Çevrimdışı

Yaşlar ve Gelişim Aşamaları: Çocuklar Okula Nasıl Uyum Sağlar

0 ila 2: “Gitmek Yok!”
Altı aylık Sophie babasının boynuna kıvrılarak utangaç bir halde ebeveynlerinin yeni öğretmeni Tanya ile konuşmalarını izliyor. Tanya onlara Sophie’nin yeme alışkanlıklarını ve neleri sevip neleri sevmediğini soruyor. Tanya aileyi çoktan evde ziyaret etti ve anne ile baba, bebeğin geleceğine dair bazı umutlarını paylaştılar. Bu bilgi paylaşımı, Sophie’nin evdeki ve kreşteki deneyimleri arasında bağlantı kurarak onun kreşe geçiş sürecinin temellerini kuruyor.
Ayrılığı Kolaylaştırmak
Sevdiklerimizden ayrı kalmak zordur, özellikle de ne zaman döneceklerini hatta dönüp dönmeyeceklerini bilmiyorsanız! Çok küçük çocuklar ayrılığın geçici olduğunu bilmezler ve genellikle çok güçlü duygular ya da “ayrılma kaygısı” yaşarlar. Ayrılık sırasında yaşanan bu üzüntü, kızgınlık ya da korku duyguları çocuğun belirli insanlar – yani ebeveynleri ve diğer aile üyeleri – tarafından çok sevildiğini hissetmesinin bir sonucudur. Bu hisleri doğrudan ve empati kurarak kabul etmek önemlidir. “Anneni özlüyorsun.” “Babacığının eve dönmesi için sabırsızlanıyorsun.” Bu çocuğun kendi hislerini yönetmeye başlamasına yardım eder.
İlişkiler Kurmak
Kreşe adım atmak, aileye hoşça kal demek anlamına gelse de aynı zamanda yeni öğretmenlere merhaba demek anlamına da gelir. Çocuk, kendisiyle ve ailesiyle doyurucu bir ilişki kurma görevini üstlenen bir esas öğretmene ihtiyaç duyar: Ebeveynlerden ve dikkatli gözlemlerden öğrenerek çocuğun ihtiyaçlarını anlamaya çalışan bir öğretmene.
Esas öğretmenle bu güvenli bağ kurulduktan sonra diğer öğretmenler ikincil ilişkiler geliştirebilirler. Bu, asıl öğretmen ulaşılabilir olmadığında çocuğun rahat olmasını sağlar.
Düzenlemeler Yapmak
12 ila 18 ay çocuk bakımına başlamak için özellikle hassas bir çağdır. Yürümeye yeni başlayan çocuklar yeni bir ortamda olduklarının son derece farkındadırlar ancak dilleri, bellekleri ve başa çıkma becerileri henüz gelişmektedir. Örneğin, on beş aylık Javier, diğer çocuklarla birlikte kahvaltı masasında otururken çok hüzünlü görünüyor. Beresini kulaklarına indiriyor ve evden getirdiği küçük sarı bir kamyonu kavrıyor. Büyükannesi Javier’e bir öpücük vermek için eğilip “Hoşça kal” derken esas öğretmeni onun yanında oturuyor. Öğretmen nazikçe onu kucağında sallarken çok sevdiği büyükannesine yapışıyor. Öğretmen yumuşak bir tonla onun hislerinden söz ediyor ve ona yumuş yumuş oyun hamuruyla oynamak gibi ilginç bir etkinlik öneriyor. Javier sızlanıyor şapkasını çıkarmayı ya da oyuncağını bırakmayı reddediyor. Öğretmeni, büyükanne ile olmak ve kreşte olmak arasında bir köprü görevi görerek onunla konuşmaya devam ediyor. Oldukça yavaş bir şekilde, bir başka çocuk oyun oynamak için aklını çeliyor ve tereddüt ederek boşta kalan eliyle hamuru yoğuruyor. Bir müddet sonra şapkasını çıkarmaya ve öğretmeniyle bir gülücük paylaşmaya yetecek kadar rahatlıyor.
