Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Klasik Mantığa Giriş: Klasik Mantıkta Seçim Kavram Nedir? Ne Değildir?

Kavramların açık (clair) ve seçik (distinct) olmaları, Yeniçağ felsefesi ve özellikle Descartes'la birlikte felsefede önemli bir tartışma konusu olmuştur. Descartes, açıklık ve seçikliği bilgide doğruluğun ölçütü saymıştır. Leibniz de açık ve seçik kavramlar üzerinde durmuştur. Seçik kavram ise, başka kavramlardan ayırdedilen, ayrılmış kavramdır. Açıklık ve seçiklik ayrı şeylerdir. Bir kavram açık olduğu halde seçik olmayabilir. Bir kavram seçikse, mutlaka açıktır. Açık bir kavram, nesnesini tanımaya elveren, onu başka nesnelerden ayırtetmeye imkân veren kavramdır. Seçik kavram ise, kavrama yükletilen özellikleri ayırdetmeye imkân veren kavramdır. A kavramının seçik bir kavram olması demek, A'ya vereceğimiz x, y, z gibi yüklemlerin hangilerinin doğru, hangilerinin yanlış olduğunu deneysel veya mantıksal işlemlerle saptayabilme imkânımızın olması demektir. Buna imkân vermeyen kavramlar bulanık (confus) kavramlardır. Descartes, açık ve seçik kavramlar yanında, bir de apaçık (evident) kavramlardan söz etmiştir. Apaçık kavram, aynı zamanda hem açık hem seçik olan kavramdır. Açık ve seçik kavramlar üzerine bu bildirdiklerimizin, mantıksal olmaktan öteye, epistemolojik nitelikte oldukları bellidir. Mantıksal açıdan burada ancak, bir kavramın açıklığının onun kaplamına, seçildiğinin ise içlemine ait olduğu belirtilebilir. Böyle bakıldığında, bir kavramın açık olması demek, onun kaplamına giren kavramların hangi kavramlar olduğunu bilmek demektir. Bir kavramın seçik olması demek, o kavramın işaret ettiği nesnenin hangi özellikleri olduğunu, ona ne gibi yüklemler verebileceğimizi görmek yani onun içlemini bilmek demektir. İşte bu nedenle, seçik bir kavramın mutlaka açık olması gerekir; çünkü bir kavramm içlemini biliyorsak kaplamı kendiliğinden ortaya çıkar, oysa kaplamı bilmek içlemi bilmek için yeterli değildir. Görülüyor ki, açık ve seçik kavramlar hakkında mantıksal açıdan ancak içlem-kaplam ilişkisi içinde söz etmek uygundur. Bu nedenle okuyucuya, bu konuya, "içlem-kaplam" konusunu gördükten soma yeniden dönmesi önerilir.

KAYNAK: KLASİK MANTIK KİTABI