Ioania filozoflarindan dördüncüsü. Ephesos’ta (Efes) dogup yetismistir. Asagi yukari M.Ö. 540-480 yillari arasinda yasadigi hesaplandigina göre, Herakleitos, Milet’li filozoflardan daha genç, Ephesos’un aristokrat bir ailesinden. Yapiti çok güç anlasilir, karanlik bir üslup ile, özdeyisler biçiminde yaziliymis. Onun için ilk çagda ona “karanlik Herakleitos” denmistir.Yurdunun politik sosyal gelismesinin begenmeyip köseye çekilen, bu yalnizligi içinde varliklarin özünü kavramaya çalisan Herakleitos, yigini hor görür. Ona göre yigin anlayissizdir, her seyin dis yönüne takilip kalir, bos inançlar içinde yuvarlanip gider.
Ona göre evrenin temel maddesi ates’tir. Ates, bütün varolanlarin ilk gerçek temelidir, bütün karsitlarin birligidir, içinde bütün karsitlarin eridigi birliktir. Herakleitos sunu belirtmekten usanmaz: Evren boyuna akan bir süreçtir, basi sonu olan bir degismedir, hiç durmayan,bu degisme içinde kalan, sürüp giden hiçbir sey yoktur. “Panta rei” her sey akar: Bu onun ana görüsü. Iste atesin ilk madde (arkhe) oldugu düsüncesine de Herakleitos buradan variyor. Örnegin, bir tahtayi yakip kemiren alevin yakindan bakildikta, boyuna ilerleyen bir süreç oldugu görülür; alev, tahtayi boyuna yakip kemirir, onu boyuna duman ve buguya çevirir. Evren de böyle tükenmez canli bir atestir, sürekli bir yanma sürecidir. Daha dogrusu, dönümlü(periyodik) bir süreçtir bu. Bunda sürekli olarak, bir “yokus yukari” çikaran,bir de “yokus asagi” indiren yol vardir. Evren atesten meydana gelmistir ve burada olup bitenlerin sonundaki “büyük yil”da yeninden ates tarafindan kemirilecektir –yeninden dogmak için. Bu, böylece, dönüsümlü olarak, hiç tükenmeden sürüp gider.
Bu sürekli olus içinde durucu, kalici bir sey buldugumuzu sanirsak, Herakleitos’a göre, bu, bir yanilmadir, bir aldanmadir. “Ayni irmakta iki kez yikanamayiz. Ikinci kez girdigimizde bu irmak büsbütün baska bir irmaktir artik. Bu arada, akip giden sular onu baska bir irmak yapmislardir.” Karsimizda, “ayni sey”in bulundugunu sandigimiz her yerde durum böyledir. Kalici seyler varmis sanisina kapilmamiz,degismenin kuralsiz degil de, belli bir düzene, belli bir ölçü ve yasaya göre olmasi yüzündendir. Bu ölçüye, bu yasaya, Herakleitos “logos” diyor.Evrende egemen olan yasadir, düzen ve akildir (logos).