Büyükannenin her zaman hoşça kal demek konusundaki tutarlı alışkanlığı Javier’in onun günün sonunda geri döneceğine güvenmesine yardım eder. Bu yüzden aile üyelerinin hoşça kal demesi, daha çok gözyaşı getirse de çok önemlidir. İnsanlar hoşça kal demeden gittiklerinde ortadan kaybolmuş gibi görünürler. O zaman hayat asla tahmin edilemez bir şey gibi görünür ve ayrılıkları çok daha zor kılar.
Ne Yapabilirsiniz
Ebeveynlerle birlikte bir plan yapın. Her ailede kendine özgü kişilikler ve durumlar vardır ve her aile hassas bir zaman çizelgesi ile hassas bir kreşe başlama yaklaşımına ihtiyaç duyar.
Esas öğretmenlerle olan ilişkilerin devamlı olabileceği, bebekler, yürüme çağındakiler ve iki yaşındakilerden oluşan karışık bir grupla çalışmayı düşünün.
Ebeveynleri odaya davet edin ve çocuklarının durumunu sorun. Dikkatle dinleyin, ebeveynler çocuklarının ilk öğretmenleridir ve onları en iyi şekilde tanırlar.
3 ila 4: “Ördeğimi Götüreceğim”
Susan A. Miller, Doktor (Eğitim Fakültesi)
Okulun ilk birkaç gününde 3 yaşındaki Cameron, her sabah sınıfına çok sevdiği bir lastik ördeği kavrayarak tereddütle giriyor. Onu ne zaman biraz güvensiz hissetse rahatça görebileceği ve tutabileceği küçük odasına dikkatlice yerleştiriyor. Sonunda öğretmeninin yardımıyla kum oyuncaklarını ve kum havuzunda oynamak isteyen başka yeni arkadaşlarını keşfediyor. Cameron bir hafta daha, ne olur ne olmaz diyerek, ördeğini getirmeye devam ediyor ama artık yeni okul ortamına alışmaya başladığı için küçük odasına yaptığı ziyaretler eskisi kadar sık değil.
Alışmak
Bazı küçük çocuklar için yeni bir ortamla başa çıkmayı öğrenmek, ebeveynlerden ayrılmak kadar bunaltıcı olabilir ya da son derece sorunsuz da ilerleyebilir. Bir kreş çocuğunun duygusal ya da sosyal olarak nasıl tepki verdiği yaşından çok mizacıyla, ihtiyaçlarıyla, ilgi alanlarıyla ve daha önce gittiği okullar gibi deneyimleriyle ilgilidir.
Yaşından Küçük Davranışlar Sergilemek
Okul yılı başlarken bazı üç ve dört yaşındakiler yeni ortamlarından çok emin olamadıkları ve alışma süreleri çeşitlilik gösterebildiği için eğer bazıları daha küçük yaştaki çocuklara özgü bildik, olgun olmayan davranışlar sergilerse şaşırmayın (bebekçe konuşmak, sarılıp bırakmamak gibi). Bu yolla çocuk Anne ya da Babadan, kendisini okula bıraktıktan sonra bir süre daha kalmalarını istiyor olabilir. Ya da öğretmene biraz birebir vakit geçirmeye, mesela kütüphanedeki koltukta sarılarak oturup sakin bir öykü okumak gibi bir şeye ihtiyacı olduğunu anlatmaya çalışıyor olabilir. Üç yaş civarında ebeveynleriyle güçlü bağlar kuracak fırsatlar bulmuş çocukların çoğu birkaç saat ayrı kaldıklarında Anne ve Babayı zihinlerinde tutmak konusundaki büyük mihenk taşına ulaşmış olurlar. Yine de daha uzun bir süre, bazı 3 yaşındakiler için başlangıçta zor olabilir.
Deneyimden Faydalanmak
Küçük çocuklar önceki deneyimlerinden kaynaklanan fikirlerini ve bilgilerini okula getirirler. Maggie’nin annesi ona dördüncü doğum gününde büyükannesinin evinde nasıl da geceyi geçirdiğini hatırlatıyor. Maggie gülümsüyor ve büyükannesinin bebek eviyle oynarken eğlendiğini ve sabah anne babasının onu kahvaltıdan sonra gelip aldıklarını hatırlayarak başını sallıyor. Maggie bu bilgiyi içselleştirerek ve yerleştirerek yeni tam gün okul ortamına daha kolay uyum sağlayabiliyor.
