende felsefe bakışını ‘neye’ yöneltir? Söylemini biçimsel olarak nasıl kurar felsefe? Kesin, sınırları tam olarak belirli, artık başka türlüsü düşünülemeyen tek bir dile getirme biçimi var mıdır felsefenin? Bu soruları şu üç temel soruya indirgemek de olanaklıdır: - Felsefe neyi konu edinir? - Felsefe konu edindiğine nasıl bakar? - Felsefe konu edindiğine bakışını nasıl dile getirir? Bu soruların yanıtlarının kendilerine indirgendiği temel önermeler de şunlardır: - Felsefe (insanın bilgi konusu haline getirdiği) her şeyi kendisine konu edinir. Bu aynı zamanda felsefe bilgi verir demektir. Bilgi vermek üzere —kendine özgü bir bilgidir bu— yöneldiği şeydeki —nesnedeki— neliği kendisine konu edinir. - Felsefe konu edindiğine insan açısından bakar. - İnsan açısından bakılan konular, çok çeşitli biçimlerde dile getirilebilirler: Mantıksal-çözümleyici yolla olduğu gibi, deneme biçiminde de,betimleyici bir yöntemle de dile getirilebilirler; başka deyişle, felsefe, söylemini — biçimsel açıdan bakıldığında tek bir biçime bağlı olarak kurmaz, oluşturmaz. Felsefe herşeyi konu edinir kendine. Ama felsefe bu şeylerde neyi konu edinir? ‘Neyi’ derken ‘anlaşılması gereken nedir? Felsefe şeylerin, konu edindiklerinin neliği’ni, onların olanağına ilişkin koşulları araştırır. Felsefe nesne düzeyindeki şeyleri o şey yapan, ve dilde yerini bulan yönleri irdelemeye yöneliktir. Her filozof; nesneden, olaydan, olgudan ne anladığını değişik şekillerde temellendirebilir: ama ne olursa olsun, felsefe bir varolan üzerinde, şeye göre konuşmaktır. Bu varolan ne türlü temellendirilirse temellendirilsin, felsefe varolana yöneliktir. Felsefe konu edindiğine bakışını nasıl dile getirir? Sonsuz söylem biçimi vardır felsefenin. Filozof uslamlamalarını düz yazı biçiminde ortaya koyabileceği gibi, karşılıklı. konuşma (diyalog) biçiminde, kısa kısa özdeyiş türünde de sergileyebilir. Kimi şiirsel anlatımlar felsefenin ta kendisi olabilir. Roman, oyun kimi zaman ama, özellikle deneme çoğun felsefenin asıl söylemi olup çıkar. Diyalog belki felsefi söylemin en yaygın olanıdır ve çok rahatmış gibi görünmesine karşın, genellikle bu dile getirişlerine mantıksal-çözümleyici nitelikli bir felsefe ‘tutumunun varolduğu kolaylıkla görülebilir. Platon diyaloglarında olduğu gibi, Anselmus’un De Veritattsinde, Abelardus’un Filozof, Yahudi ve Hıristiyan Arasında Diyaloğda olduğu gibi. Felsefe günümüzde kendini bilime, bilimsel söyleme karşı korumak gereğini duyuyor. Tıpkı. Ortaçağlarda dinsel söyleme; Antikçağda da yazınsal söyleme karşı korumak gereğini duyduğu gibi. H. I. Marrou’nun dediği gibi, retorikle, şiirsel söylemle arasında hep bir savaş ‘sürüp gitmiştir felsefenin. Kimi zaman felsefe’, kimi zaman’ edebiyat galip çıkmıştır bu savaştan. Filozoflar tasarımlarını, düşüncelerini yazınsal dile de dökmüşlerdir. Augustinus bunun bir örneği değil midir? Bu bağlamda filozofun bir özgürlüğü söyleme özgürlüğü vardır denilebilir. Özellikle denemeler felsefeden başka bir şey değildir bu açıdan bakıldığında. Çoğun “Üzerine’ ilgeciyle başlayan denemeler felsefenin ta kendisi gibi geliyor bana. Nerede “Üzerine” deyişi varsa, orada o şeyin neliğine ilişkin bir açıklama vardır. Tüm denemeler bu bağlamda felsefi söylemin kendisidir. Denemenin söylemi felsefi söylemdir. Deneme yazan; ele aldığı şeyi, durumu, konuyu ne olduğu, neliği onu o yapan şey açısından irdeler. O şeyin neliği üzerine düşündüklerini (elden geldiğince) her yönüyle vermeye çalışır, onu o yapan şeyi, şeyleri ortaya koymaya çalışır. “(...) denemecilerin yeri felsefedir (N. Uygur, Güneşle s. 10, 1969) diyenlerdenim ben (...) filozofdur öyleyse denemeciler” (a.g.y. 5.30) diyorum ben de. Denemecinin söylemi ile felsefecinin söylemi birçok noktada örtüşür; hatta aynı nitelikte ortaya koyar kendini. Konuyu daha kapsamlı bir biçimde anlamaya çalışırlar. Güneşle’nin “denemecinin (s. 9-25) neliğini araştıran Denemeci denemesini (felsefi söylemini) salık veririm. Birçok filozofun neliğini araştırdığı şeyi anlatmaya sıra geldiğinde “... Üzerine” başlığını verdiğini görürüz yazısına; işte bu da denemeden başka birşey değildir. Çünkü gerçek “Filozof akılla gidilebilen yere gitmeli, akılla gidilemeyen yere de akılla gitmeye kalkışmamalıdır.” (14. Uygur, Yaşama Felsefesi s. 7, 1981). İşte bu cesaret ona “denemeci” yönü verir. Felsefeyi ve söylemini başka bilgi dallarına ve söylemlerine götürme (indirgeme) isteklerine artık son vermelidir ‘gerçekten’ felsefe ile uğraşanlar; o zaman ne denli özgür olduk- tarım da görecek ve herşeye felsefe ile bakmanın ayrıcalığını ve yaşamı nasıl zenginleştirdiğini (ya da yaşamın zenginliğini) görebileceklerdir Alıntı. | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| felsefi, nedir, soylem, uzerine, Üzerine |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Felsefi Bilgi Nedir? Felsefi Bilginin Anlamı Nedir? Ne Değildir? | Kalemzede | Felsefe | 0 | 23 Mart 2021 18:36 |
| Felsefi Bilgi Nedir? Ne Değildir? Felsefi Bilginin Anlamı Nedir? | Kalemzede | Felsefe | 0 | 29 Haziran 2020 18:24 |
| Felsefi Söylem Nedir? | Rüzgar | Felsefe | 0 | 29 Nisan 2012 15:42 |
Normal
