Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


İlkÇağ Felsefe Okulu: Demokritos'ta ‘Evrenin Ana Maddesi’ Atom Nedir? Ne Değildir?

Yunan dünyasında Demokritos, atomcu madde anlayışının temsilcisidir. Demokritos'tan sonra aynı düşünceyi Lucretius ve Gassendi devam ettirmişlerdir.

DEMOKRİTOS'UN FELSEFİ GÖRÜŞLERİNİN SINIFLANDIRILMASI:

1. Gerçek dünyanın en son yapı taşları, her şeyin kendisinden meydana geldiği ve kendisine ayrıştığı bölünemez fiziksel gerçeklikler olan atomlardır. Atomlar farklı büyüklük ve biçimlerdedir. Mesela bazı atomlar küp, bazı atomlar piramit, bazı atomlar top şeklindedir; bazıları çengelli, bazıları girintili ve çıkıntılıdır. Bu atomların ortak özellikleri, onların; bölünemez, parçalanamaz, içlerine nüfuz edilemez olmaları, boşlukta yer kaplamaları ve sürekli olarak bir hareket içinde olmalarıdır.

2. Evrendeki bütün nesneler, uzayda dağılmış olan atomların birleşmesinden dolayı ortaya çıkmaktadırlar ve bundan başka bir şey değillerdir. Bir taş da bir masa da hatta insan zihni de bu atomlardan meydana gelmiştir. Duygu, zihin, ruh gibi madde dışı olarak düşünülen şeyler de aslında maddidirler ve atomlara indirgenebilirler.

3. Demokritos için hareket, atomların temel özelliğidir. Atomlar boşlukta farklı hızlarla düşerler. Bu düşüşte büyük olanlar, küçük olanlara çarparak onların yönünü değiştirir. Böylece sonsuz bir vurma ve çarpmalar dizisi başlar. Sonuç olarak da varlık dünyasındaki her şey bu çarpmaların bir ürünü olarak ortaya çıkar. Bu da demektir ki "evrende rastlantı yoktur." Yani Demokritos, rastlantıyı reddetmiştir. Demokritos'a göre her şey birbirine zorunlu olarak bağlıdır.

4. Demokritos'a göre atomların gerçekten de büyüklüğü, biçimi ve hareketi vardır; ama onların sıcak veya soğuk, ekşi veya tatlı olma gibi nitelikleri yoktur. Bu türden nitelikler, atomların bir araya gelip insanın duyu organlarında meydana getirdiği etki sonucu ortaya çıkar. Demokritos bu durumu şöyle açıklar: "Tatlı, acı, sıcak, soğuk ve renk yalnızca zihinde vardır. Gerçekte ise atomlar ve boşluktan başka bir şey yoktur."

Bütün bunların ışığında, Demokritos'un maddecilik anlayışını şöyle özetlemek mümkündür: Var olan her şey, maddedir; maddi değilmiş görünen şeyler de (düşünce, zihin, ruh, duyum, hisler) maddeye indirgenebilir; evrende hiçbir şekilde rastlantıya yer yoktur, her şey belirlenmiştir ve zorunlu olarak meydana gelir; evrende hiçbir amaç yoktur; her şey mekanik bir nedensellik sonucu ortaya çıkar.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI