Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Klasik Mantığa Giriş: Klasik Mantıkta Soyut Kavram Nedir? Ne Değildir?

Klasik mantıkta, yüzyıllardır somut (concrete) ve soyut (abstract) kavramlar ayırımı yapılmıştır. Oysa bu ayırım ontolojik ve epistemolojik bir ayırım olup asla mantıksal değildir. Somut kavram, tek bir nesneye işaret eden, başka bir şeye bağlı olmadan kendi başına varolan bir şeyin kavramı olarak tanımlanmıştır. Örneğin nesne olarak insan (Ahmet) veya evin kavramı somut sayılmıştır. Buna karşılık, varoluşunu bir başka şeye borçlu olan ve ancak düşünmede ve zihinde bir başka şeyle ilişki içinde, nesne veya nesnelerin niteliği olarak düşünülen şeyin kavramı soyut kavram kabul edilmiştir. Örneğin "siyah", tek tek nesnelerin belirtilmesinde kullanılması bakımından somut olmasına rağmen, "siyahlık", nesne veya nesnelerin bir niteliğinin zihinsel bir soyutlama ile belirtilmesi bakımından soyuttur. "Siyah"ı algılarız; "siyahlık"ı değil. Görüldüğü gibi, somutluk veya soyutluk üzerine ancak ontolojik ve epistemolojik bir ölçüte dayanılarak bir yargı verilebilir. Ontolojik olarak kendi başına varolan, başka şeylerden ayrı duran herşey somuttur. Yine ontolojik bakımdan bağımsız olamayan yani yalnızca düşünme süreci içerisinde soyutlama ile farkına varılan şey soyuttur. Ancak klasik mantıkta somut kavramdan başka bir şey de anlaşılmıştır. Ontolojik olarak somut kavram herhangi bir nesneyi işaret eder; duyusal olarak algılanmış şeyi gösterir. Ancak somut kavram, duyusal olmayan, sadece zihinde tasarlanan tek bir şeyin kavramı da olabilir. Örneğin geometrik şekiller duyusal yoldan algılanan şeyler olmadıkları halde, somut sayılırlar. Biliriz ki, örneğin "dörtgen", bir geometrik şekil olarak, tüm geometrik şekiller gibi, duyusal kaynaklı olsa da, tasarımsal bir nesnedir. Bizim kâğıt üzerinde çizimini gördüğümüz dörtgen, geometricinin tasarlayıp tanımladığı "dörtgen"in duyusal bir gösterimidir, kendisi değildir. Ama o tekillik taşır ve bu haliyle somuttur. Buna karşılık "dörtgenlik" soyut bir kavram sayılır. Çünkü burada tek bir şeye işaret etmiyoruz; tersine o şeyin bir niteliğine işaret ediyoruz. Sonuç olarak, somut kavramın, duyusal olsun olmasın, herhangi tekil bir şeye, soyut kavramın ise herhangi bir şeyin niteliğine işaret ettiği kabul edilmiştir.


KAYNAK: KLASİK MANTIK KİTABI