[Tanem]

Çocuklar ve Aktiviteler: Minik Meraklar



[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]



Minik meraklıların örgün eğitimleri haricinde, hatta bebeklikten itibaren gelişimlerinin önemli bir parçası olan oyunlar, etkinlikler, aktiviteler ve hobiler ile ilgili birçok seçenek var. Miniklerin bitmek bilmeyen merakları, bu merakları doğru yönlendirebilmek, birlikte vakit geçirebileceğiniz keyifli aktiviteler planlarken ilham alınabilecek kaynaklar ve dikkat edilmesi gerekenler ile ilgili sorularımızı Klinik Psikolog Çiğdem Akyıldız yanıtladı.


Minik meraklıların örgün eğitimleri haricinde, hatta bebeklikten itibaren gelişimlerinin önemli bir parçası olan oyunlar, etkinlikler, aktiviteler ve hobiler ile ilgili birçok seçenek var. Çikolata yapımından, uçurtma atölyesine, binicilikten, oyun hamuru ile yapılan aktivitelere kadar uzanan bu geniş yelpazenin çocukların gelişimi, sosyalleşmesi ve beceriler edinmesi açısından neden önemli olduğunu araştırdık. Miniklerin bitmek bilmeyen merakları, bu merakları doğru yönlendirebilmek, birlikte vakit geçirebileceğiniz keyifli aktiviteler planlarken ilham alınabilecek kaynaklar ve dikkat edilmesi gerekenler ile ilgili sorularımızı Klinik Psikolog Çiğdem Akyıldız yanıtladı.

Çocuklar için gündelik rutinleri ve eğitimleri dışında farklı aktiviteler neden önemlidir? Çocukların gelişimine ne gibi katkıları olur?
Her çocuğun farklı bir öğrenme tarzı olsa da erken dönemlerde çocuklar sıklıkla görerek, daha çok da yaparak öğrenirler. Gün be gün yapabilecekleri şeyler listesi kabaran çocuk bu yeni gelişen yeteneklerini kullanmak ister. Dünya aşığı bir çocuğunuz var, ne mutlu! Bu dönemde her şey çok yeni ve karmaşık, adeta çocukların keşfetmesi için bekliyor.

Çocukların motor (kaba motor-ince motor), sosyal-duyusal, dil ve zihinsel gelişim olmak üzere çeşitli gelişim alanları vardır. Aktiviteler bu gelişim alanlarını desteklemeleri açısından faydalıdır. Siz hiçbir şey yapmasanız da bir süre sonra çocuğunuzun yerdeki büyük nesneleri kavramaya çalıştığını, bu işte ustalaştıkça yerde dikkatini çeken minik toz! parçalarını almaya çalıştıklarını göreceksiniz.

Başka bir gelişim alanına bakalım; çocuğunuzun gün geçtikçe etrafında gelişen olayları daha iyi kavradığını ve çevresel olaylara tepki verdiğini görürsünüz. Dil gelişiminde, ilk önce ses çıkartma denemeleri yaptığını akabinde bunları bilinçli yaptığını, etrafındaki insanların olumlu tepkiler vermesiyle ve iletişim becerilerinin kuvvetlenmesiyle kelimeler çıkarttığını ve son kertede anlamlı konuşmalar geliştirdiğine şahit olursunuz.

Tüm bunlar çocukların gelişimlerinin bir parçasıdır. Uygun ve temel bakım alan çocuklar başka bir gelişimsel problem yaşamadıkları sürece diğer çocuklarla benzer bir seyir izlerler. Bizlerse yapacağımız aktivitelerle bu gelişim dönemlerini destekleyebilir, çocuklara bu yolculuklarında yanında ve arkasında durarak destek olabiliriz.

Aktivitelere kaç yaşından itibaren başlanmalıdır?
Aktiviteler bebeğin doğumuyla birlikte başlar aslında. Ancak yaptığımız şeyleri aktivite olarak isimlendirmeyiz. Çocuğun büyümesiyle birlikte bilişsel, sosyal ve bedensel gelişimine göre aktivitelerimizin tarzı değişir. Örneğin, bebeklerin dikkatini çekmek için ses çıkartırız, sese yönlenecek mi diye bakarız. Biraz daha büyüdüklerinde elimize aldığımız bir nesnesi bir o tarafa bir bu tarafa götürür takip edip etmediğine bakarız. Cee ee! Oyunu oynayarak algı gelişimini destekleriz. Bebeğimizi/çocuğumuzu yıkadıktan sonra bedenini yağlarız, ona dokunur ve masaj yaparız. Bunların hepsi çocuğumuzun gelişimini destekleyen aktivitelerdir.