Rahat Hissetmek
Aşinalık hissi rahatlatıcıdır ve kreşe giden çocukların ihtiyaç duydukları geçişi yapabilmelerine yardımcı olur. Cameron’un sarı ördeği gibi tanıdık, rahatlatıcı bir nesneyi okula getirmek üç ve dört yaşındakilerin en baştan güvenli ve emniyette hissetmelerine yardımcı olur. Daha sonra bunun yerine çevredeki başka şeyleri de kullanmaya başlayınca uyum sağlamaya başlarlar. 3 yaşındaki çocuklar diğer çocuklara arkadaş deseler de en başta onları çeken asıl şey genellikle eşyalardır. Öte yandan dört yaşındakiler geçen yıldan arkadaşlarını gördükleri için ya da 3 yaş sınıflarıyla birlikte bir üst sınıfa geçtikleri için heyecanlanırlar.
Rutinlere Bağlı Olmak
Tahmin edilebilirlik ve rutinler kreşe giden çocukların çevrelerine uyum sağlamalarına yardım eder. Grup zamanı alanında çocukları toplamak için bir “merhaba” şarkısı söylemek güzel bir karşılama etkinliğidir. Her gün aynı yuvarlak mavi masa etrafında ortak bir atıştırmalıktan yemek gibi ritüeller güvenli bir his sağlar. Yeni ortamlarındaki bilinmeyenlerin yerine tanıdık, tahmin edilebilir olaylar geçtikçe güven gelişir.
Bağımsızlık Göstermek
Üç yaşındakiler güvende hissettiklerinde kendi bağımsızlıklarını göstermekten keyif alırlar. Bunu teşvik etmek için Miss Joan’ın sınıfındaki ebeveynlerden çocuklarına sabah yakındalarken yeni ortamlarını keşfetmeleri için geniş bir zaman tanımaları, daha sonra aşama aşama ayrılmaları istenir. Tyline ve annesinin yeşil kapının yanında birbirlerine öpücük atmaları gibi beklendik, kişisel hoşça kal rutinleri bu güvenli duyguları oluşturmaya yarar.
Yapabilecekleriniz
Fotoğraflı eğlence. Sınıfın haber panosunda paylaşmak için çocukların ve öğretmenlerin fotoğraflarını çekin. Bu, herkesin birbirlerini daha iyi tanımasına yardım eder. Ebeveynlerden, çocuklarının kendi alanlarını daha konforlu olmak üzere dekore etmeleri için onlara aile fotoğrafları göndermesini isteyin.
Okul deneyimler hakkında kitaplar. Okul ortamında geçen ve çocukların yeni ortamlarına uyum sağladıkları hikayeler paylaşın.
Erken ziyaretler. Bir ebeveyn ve çocuğun okula başlamadan önce yeni ortamı ziyaret etmelerini sağlayın ve ne bekleyebilecekleri hakkında konuşun. Kreş çağındaki çocuğun kendine ait alanını hazırlayın ve çeşitli alanlarda aktiviteler deneyin.
5 ila 6: “Haydi şoförcülük oynayalım!”
Ellen Booth Church
Okulun ilk günü ve Naomi mutlu bir şekilde babasıyla sallana sallana geliyor, diğer çocukları ve etkinlik seçeneklerini inceliyor. Jason kapıda annesine hoşça kal dedi ve çoktan bir şeyler deneyip bir sonrakine geçerek bir alandan diğerine koşturmaya başladı. Russ doğrudan içeriye giriyor ve derhal blok köşesinde bir şeyler inşa etmeye koyuluyor.
Çok iyi bildiğiniz gibi, anaokulu çocukları yeni ortama çok çeşitli şekillerde tepki verir. Bazıları daha önce hiç okula gitmemişken diğerleri bir anaokuluna ya da Pazar okul programına katılmışlardır. Her biri kendi tercihleriyle ve ilgi alanlarıyla gelirler. Çoğu 5 yaşındaki çocuğun bir “programla” deneyimi olsa da sıklıkla kreşe gitme gerçeğiyle sarsılırlar. Bu çok büyük bir değişikliktir!
