Genetik biliminin geldiği son nokta

Bebekler artık anne karnına girmeden önce genetik hastalıklardan ayıklanabiliyor. Bu şekilde sağlıklı bebeklerin seçilmesi mümkün oluyor

Liv Hospital Tıbbi Biyoloji ve Genetik Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Nesrin Erçelen; genetik biliminin geldiği noktayı anlattı:

Kök hücre ve biyomühedislikte ortaya çıkan gelişmeler baş döndürücü... Akciğerle ilgili solunum problemlerinde, organ yetmezliklerinde; kök hücre tedavisinin tamir edici etkileri yararlı oluyor.

İnsanlar üzerinde yapılan çalışmalarda; kök hücreden mesane yapılabildi. Kalp, karaciğer ve akciğer gibi organlarda ise çalışmayan bölgeler kök hücreler sayesinde onarılabiliyor. Ancak beyin ve sinir dokusu gibi bölgelerin hücresel tedaviyle onarımı ne yazık ki henüz mümkün değil. Önümüzdeki 10 yıl içinde diğer organlarda da yeni gelişmeler ortaya çıkacaktır.

İNSAN ÖMRÜ UZAYACAK
Şu an kök hücre tedavileriyle, hasarlı birçok organın fonksiyonlarına destek olmak mümkün hale geldi. Önümüzdeki 10 yıl içinde de zarar gören bölgelere, sağlam dokuların transplantasyonu mümkün olacak. Amaçlanan şey; kişinin kendi dokusuyla uyumlu organların yapımıdır.

2000 yılındaki İnsan Genom Projesi'nden sonra insanın genetik yapısının özellikleri aydınlatılmaya başladı.

Burada en önemli nokta; her kişinin kendine özgü avantaj ve dezavantajlara sahip olarak özel bir genetik yapıyla dünyaya gelmesi. Bu nedenle mükemmel olarak tanımlayabileceğim bir genetik yapının varlığı şu anda söz konusu değil.

Burada bizim için önemli olan; her kişinin sağlıklı ve uzun yaşayabilmesi için doğuştan getirdiği genetik risklerin önceden belirlenip bunların önlenebilmesi.
Buradaki amaç; biyolojik ömrü 100 yaşın üzerine çıkarabilmek ve bu sürenin büyük çoğunluğunun sağlıklı olarak geçirilmesini sağlayabilmek.
Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) ile; Down sendromu, Akdeniz anemisi, zeka özrüne neden olabilecek hastalıklar başta olmak üzere pek çok genetik hastalık, embriyolarda teşhis edilip ayıklanabiliyor. Ailevi kanserler de yine aynı şekilde embriyoda teşhis edilebiliyor. Doku grubu uygunluğu gerektiren durumlarda en güvenli ve en yüksek başarı oranı yine PGT ile sağlanıyor.

GENETİK ŞİFRELER YANLIŞ İLAÇ KULLANIMINI ÖNLÜYOR
Genetikteki teknolojik gelişmelerle birlikte; her yeni doğan bebek, kendine özgü genetik bilgilerin bulunduğu bir çiple dünyaya geliyor.
Her insanın genetik yapısında; kendine özgü 'tek nükleotid polimorfizmler' dediğimiz değişiklikler bulunuyor. Bu da; kişinin tamamen eşsiz bir genetiğe sahip olması anlamına geliyor. Bu değişiklikler kişiyi, diğer insanlardan ayırıyor.
Polimorfizmler; kişide bulunan riskleri ortaya koyuyor. Genetik testler ile bu risklerin ne olduğu anlaşılıp ona uygun yöntemlerle, hastanın tedavisi sağlanıyor. Kişinin hangi ilaçtan daha fazla verim alacağı da tespit edilebiliyor. Böylece zararlı ve gereksiz ilaç kullanımının önüne geçiliyor.
Gelişen teknolojiyle birlikte; kişinin kendisinden elde edilen hücrelerin iyileştirici özelliği kullanılarak yaşlılıktan korunmak ya da doku kayıplarını tedavi etmek mümkün.
Kök hücre bankacılığında; kişinin yağ dokusu saklanabiliyor. Hücreler; gençleşme tedavisi, göğüs büyütme ameliyatı, yanık ve yaraların tedavisi başta olmak üzere birçok tıbbi ve estetik sorunda başarılı sonuçlar veriyor.

PGT İLE CİNSİYET SEÇİMİ YAPILAMIYOR
Hangi hastalıklar embriyodan ayıklanamıyor?
Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT), kişinin DNA'sı üstünde analizini yapamadığımız hastalıklar için yapılamıyor. Ayrıca etik olarak da bazı hastalıklar için genetik analiz yapılması yasaklanmıştır. Örneğin; cinsiyet seçimi Türkiye'de yasal olarak kabul edilmiyor. Tedavisi mümkün, zeka özrüne neden olmayan hastalıkların embriyodan ayıklanması da etik olarak kabul edilmiyor.

YENİLEYİCİ HÜCRE NEREDE KULLANILIR?
İleride ortaya çıkabilecek sorunlar için kişinin kendi hücreleri saklanabiliyor. Böylece ileride bu hücreleri kullanarak tedavi olabiliyorlar. Yenileyici hücreler şu sorunlarda kullanılabilir:
Dolaşım yetmezliği
Diyabetik ayak tedavisi
Yanıklar
Yüz ve vücuttaki izler
Kemik dokusu sorunları