Biraz daha büyüdüklerinde sosyalleşmelerini desteklemek için yakınlarımızın çocuklarıyla bir araya getiririz, farklı çocuklar tanısınlar, farklı gelişim özellikleri desteklensin diye bazı oyun gruplarına gidip gelmeye başlarız. Oyun gruplarında yapılan aktiviteler genellikle bir ya da birkaç gelişim dönemi özelliğini destekler nitelikte olur. İnce motor gelişimi, sosyalleşme, birlikte çalışabilme, yaratıcılık, üretim, tat-koku-dokunma duyusu gelişimi, en önemlisi de eğlenme ve keyifli zaman geçirme… Katıldığınız merkezlerden bu geri bilgilendirmeleri alabilirsiniz. Çocukların 2 yaşından itibaren oyun gruplarına annelerinin ya da bakım veren kişilerin eşlik etmesiyle katılması uygundur. İlerleyen yaşlarda katılınılan aktivitenin özelliğine göre ya anne/bakım verici refakatinde ya da bireysel olarak gruplara dâhil olunabilir.

Ebeveynler çocuklarını bu konuda nasıl yönlendirmeliler?
Çocuklar en iyi anne ve babaları ya da onlara birincil bakım veren kişiler tarafından gözlemlenirler. Çocukları gözlemlemek ve yaptıklarını anlamaya çalışmak onları daha iyi tanımamızı sağlar. En çok ne hoşlarına gider? Onlara en çok keyif veren nedir? Kızdıkları şeylere nasıl tepki gösterirler? Bir şeyi istediklerini ya da istemediklerini nasıl anlatırlar? Neler yaparken kendilerini daha iyi hissederler? Yaptıkları şeye ne kadar süre ilgi gösterirler? Bu bilgilerle birlikte aileler çocuklarının en çok hangi aktivitelerden hoşlandıklarını, neye ihtiyaç duyduklarını ve ne kadar süre çocuklarının sıkılmadan bu aktivitelere devam edebileceklerini anlamış olurlar. Böylece seçimlerini çocuklarının ne istediklerini bilerek belirleyebilirler.

Aktivite planlanırken nerelerden ilham alınabilir?
Aktivite yaparken olabildiğince etrafınızdaki araçları kullanmanızı ve doğayla iç içe olmanızı öneririm. Kışın sokağınızın bir köşesine yaptığınız kardan adamı seyrederken evinize pamuk ve keçe kullanarak sıcakta erimeyen bir kardan adam yapabilirsiniz. Baharda çiçek açan ağaçlardan topladığınız dalların çiçeklerini biriktirip bu çiçeklerden hangi meyvelerin çıkacağına tanıklık edebilirsiniz. Tıraş köpüğü ya da losyon ile birbirinizin ellerine yüzüne dokunup hem dokunma duyusunun gelişimini sağlayıp hem de tensel temas sağlayabilirsiniz. Evinize alacağınız parça kumaşlar, keçe, boncuk, yapıştırıcı vs. ile yaratıcı çalışmalar yapabilirsiniz. En güzeli de sahile gidip kovalamaca, saklambaç (aman gözünüz üstünde olsun ve kalabalıkken oynayın ki oyunu biri yönlendirebilsin), yakalamaca oynayarak temiz hava almaktır. Eğer imkânınız varsa birlikte bitki yetiştirmek ve toprakla ilgilenmek de güzel bir aktivite olabilir.

Yaş gruplarına göre birkaç aktivite fikri önerebilir misiniz?
Aktiviteler söz konusu olunca yaş gruplarını keskin bir şekilde birbirinden ayıramasak da kabaca bir ele alabiliriz. 2 yaş civarında çocukların ince motor gelişimi henüz tamamlanmadığı için daha büyük objelerin, nesnelerin kullanıldığı aktiviteler önerilebilir. Bu yaş grubunun çalışmalara bir yetişkinle katılması gerekebilir. Daha çok boyama, yapıştırma etkinlikleri ilgilerini çekebilir. Daha büyük yaşlarda ise boncuk, pul gibi daha küçük nesnelerle çalışmalar yapılabilir.