Düzenlemeler Yapmak
Daha büyük bir okul, daha uzun bir gün ve daha büyük bir sınıf yeni bir anaokulu çocuğunun karşı karşıya kaldığı pek çok değişiklikten biridir. Çocukların yeni ortama alışma sürecine girmesi olağan dışı değildir. Neyse ki çocuklar anaokuluna giden yolda bazı önemli becerileri toplarlar. Beş yaşına geldiklerinde çocukların çoğu yeni çocuklar ve yetişkinlerle sohbet yürütme konusunda bir ilgi geliştirirler. Bazı yeni anaokulu çocukları hala tanıdık olmayan insanlardan korksa da çoğu okul ortamını başkalarıyla tanışabilecekleri güvenli bir alan olarak kabul eder. En sessiz çocuğun bile kısa sohbetlere katılmaya başlaması yalnızca birkaç günlük bir alışma süreci alır.
Oyun Arkadaşları Bulmak
Oyunda başkalarını organize edebilme ve ilgilerini çekebilme arzusu ile becerisi 5-6 yaşındakiler için önemlidir. Bu eğilim tek başına çocuğun yeni ortama dair duyduğu korkuları giderebilir çünkü başkalarıyla birlikte oynamaya kendilerini kaptırırlar. Pek çok çocuk anaokuluna bu beceriyle başlar ama neredeyse hepsi oyun-temelli iyi bir programla bunu hızlıca geliştirebilirler. İlginçtir ki, bu sosyal etkileşim becerisi genellikle okul çağındakilerin aynı anda bir ya da iki çocukla birlikte oynama arzusuyla birleşir. Bu, öğrenme merkezlerinin tanıtılmasının, yeni ortamı hazırlamanın önemli bir parçasıdır.
Aşinalık Yaratmak
“Büyümüş hissetmek” 5-6 yaşındakilerin çoğu için önemlidir. Yeni ortamınıza girdiklerinde hemen başarılı ve bilgili hissetmek isterler. Bu yüzden, çocukların kendilerine kreşi hatırlatan şeyler bulması önemlidir. Sonra yavaş yavaş yeni zorluklar ve sorumluluklar ekleyebilirsiniz.
Çocukların farklı uyum tarzlarının okul yılının başlangıcında nasıl işlediğini görmek de faydalıdır.
Bireysel Düzenlemeler Yapmak
Naomi nadiren bir kelime ediyor ama ilk birkaç ay oyunlara katılan herkesi sessizce gözlemliyor. Katılmaya hazır olduğunda bütün rutinleri ve şarkıların çoğunu sanki başından beri katılıyormuşçasına bildiğini gösteriyor!
Bu, içine dalmadan önce işleri kontrol etmeye ihtiyaç duyan bir çocuk. Dâhil olmadan önce ne beklendiğini anlamak istiyor. Bazı çocuklar için bu dönem günler, başkaları içinse aylar sürebilir. Destekleyici olmak ve çocuğun ihtiyaç duyduğu kadar gözlemci rolünü oynamasına izin vermek önemlidir. Aynı zamanda, katılması için davet edildiğini ve teşvik edildiğini de açıkça belirtin.
Muhtemelen yeni okulda olmaktan duyduğu heyecan yüzünden o aktiviteden öbürüne hiçbirine gerçekten değmeden atlayıp duran çocukla da deneyiminiz olmuştur. Bu çocuğun ebeveynlerinden kolayca ayrılmış görünmesi iyi olsa da bu tür davranış, kendini “uçarı” etkinlikte ortaya koyan temel bir güvensizliğe de işaret ediyor olabilir. Bu çocuk da sıklıkla sessiz, utangaç çocuk kadar güven verilmesine ihtiyaç duyar.
Yapabilecekleriniz
Yıl başlarken, çocukların anaokulu günlerinden tanıdık etkinlikler ve kitaplar sağlayın.
Utangaç çocuğun, grup zamanı için malzemeleri getirmek ya da masayı hazırlamak gibi etkinliklerde size asistanlık etmesine yardım edin. Bu, onun kendisini rahat hissetmesine yardım edecek.
Etkinliklere atlayan çocukla çokça kişisel iletişim kurun. Onu nasıl hissettiğinden söz etmeye davet edin ve ne yapmak istediğini planlamasına yardım edin. Beklentileriniz ve kurallarınız konusunda açık olun.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

__________________