Çevrimdışı

IRC üzerinde sağlanan iletişim şekilleri ve farklı iletişim şekillerine göre irc serverların davranışlarını anlamak için iletişim protokollerini bilmek gerekir.

Serverlar; A, B, C, D, E Clientler; 1, 2, 3, 4

Şekildeki örnekte Servisler (E), C serverına bağlı, D ve B Serverları da C'ye linklenmiş ve A Serveri ise B'ye bağlı. 1 ve 2 kullanıcıları A Serveri üzerinde, 3 B'de ve 4 D serveri üzerinde bulunuyor.

Bire Bir İletişim (one to one)

Bire bir iletişim, Serverların Server-Server iletişiminde sadece 1 server ile iletişim kurmamasından dolayı sadece Clientlere özgür bir kavramdır. Bire bir iletişimin sağlanabilmesi için Mesaj yollayan Clientten, Mesaj alıcı Cliente dogru bağlı olan tüm serverların mesaj gönderme kabiliyetinde olması gerekir. İletilen mesajın izleyeceği yol, her zaman en kısa olan olacaktır.

Örnek:

Yukarıdaki şekile göre:

1 ve 2 arasındaki iletişim sadece A serveri tarafından görülebilir. Mesajın izleyecegi yol: 1 - A - 2 şeklinde olacaktır. (Örnek alınan sunucu tek linkli bir network olduğu için bu sunucudaki bir mesaj bu şekildedir.)

1 ve 3 arasındaki iletişim A ve B serverları tarafından görülebilir. Mesajın izleyeceği yol: 1 - A - B - 3 şeklinde olacaktır.

1 ve 4 arasındaki iletişim A, B, C ve D serverları tarafından görülebilir. Mesajın izleyeceği yol: 1 - A - B - C - D - 4 şeklinde olacaktır.


Bire çok İletişim (one to many)

Listeye, clientin belirlediği bir kullanıcı listesine tek komutla mesaj gönderilmek istendiği zaman IRC server bu listeyi çözümleyerek her birine teker teker mesajı iletecektir. /privmsg 1,3,4 :Mesaj gibi.

Gruba (Kanal)

Kanallara yollanan mesajlar, kanala bir kez yazılır ve serverlar tarafından o kanaldaki her kullanıcıya teker teker iletilir. Bir servera bu mesajın iletilmesi için kanalda o serverdan birisi olması gereklidir veya Gönderen veya alıcı clientlerin bulunduğu serverlar arasında bir geçiş serveri olmalıdır.

Örneğin; şekile göre: 1 ve 4 clientlerinin bulunduğu bir kanalda yazılan her mesaj A, B, C ve D serverları üzerinden geçer.

Bir Host-Server Adresine

IRC operatör kullanımında olan bu özellik, belirli bir hostname adresine uyan tüm kullanıcılara veya belirli bir server adresinde bulunan tüm kullanıcılara belirtilen mesajı gönderir.

Örnek: /notice $*.domain.uzantısı Mesaj komutuyla *.domain.uzantısı adresine uyan server üzerinde bulunan tüm kullanıcılara belirtilen notice gönderilir.

Bire tümü (one to all)

Bu mesaj türleri clientler tarafından bilinclice kullanılamıyor olup, sadece serverların bilgilenmesi için yayın (broadcast) mesajları yollar. client-server iletişimleri ve server-server iletişimleri bu gruba girer.

Client-server iletişimi:

Durum değişikliği yapan tüm irc komutları (nick değiştirme, kick, kanal modları yada kullanıcı modları gibi) clientten tüm serverlara iletilir. Bu şekilde serverlar bizim durumumuzdan haberdar olurlar. (büyük networklarda kicklenen kullanıcının her linkli serverda aynı anda görülmesi yada nickimizi şifreli bir nicke değiştirdiğimiz zaman NickServ tarafından nick şifresi istenmesi bu sebeptendir)

Server-Server iletişimi:

Bir kanalı, serveri yada kullanıcıyı etkileyen her komut linklenmiş olan bütün serverlara iletilir. Bu iletimi olaydan ilk etkilenen server yapar ve tüm serverları durum hakkında bilgilendirir.

 

Çevrimdışı

1988 yılında Finlandiyalı Jarkko Oikarinen tarafından başlatılan IRC, Internet Relay Chat (Eş zamanlı internet sohbeti) kelimelerinin baş harflerinden oluşmuştur. 1991 yılındaki Körfez savaşına kadar IRC kullanılmayan bir haberleşme şekli olarak kalmıştır. Körfez savaşı sırasında hızlı haberleşme sağladığından en son olayların takibi için ve Irak'ta bulunan Amerikan askerlerinin aileleriyle ilişki sağlayabilmesi için bir anda gözde bir iletişim yöntemi haline gelmiştir.


IRC, TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) (İletim kontrol protokolü/İnternet Protokolü)) Ağ protokolüne uygun olarak çalışır. Kısaca değinirsek;

TCP, Bağlantılı ve güvenilir bir iletişim sağlar. Yani, bilgisayarlar arasında açılan oturumlar üzerinden geri yüklemeli olarak yapılan iletişim şeklidir (geri yükleme yollanılan bilginin hedefe ulaştığından emin olmak için kullanılır).

IP ise bağlantımızın dolayısıyla paket yollayıp alma işlemimizin adreslemesini yapar. Her farklı bağlantı için 0-255 arasında x.x.x.x sayıları şeklinde bir ip numarası vardır.

IRC, TCP/IP protokolüne göre çalışan metin tabanlı konferans şeklidir.

IRC, server-client bağlanma mantığına göre çoklu makinelere aynı anda bağlanıp aynı anda iletim yapabilecek şekilde tasarlanmıştır.

IRC'yi kabaca 3e ayırabiliriz; Serverlar, Clientler ve Kanallar

Serverlar:
Serverlar istemci (client)'lerin bağlanıp diğer istemcilerle konuşabileceği bir sunucu, ve diğer başka serverların bağlanabileceği bir bağlantı noktasıdır. Büyük ağlarda serverlar tıpkı bir ağaç gibi dallanarak birbirlerine bağlanmışlardır. Bu dallanmış yapılardaki mesaj iletimleri (aynı network farklı serverlardaki iki kişinin birbirine yolladığı mesajlar gibi) iki server arasındaki mümkün olan en kısa yoldan iletilecektir.

Clientler:
Bir client network üzerindeki bir servera bağlandığı zaman o network üzerindeki HER serverin baglanan nick, host adresi, host kullanıcı adı (ident), fullname ve clientin bağlandığı serverdan haberdar olması gereklidir. Farklı bir sunucuda olan nickin nick, ident, host, fullname, baglandığı server, bulundugu kanallar, irc operator durumu gibi bilgileri görebiliriz (serverlar arasında aktarım oldugu için) ve bu sebepten idle süresini göremeyiz.

Kanallar:
Kanallar bir kişi veya bir grubun aynı anda mesaj gönderip alabilecekleri ortak noktalar olarak tanımlanmışlardır. Örnek olarak chat.com.tr 'yi verecek olursak ; CHANTYPES=# olduğundan bulunduğumuz sunucudaki kanal tipi yalnızca >>> # dir. Global kanallar tüm network üzerindeki kullanıcıların aynı anda aynı ortamda bulunabilecekleri kanallardır. Local kanallar ise sadece bulunduğumuz server üzerindeki kullanıcıların birbirlerini ve yazışmalarını görebilecekleri kanallardır.

Who, whois ve names komutlarından "@" işareti taşıyan kişiler kanal operatorü, % işareti taşıyanlar halfoperator, + işareti taşıyanlar voice ve işaret taşımayanlar ise normal kullanıcılardır.

IRC deki Karakterler ;
IRC, 8bitlik ASCII karakterleri çalışır. ASCII yani American Standard Code for Information Interchange (Bilgi değişimi için standart Amerikan kodu) 2 farklı türdedir:
1-) e has joined #IRCForumlari
2-) Extended 8 bitlik

Bitler arasındaki farklılık durumlarında neler oluyor diye düşünen arkadaşlar mutlaka vardır. Bildiğiniz gibi bilgisayarlar 2lik sistemde (1 ve 0) çalışır. 7 bitlik ASCII karakter (1000110 gibi her 7'li bir karakteri temsil eder)

8 bitlik sistemde de her sekizli bir karakteri temsil eder. Hesaplayacak olursak 7 bitlik karakter sisteminde maksimum 128 (2 üssü 7), 8 bitlik sistemde ise 256 (2 üssü 8 ) karakter bulunabilir. 8 bitlik sisteme göre tüm mesajlardaki karakterler bu sekizlilerden birisidir. Ayrıca mesaj içinde kullanılamayan, mesajın sona erdiğini belirten 2 adet ascii karakter (ASCII 1 ve 256 (CR-LF)) de mevcuttur.

IRC de Mesajlar ;
IRC üzerindeki her mesaj 3 parçadan oluşur:
Prefix (ön ek örn: (/)), Komut, Parametreler.
Prefix ; her mesajda bulunması gerekir. Bu server-client baglantılar için geçerlidir, server-server bağlantılarında prefix kullanılmaz. Bu yüzden prefix olmayan bir mesaj, serverlar tarafından başka bir serverdan gönderilmiş olarak görülecektir.

Örnek; /raw Ping Software
-
[10:01:47] * PONG from irc.chat.com.tr: Software
-
Komut ; Geçerli bir IRC komutu veya 3 haneli bir sayı olmalıdır. 3 haneli sayı (raw numerik degeri) server'dan cliente gönderilen mesajlarda kullanılır. Client'ten servera kullanılamaz.

Parametreler:
Herkese atilmistir. Lutfen cevap yazmayiniz, karsilik alamazsiniz.
-
komutun değişkenleri veya içeriği buradadır. Örneğin privmsg komutunda değişken olan şey bir nick veya kanal, içerik ise mesajdır.

 

Çevrimdışı

IRC Client ile IRC Sunucusu arasinda meydana gelen problemlerden dolayi olusan hatalardir.

Konunun basinda da belirttigim gibi IRC Client ile IRC Sunucusu arasinda meydana gelen problemlerden dolayi olusan hatalardir bunlar.

-IRC Client Ornegi: mIRC, Konversation, hIRC, Xchat, jwirc, xircon, pirch, BitchX vesaire.
-IRC Sunucusu: irc.hdircd.com Aslinda bu ornege gerek bile yok, IRC Sunucusunun anlamini bilmeyen kisinin dokumanin devamini okumasinin anlami yoktur.


* Connection reset by pear
Genel olarak goz onunde bulundurdugumuzda baglantinin baglanan socket'in durumunun yeterince saglikli olmadigindan dolayi kapatildigini ifade eder.

Alt Basliklar: Read Error, Write Error, Ping time out, Broken Pipe

Read Error: IRC Sunuculari baglanan client'den belirli bilgiler ister. Bu hata IRC Sunucusunun kullanicinin IRC Client'inin bilgilerine erisememesi, okuyamamasi durumunda olusur. IRC Sunucusu bilgileri okurken bir hata ile karsilasirsa, bilgileri okuyamazsa client'in baglantisini bu hata mesaji ile kapatir.


Write Error: Bu hata mesaji da hemen hemen Read Error ile benzer ozellikleri tasir. Bir onceki hata mesajinda da belirttigim gibi IRC Sunucusu ile client arasinda bir veri alisverisi vardir. Bu veri alisverisinde IRC Sunucusu IRC Client'inden aldigi bilgileri hafizasina yazamazsa/yazmaya calisirken herhangi bir hata ile karsilasirsa client'in baglantisini bu hata mesaji ile kapatir.

Read error = Okuma hatasi
Write error = Yazma hatasi

Read error okuma isleminde hata olustugu zaman gerceklesir, write error ise okuma isleminin ardindan gerceklesen yazma isleminde hata olustugu zaman gerceklesir.

Broken Pipe: Sunucular soket haricinde de bazi bilgilere ihtiyac duyarlar. Iste bu bilgilere erismekte sorun yasadiklari zaman bu hata mesaji ile client'in baglantisini bu hata mesaji ile kapatirlar. Daha net anlasilabilmesi icin bir ornek vermeye calisayim...
Kullaniciya whois cekersiniz, sunucu whois cektiginizi bilir fakat bu bilgiyi sizin ekraniniza yansitirken bir hata ile karsilasir, iste bu Broken pipe hata mesaji ile sonuclanir...

Ping time out: Sunucular kullanicinin halen hatta olup olmadigini algilayabilmek icin belirli araliklarla kullanicilara ping atarlar. Bu ping cevabi gelmedigi zaman kullanicinin baglantisi bu hata mesaji ile kapatilir. Dikkat ederseniz status pencerenizde belirli araliklarla "Ping? Pong!" mesajlarini gorursunuz.


* Software cause connection abort
IRC Sunucusu kaynakli olan bir problemdir, yani temeli IRC Sunucusudur, daha once de IRC Sunucusu ile IRC Client'i arasinda surekli veri alisverisi oldugunu biliyorduk bunu ozet olarak su sekilde aciklayabiliriz: IRC Sunucusu client'in problemleri oldugunu dusunur, veri alisverisinde problem yasar, fakat client uzerinde herhangi bir problem mevcut degildir. Tamamen sunucunun yanilsamasi sonucu ortaya cikar.

* Connection timed out
Bu hata mesaji internet baglantinizdan kaynaklanir. Baglanmak isteyen client ile sunucu arasinda belirli bir baglanma suresi vardir, bu sure sunucuya gore degisebilir. Iste bu surenin dolmasi sonucunda baglanti halen gerceklestirilememis ise bu hata mesaji ile baglantiniz kapatilir.

