| |
|
20 Mart 2016, 19:35
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Rubai Nazım Şekli Açıklamalar Örnekler Konu Anlatımı Rubai Özellikleri:1. Kafiye düzeni aaxa ya da aaaa biçimindedir. 2. Rübailerde aşk, şarap, dünyanın türlü nimetlerinden yararlanma, hayatın anlamı ve hayat felsefesi, tasavvuf veölüm gibi konular işlenir. 3. Rübai diğer nazım şekillerinden farklı olarak özel bir ölçüyle yazılır. 24 kalıbı vardır. 4. Rübaide ilk iki dize fikrin hazırlayıcısıdır. Asıl söylenmek istenen düşünce 3. veya 4. dizede ortaya çıkar. 5. Genelde mahlasız şiirlerdir. 6. Rübai Edebiyatımıza İran Edebiyatından geçmiştir. 7. Rübai'nin en büyük şairi İranlı Ömer Hayyâm (XII yy)'dır. Türk edebiyatının en usta şairleri Kara Fazlî, Azmizâde Haletî, Nâbî ve son dönemde de Yahya Kemâlir. Rübâ'î bir edebiyat terimi olarak özel vezinlerle yazılmış dört mısralı bir nazım biçiminin adıdır. Bu nazım biçimi İran edebiyatında doğmuş; Türk edebiyatına da bu edebiyattan geçmiştir. Rübâ'înin kafiye düzeni iki beyitlik nazımlarda olduğu gibi genellikle "dır. Bunun yanında kıt'a gibi "x a x a" şeklinde kafi-yelenmiş ve dört mısraı da birbiriyle kafiyeli rübâ'îler de vardır. Dört mısraı birbiriyle kafiyeli rübâ'îlere rubâ'-i musarra veya terâne adı verilmiştir. Rüba'î, bu nazım biçimine özgü ahreb ve ahrem adları verilmiş iki grup vezinle yazılır. Aslında rübâ'îyi nazım ve kıt'adan ayıran da budur. Rübâ'î vezinlerinin sayısı 24'e kadar ulaşır. Bunlardan mefûlü ile başlayan 12 vezin kalıbına ahreb, mefûlün ile başlayan 12 vezin kalıbına da ahrem adı verilmiştir. Türk şairlerinin Fars şiirinde diğer nazım biçimleri için kullanılmış olan bütün vezinleri kullanmadıkları ve bunlar arasında bir seçme yaptıkları bilinmektedir. Bu şairler rübâ'î vezinlerinde de aynı yola başvurmuşlar ve Fars şiirinde kullanılmış rübâ'î vezinleri arasında da bir seçme yapmışlardır. Ahrem kalıplarında açık hece sayısı daha az olduğu; dolayısıyla bu gruptaki vezinler Türkçenin ses sistemine uygun olmadığı için Türk şairler rübâ'îde daha âhenkli olan ahreb kalıplarını kullanmayı tercih etmişlerdir. Rübâ'înin kendine özgü vezinlerle yazılmak dışında bir başka özelliği de bu nazım biçiminde her mısrada farklı bir veznin kullanılabilmesidir. Ancak bir rübâ'îde kullanılan farklı vezinler aynı gruptan olmak zorundadır. Bu zorunluluktan dolayı bir rübâ'îde ahrem grubundan bir vezin kullanılmışsa, dört mısrada da ahrem, ahreb grubundan bir vezin kullanılmışsa dört mısrada da ahreb grubundan vezinler kullanılmıştır. Türk edebiyatında en çok kullanılmış rübâ'î vezinleri (kalıpları)şunlardır: AhrebRüba'î dört kısa mısradan ibaret bir nazım biçimi olduğu için şair, söyleyeceği sözü bu dört kısa mısra içinde söyleyip bitirmek zorundadır. Bu nedenle de rübâ'î nazım biçimiyle daha çok felsefî düşünceler ifade edilmiştir. Rübâ'îlerde farklı konular da işlenmiş olmakla