Kış aylarında sabahları yorgun uyanma, halsizlik, sırt ağrıları ile yaşanan mutsuzlukların genelde soğuk havalardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Oysa bu şikayetler ağrı, yorgunluk ve halsizlikle kendini gösteren “Fibromiyalji” hastalığının da belirtileri olabilmektedir. Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Uz. Dr. Nurten Korkmaz, fibromiyalji hastalığı ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Daha çok kadınlarda görülüyor

Fibromiyalji; kronik, yaygın kas iskelet sistemi ağrısıyla giden bir sendromdur. Fibromiyaljide birçok değişik bulguyu bir arada görmek mümkündür. Yaygın vücut ağrısına, yorgunluk ve baş ağrıları da eklenebilmektedir. Sabah uyanamama, bağırsak problemleri, eklemlerde şişlik, uyuşma ve karıncalanma hissi gibi belirtiler görülebilir; ancak bu uyuşma ve şişlik hali objektif bir bulgu değildir. Hasta bu şekilde hissetmektedir. Stres devreye girdiği an ise hastalık yeniden tekrarlayabilmektedir.

Ailede bu sorun varsa görülme riski 8 kat artıyor

Toplumun % 3’ünde fibromiyalji sendromu görülmektedir. Nedeni henüz tam olarak bilinmeyen fibromiyalji hastalığında yapılan araştırmalara göre genetik faktörler önemli rol oynamaktadır. 1. dereceden yakınlarında fibromiyalji olan kişilerde 8 kat daha fazla gözlenebilmektedir. Bu da hastalığın genetik eğilimi olduğunu göstermektedir. Fibromiyalji daha çok kadınlarda görülen bir hastalıktır.

Duygusal travma fibromiyaljiye neden olabilir

Çevresel faktörler fibromiyalji sendromuna neden olabilmektedir. Özellikle çocukluk çağında geçirilmiş fiziksel ve duygusal travmalar, ileride fibromiyalji oluşturmada çok etkili olabilmektedir. Fibromiyalji kasa bağlı bir hastalık değildir. Bu daha çok ağrı sinyalinin santral sinir sisteminde işlenişi ile ilgili bir problemdir. Hastalar herhangi bir ağrıyı normalden daha fazla algılamaktadır. Ayrıca ağrı yapmayan uyarıcıları da ağrı gibi hissedebilmektedirler.

Fibromiyalji miyim?

Fibromiyalji tanısı için şikayetlerin en az 3 ay sürmesi gerekmektedir. Sabah yorgun uyanma, belin üst ve alt tarafında ağrı, boyun ve belde ağrı hissediliyorsa bir uzmana başvurulması önerilmektedir.

Psikolojiyi de olumsuz etkiliyor

Psikolojik boyutu da olan fibromiyalji hastalığı, daha çok depresyon hastalarında ve anksiyetesi yüksek olan kişilerde sık gözlenmektedir. Uyku bozukluğu da bu hastalığın bir parçasıdır. Uyku düzeninin olmamasının anksiyete ve diğer psikolojik problemleri de artırmaktadır. Bu nedenle fibromiyaljli hastalarda, psikoloji ve duygu durum bozukluğu iç içedir.

Hastalık konusunda bilinçli olmak çok önemli

Fibromiyalji; ağrılar, uyku bozukluğu, psikolojik sorunlar, kişilik problemleri gibi birçok sorunun bir arada olduğu bir hastalıktır. Bunların hepsinin adım adım çözülmesi gerekmektedir. Her şeyden önce hasta eğitimi çok önemlidir. Hasta bir kargaşa içinde doktora başvurur; çünkü pek çok semptomu vardır. Bu yüzden doğru tanı koymak ve kişiyi bilgilendirmek hastada pozitif bir etki yapmaktadır. Hastanın öyküsü ve fizik muayene teşhis koyma açısından oldukça büyük bir rol oynamaktadır. Fizik muayenede “tender point” denilen hassas noktaların vücudun 18 noktasından yaklaşık 11’inde bulunması gerekir. Parmak basma ile referans noktalarına göre bu noktalar hassas ise teşhisi konulabilir. Farklı bir hastalığın ayırıcı tanısı için bir de kan tetkikleri istenebilmektedir.

Egzersiz yaşam kalitesini artırıyor

Egzersiz; kondisyonu artırmakta, travmaları ve dışarıdan gelen zararlı uyaranları azaltmakta ve ağrı kısır döngüsünü kırabilmektedir. Hastalara aerobik, duruş, germe, pilates, yoga ve yüzme egzersizleri önerilmektedir. Sıcak tedaviler, elektrik simülasyonları ve masaj gibi fizik tedavi uygulamaları da kullanılabiliyor. Kaplıca uygulamaları da hastalar tarafından tercih edilebilecek yöntemler arasında yer almaktadır. Fibromiyalji sendromu ağrılı olduğu için hastalar egzersiz yapmakta zorlanmaktadır; fakat egzersize düşük dozda başlayıp düşük dozda devam edilirse bu, hastaların hayat kalitesini ciddi anlamda artırmaktadır. Fibromiyalji sendromunda antidepresan grubu ilaçlar da kullanılabilmektedir. Bu ilaçlar hem uykuyu düzenlemekte hem de kronik ağrılı durumlara iyi gelmektedir.