* Connection refused
Baglanmak istediginiz IRC Sunucusunun sizin baglantinizi kabul etmemesi durumunda ortaya cikabilir. Mesela sizin girmek istediginiz port kapalidir, kapali porttan girmeye calisirsaniz bu hata mesaji ile karsilasirsiniz...


* No route to host
Internet baglantinizin olmadigini ifade eder.


* Unable to resolve IRC server
Bu hata mesaji DNS(Domain Name Service) ile ilgilidir. Genellikle degistirilen DNS adresi tam olarak hazir degildir veya guncellenmemistir veya kapalidir. Iste bu durumlarda bu tarz bir hata mesaji ile karsilasirsiniz.


* Not enough buffer space avaible
Client'inizin ag soketini alamamasi sonucu ortaya cikan bir hata mesajidir. Biraz daha acacak olursak, baglanti kapasiteniz sunucuya baglanabilmek icin yeterli degildir. Internet baglantisi gerektiren diger uygulamalari kapatarak veya modeminizi resetleyerek bu problemi ortadan kaldirabilirsiniz. Client kaynakli bir problemdir...


* Can't assign requested address
Bunun anlami sunucunun herkese acik olmamasi durumudur. Genellikle attack olmasi durumunda sunucu yetkililerinin (Root) kullanilan DNS'yi degistirmesi sonucu ortaya cikar. (Olmayan bir dns adresine yonlendirmesi sonucu)


* Forward and reverse dns do not match

Ornek hata mesaji:

*** Your forward and reverse DNS do not match, ignoring hostname.

Closing Link: 116.5.194.147 (You are not authorized to use this server)

IRC Sunucusunun sizin IP adresinizi cozumleyememesi sonucu ortaya cikan bir hata mesajidir. Internet saglayicinizin DNS sorunlarindan dolayi kaynaklanan bir hata mesajidir. Client ve IRC Sunucusu ile alakasi yoktur.


* Invalid username
Belirtmis oldugunuz, kullanmakta oldugunuz kullanici adinizin sunucu uzerinde yasakli oldugunu ifade eder. Genellikle ident'inizde bulunan alfabetik olmayan karakterlerden kaynaklanir bu hata. Mesela bosluk gibi bir karakter. Kullanmakta oldugunuz ident'i IRC Client'inizin ayarlarindan degistirin, sade karakterleri kullanin, abidik gubidik seyler denemeyin ident uzerinde bu sorun duzenlemenizi yaptiktan sonra cozulecektir...


* You are not authorized to use this server
Baglanmak istediginiz sunucuyu kullan abilmek icin yeterli erisiminizin(l-line) olmadigini ifade eder. Ayni ag uzerinden farkli bir baglanti kullanmayi deneyebilirsiniz. (Bagli olan herhangi bir baglantiyi deneyebilirsiniz. /server ircforum.hdircd.com gibi.)


* No more connections allowed in your connection class
Connection refused (Max connections at this time) Closing Link (No more connections)

Internet saglayicisindan baglanabilecek izin verilen maksimum kullanici sayisina ulasilmasi sonucunda karsiniza cikabilecek bir hata mesajidir. Yani bu demektir ki, "Kardesim biz bu sunucuya 100 tane superonline kullanan kisi aliyoruz, sen 101. kisi oldugun icin baglanamazsin, limitimizi doldurduk."


* Too many connections from your hostname
Closing Link (No more connections)
Closing Link (You are only allowed one connection from your host.)

Bunun anlami sunucunun izin verdigi ayni host uzerinde bulunan maksimum kullanici baglanabilme sayisina ulasmis oldugunuzdur. Biraz daha acacak olursak, sunucu ayni host uzerinden sadece 10 kisiye izin verebiliyordur, siz 11. baglantiyi kurmayi denediginiz zaman bu hata mesaji ile karsilasirsiniz. (Clone yani.)

* Network dropped connection on reset
IRC Sunucusuna hostluk yapan yerde olusan herhangi bir problem sonucunda sunucuya baglanamama durumudur. Muhtemelen sunucu reboot edilmistir. Client ile alakasi yoktur, IRC Sunucusunun bagli bulundugu host ile alakalidir.


* Network is down or Network unreachable
Bu tip bir hata sunucunun calismadigi zamanlarda veya veri kaynaklarinda herhangi bir problem yasadigi zamanda ortaya cikar. Client ile alakasi yoktur, IRC Sunucusu tabanli bir problemdir.


* You are banned from this server
Sunucuya girisinizin yasaklandigini ifade eder. Herhangi bir sebeple sunucu yetkililerinin sizi uzaklastirmasi durumudur.