birlikte gazelde olduğu gibi, sanat ve üslup kaygısı bu nazım biçiminde ifade edilmek istenen düşüncenin önüne geçemez. Bu dörtlüklerde genellikle ilk üç mısrada okuyucu söylenmek istenen düşünceye hazırlanmış; son mısrada da bu düşünce etkileyici bir şekilde ifade edilmiştir. Divan edebiyatının yetiştirdiği en ünlü rübâ'î şairi Azmîzâde Hâletî (öl. 1631)'dir. Türk edebiyatı Batı edebiyatının etkisi altına girdikten sonra Türk şairleri ünlü İranlı rübâ'î şairi Ömer Hayyam (öl. 1123)'ın rübâ'îlerini manzum olarak Türkçeye aktarmak dışında bu tarza fazla ilgi göstermemişlerdir. Bu dönem Türk şairleri içinde rübâ'î tarzının en önemli şairi Yahya Kemal (öl. 1958)'dir. Rübâ'îlerde genellikle mahlas kullanılmamıştır. Bir şairin yazmış olduğu rübâ'î sayısı fazla ise, bunlar divanların sonunda kafiyelerinin son harflerine göre sıralanmıştır. Rubai Örnekleri Örnek: Aşağıdaki dört mısraı da birbiriyle kafiyeli rübâ'î, rubâ'î-i musarra' ya da terâne olarak adlandırılmış olan rübailerdendir. Ayrıca bu rübâ'înin her mısra'ı ahreb grubundan farklı bir vezinle yazılmıştır. Mısraların vezinleri sırasıyla mefûlü mefâ 'ilün mefâ'îlün fâ' / mefûlü mefâ'îlü mefâ'îlünfâ' / mefûlü mefâ'ilü mefâ'îlün fâ' / mefûlü mefâ 'ilün mefâ 'îlün fâ dır. Gördüm seni elden ihtiyârum gitdi Bakdum kadüne sabr u karârum gitdi Hâk oldum ü her yana gubârum gitdi El-kıssa kapunda i'tibârum gitdi (Fuzulî) Rubâ'înin düz yazıyla dil içi çevirisi: Seni görünce elimden iradem; boyuna bakınca da sabrım kararım gitti. Sonunda toprak oldum ve zerrelerim her yana dağıldı; kısacası kapında itibarım gitti. Örnek: Aşağıdaki rübâ'î Azmîzâde Hâletî'ye aittir. Bu rübâ'înin kafiye düzeni bir önceki rübâ'îden farklıdır. Rübâ'îde üçüncü mısra dışındaki mısralar kendi aralarında kafiyeli, üçüncü mısra' ise serbesttir. Birinci, ikinci ve dördüncü mısralar mef'ûlü mefâ'ilün mefâ'îlüfe'ûl, üçüncü mısraı ise mefûlü mefâ'ilün mefâ'îlünfâ'vezinlerindedir. Esrârını dil zamân zamân söyler imiş Hengâme-i gamda dâstân söyler imiş Aşk ehli olup da mihnet-i hicrâna Ben sabr iderin diyen yalan söyler imiş (Azmîzâde Hâletî) Rubâ'înin düz yazıyla dil içi çevirisi: Gönül sakladığı sırları zaman zaman söylenmiş; üzgün zamanlarında ise destan gibi söylenmiş; âşık olup da ayrılık çilesine "sabrederim" diyen yalan söyler imiş. Diğer Örnekler: Rubai Ahvâl-i cihânı her zaman söyleşelim Amma gam-ı aşkımız nihân söyleşelim Ey vâkıf-ı râz-ı aşk olan ârif-i cân Ney gibi seninle bî-zebân söyleşelim (Azmizâde Haleti) Rubai Ya Rab dilimi sehv ü hatâdan sakla Endişemi tezvîr ü riyâdan sakla Basdım reh-i vâdî-i rubâîye kadem Ta'n-ı har-ı nâdân-ı dü-pâdan sakla (Nef'i) Rubai Ol göz ki yüzün görmeye göz dime ana Şol yüz ki tozun silmeye yüz dime ana Şol söz ki içinde sanemâ vasfun yoh Sen bâd-ı hevâ dut anı söz dime ana (Kadı Burhanettin) Ömer Hayyam'dan Rubailer 1. Ey özünün sırlarına akıl ermeyen; Suçumuza, duamıza önem vermeyen; Günahtan sarhoştum, ama dilekten ayık; Umudumu rahmetine bağlamışım ben. 2. Büyükse de isyanım, kötülüklerim, Yüce Tanrı'dan umut kesmiş değilim; Bugün sarhoş ve harap ölsem de yarın Rahmete kavuşur elbet kemiklerim. 