Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


IRCForumları Psikoloji Okulu: Psikolojide Bilimsel Olan Deneysel Yöntemin Özelliği Nedir?

Deneysel yöntem bilimin amaçlarını ne ölçüde gerçekleştirir? Deneysel çalışmalar bilimin amaçlarını en üst düzeyde gerçekleştirmektedir. Nedensellik ilişkisini ortaya koyabilen deneysel çalışmalar betimleme amacını gerçekleştirir. Gözlenen nedensellik ilişkilerinin başka deneylerle de elde edilmesi sonucunda, yasa ve ilkeler, kuramlar oluşturulur. Böylece bilimin açıklama amacı gerçekleştirilir. Belirlenen ilişkiler, belirli bağımsız değişken değerlerinde bağımlı değişkenin ne değer alacağının tahmin edilebilmesini sağlar. Böylece bilimin yordama amacı gerçekleşir. Belirlenen ilişkiden hareketle, bağımsız değişkenin uygun değere getirilmesi sonucunda bağımlı değişken de (Davranış) istenen değere getirilir. Böylece bilimin kontrol amacı gerçekleşir.

Her konuda deney yapılabilir mi? Bilim nedensellik ilişkilerini arar. Deneysel yöntem, nedensellik ilişkisinin her üç ölçütünü de karşılar. Bu nedenle deney, bilimlerin temel araştırma yöntemidir. Ancak her türlü konuda deney yapılamaz.

• Öncelikle, bazı konularda deney yapılması mümkün değildir. Örneğin, cinsiyetin sözel becerilere etkisini belirlemek için cinsiyetin deneyci tarafından değişimlenmesi mümkün değildir. Deneyci cinsiyeti “istediği miktarda ve istediği zaman” değişimleyemez. Bir grup bireyi erkek, diğerini kadın cinsiyetine sokamaz. Aynı şekilde, yaş veya zekâ da deneyci tarafından değişimlenemez.

• Bazı konularda, deney düzenlenmesi mümkün olsa da, bu gibi deneylerin yapılmasını sosyal ve etik kurallar önler. Örneğin, beynin alın loblarının üst düzey yönetici işlevlere etkisini belirlemek için, bir grup katılımcıda bu lobların ameliyatla çıkarılması söz konusu olamaz. Bu tür işlemlerin hayvanlara uygulanması da koşullara bağlanmıştır.

• Bazı konularda ise deney yapılması mümkündür ve etik ilkeler açısından da bir sorun yoktur. Ancak araştırmacı, deneyin uygun araştırma yöntemi olmadığını düşünür. Psikolojinin örneğin uygulamalı alt dallarında deneysel araştırmalar uygun bir çözüm olmadığı gibi pratik de değildir. Belirli bir okulda iki farklı öğretme tekniğinin öğrenmeye etkisinin araştırılacağını düşünelim. Pek çok değişkenin aynı anda etkide bulunduğu okul ortamı deneysel çalışma için uygun değildir. Bireylerin sınıflara dağılma biçimi de, olasılıkla, deneysel kontrolün gereklerini karşılamamaktadır.

KAYNAK: PSİKOLOJİ TARİHİ KİTABI