| |
|
05 Ocak 2025, 22:43
| #1 | |
| Çevrimiçi ~ Gothicum Est Pulchrum ~  IF Ticaret Sayısı: (0) | Determinizm ve Özgür İrade Paradoksu. [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] Evrenin her anı, önceki anın kaçınılmaz bir sonucu mu? Bu soru, insan aklının karşılaştığı en eski bilmecelerden biri. Bir yanda fizik yasalarının soğuk kesinliği, diğer yanda içimizdeki o derin his: Seçimlerimiz bize ait. Fizikçi Laplace bu konuda ilginç bir düşünce deneyi önerdi. Evrendeki her atomun yerini ve hızını bilen devasa bir zeka düşünün. Bu zeka, tüm geleceği kusursuz bir kesinlikle öngörebilir. Yani şu satırları okumaya devam edip etmeme kararınız, Big Bang'den beri yazılı. Her düşünceniz, her kararınız, domino taşları gibi dizilmiş bir zincirin parçası. Ama sonra kuantum fiziği geldi ve her şey değişti. Heisenberg, atom altı dünyada ilginç bir şey keşfetti: Parçacıkların kesin bir konumu yok. Bir elektronu ölçmeye kalktığınızda, onun hızını bilemiyorsunuz. Hızını ölçerseniz, konumunu kaçırıyorsunuz. Yani mikroskobik dünyada kesinlik diye bir şey yok. Bu belirsizlik, beynimizde de geçerli olabilir mi? Nöronlar arasındaki iletişim, sonuçta atom düzeyinde gerçekleşiyor. 1980'lerde sinirbilimci Benjamin Libet ilginç bir deney yaptı. Deneklere "ne zaman isterseniz parmağınızı oynatın" dedi. Sonra hem parmak hareketini hem beyin aktivitesini ölçtü. İşin tuhaf yanı şu: İnsanlar "şimdi hareket ettireceğim" diye düşünmeden önce, beyinleri çoktan harekete hazırlanmaya başlamıştı. Sanki bilinçli kararımız, beynin zaten verdiği kararı onaylamaktan ibaret. Modern beyin araştırmaları başka şeyler de gösteriyor. Beynimizin ön kısmında, prefrontal korteks denen bir bölge var. Bu bölge hasar gören insanlar, dürtülerini kontrol edemiyor. Mesela öfkelendiklerinde kendilerini tutamıyor, risk alırken düşünemiyorlar. Yani belki de özgür irade, her şeyi kontrol etmek değil, dürtülerimizi yönetebilmek. Bu bilimsel bulgular adalet sistemini ilgilendiren sorular doğuruyor. Bir suçlu, genlerinin ve çevresinin ürünüyse, onu nasıl yargılayacağız? Harvard'da çalışan Robert Sapolsky, şiddet suçlularının beyninde bazı bölgelerin farklı çalıştığını gösterdi. Bu insanların beyinlerinde dürtü kontrolü daha zayıf. Peki bu durumda suç ve ceza kavramlarımızı yeniden düşünmeli miyiz? Einstein "Tanrı zar atmaz" diyordu. Yani evrende tesadüfe yer olmadığına inanıyordu. Ama belki de evren bu kadar basit değil. Belki hem determinizm hem özgür irade var. Tıpkı ışığın bazen dalga bazen parçacık olması gibi. Ve belki de gerçek özgürlük, bu çelişkiyle barış içinde yaşamayı öğrenmekte. Peki sizce? Sabah kahvenizi içmeye karar verdiğinizde, bu gerçekten sizin kararınız mı, yoksa milyarlarca yıllık kozmik bir domino etkisinin sonucu mu? Alıntıdır.. | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Determinizm | PySSyCaT | Felsefe | 0 | 11 Kasım 2014 00:34 |
| Bilimsel Determinizm | PySSyCaT | Felsefe | 0 | 10 Kasım 2014 23:18 |
| Özgür bir iradeye sahip miyiz? ''Özgür İrade'' Nöronunu ararken. | Düş | Makaleler | 0 | 11 Ekim 2014 19:05 |
| Bukalemun Etkisi Ve Özgür İrade | Afrodit | Genel Paylaşım | 0 | 04 Ocak 2013 19:14 |
Normal