3. Tanrım bir geçim kapısı açıver bana; Kimseye minnetsiz yaşamak yeter bana; Şarap içir, öyle kendimden geçir ki beni Haberim olmasın gelen dertten başıma. 4. Rahmetin var, günah işlemekten korkmam; Azığım senden, yolda çaresiz kalmam; Mahşerde lutfunla ak pak olursa yüzüm Defterim kara yazılmış olsun, aldırmam. 5. Derde gama yatkın yüreğime acı; Bu tutsak cana, garip gönlüme acı; Bağışla meyhaneye giden ayağımı, Kızıl kadehi tutan elime acı. 6. Akıl bu kadehi övdükçe över; Alnından sevgiyle öptükçe öper; Zaman Usta'ysa bu canım nesneyi Hem yapar hem kırıp bin parça eder. 7. Ey zaman, bilmez misin ettiğin kötülükleri? Sana düşer azapların, tövbelerin beteri. Alçakları besler, yoksulları ezer durursun: Ya bunak bir ihtiyarsın, ya da eşeğin biri. 8. Her sabah yeni bir gün doğarken, Bir gün de eksilir ömürden; Her şafak bir hırsız gibidir Elinde bir fenerle gelen. 9. Dünya dediğin bir bakışımızdır bizim; Ceyhun nehri kanlı göz yaşımızdır bizim; Cehennem, boşuna dert çektiğimiz günler, Cennetse gün ettiğimiz günlerdir bizim. 10. Yaşamanın sırlarını bileydin Ölümün sırlarını da çözerdin; Bugün aklın var, bir şey bildiğin yok: Yarın, akılsız, neyi bileceksin? 11. İçin temiz olmadıksan sonra Hacı hoca olmuşsun, kaç para! Hırka, tespih, post, seccade güzel; Ama Tanrı kanar mı bunlara? 12. Var mı dünyada günah işlemeyen söyle: Yaşanır mı hiç günah işlemeden söyle; Bana kötü deyip kötülük edeceksen, Yüce Tanrı, ne farkın kalır benden, söyle. 13. Felek ne cömert ne aşağılık insanlara! Han hamam, dolap değirmen, hep onlara. Kendini satmıyan adama akmek yok: Sen gel de yuh çekme böylesi dünyaya! 14. Bilgenin yüreğinde her dilek, Anka kuşu gibi gizli gerek. Damla nasıl inci olur denizde: Sedefler içinde gizlenerek. 15. Ovada her kızıl lalenin teni Bir padişahın kanıyla beslendi. Yerden biten şu mor menekşe yok mu? Bir güzelin yanağındaki bendi.
__________________ #MustafaKemaLAtatürkTorunuyum..ღ ❦ {22~02~`22..∞} {09~09~`22..ღ} | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| rubai nazım şekli açıklamalar örnekler konu anlatımı |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Kıt'a Nazım Şekli ve Özellikleri | PySSyCaT | Divan Edebiyatı | 0 | 20 Mart 2016 19:33 |
| Müstezat Nazım Şekli Özellikleri, Örnekleri | PySSyCaT | Divan Edebiyatı | 0 | 20 Mart 2016 19:12 |
| Mesnevi Nazım Şekli, Özellikleri, Yazarları | PySSyCaT | Divan Edebiyatı | 0 | 20 Mart 2016 19:08 |
| Kaside Nazım Şekli ve Özellikleri | PySSyCaT | Divan Edebiyatı | 0 | 20 Mart 2016 18:58 |
| Gazel Nazım Şekli ve Özellikleri | PySSyCaT | Divan Edebiyatı | 0 | 20 Mart 2016 18:55 |
Normal
