Flash Memory (Flash Bellek) Nedir?

Flash Bellekler, güç kesintisinde dahi içerdiği bilgileri kaybetmeyen ve tekrar tekrar yazılıp silinebilen bir bellek çeşididir. Flash belleklerin yapısı RAM'lere, kullanımı Hard Disk'lere benzer.
Flash belleklerin yapısı mekanik değildir; elektroniktir. İçerisinde hareket eden bir parça yoktur. Bu özelliklerinden dolayı bu tarz bellekler "solid-state" olarak, yani "durağan" olarak adlandırılırlar. Hareket eden parça olmamasından dolayı hassasiyet değerleri yüksek değildir ve özellikle mobil alanda kullanımları çok yaygındır. --- Player'larda, cep telefonlarında, el bilgisayarlarında, dijital fotoğraf makinalarında ve dijital görüntü aygıtlarında yaygınca kullanılırlar.
Flash bellekler, bir EEPROM çeşidi olarak adlandırılabilir. "Elektriksel olarak programlanabilen sadece okunabilen bellek" olarak çevirebileceğimiz EEPROM'ların üzerindeki veriler elektriksel yolla değiştirilebilir. Sadece okunabilir bellek denilmesinin sebebi, blgilerin kalıcı olmasından kaynaklanır. Klasik bellek yapılarından bilindiği üzere, flash bellekler de hücrelerden oluşur. Her hücrenin kendi transistörleri vardır. Bilgisayar otamında bilgiler 0 ve 1'lerden oluşur. 0'lar düşük voltaj, 1'ler ise yüksek voltaj anl..... gelir. Veri yazılmak istendiği anda, transistörlerin voltaj seviyeleri değiştirilerek bilgiler yazılır / silinir / yenilenir.
Flash belleklerin genel özelliklerini ise şöyle sıralayabiliriz:
Ufak boyut: Çeşidine göre, kredi kartının yarısı veya çeyrek büyüklüğünde olabilir.

Sessiz
Hafif
Hızlı erişim
Sağlam yapı

Günümüzde birkaç çeşit Flash Bellek çeşidi bulunuyor. Bunların başlıcaları şöyle:

CompactFlash
SD (Secure Digital)
MultimediaCard
Memory Stick
Smart Media

MultimediaCard (MMC) ve Secure Digital (SD)

MMC, 1997 yılında Sandisk ve Siemens tarafında geliştirilen ufak yapıdaki flash bellektir. Pul büyüklüğündedir. MMC'ler ağırlıklı olarak PDA'lar, telefonlar ve bazı dijital fotoğraf makinalarında halen destekleniyor. En son ulaşılan kapasite 128 MB. Daha yüksek kapasitelere çıkılması mümkün görünüyor ama buna gerek görlümüyor. Zira MMC ile aynı boyutlarda (çok ufak kalınlık farkını saymazsak) olan Secure Digital (SD) kartlar, MMC kartların yerini yavaş yavaş alıyor.
MMC ve SD kartlar yüzeysel olarak aynı boyuttalar ve cihazınız eğer SD kart detekliyorsa, buna MMC kartları da takabilirsiniz. Yani bir uyumluluk söz konusu. Fakat sadece MMC destekli bir aygıta SD kart takamazsınız. SD kartlar, MMC kartlardan daha kalın olduğundan böyle bir uyumsuzluk oluyor. Kalın olma sebebi ise farklı kontrolcü ve yapısal iç değişikliklerin olmasıdır.
SD kartlar, yine Sandisk başta olmak üzere Matsushita(Panasonic) ve Toshiba tarafından geliştirildi. Geliştirilmiş kopya koruma sistemi vaad ediyor. Bu kopya koruma sistemi, yazma koruması ile karıştırılmamlı. Buradaki koruma sistemi telif haklarıyla ilgili. Örneğin, telif haklı bir müzik dosyasını sadece kendi bilgisayarınızda kopyalabilirsiniz. Bir tür şifreleme tekniği getiriliyor. SD kartların okuma hızları kapasiteleri ile doğru orantılı olarak artıyor. Bunu testimizde de göreceğiz.
SD kartlar, CompactFlash'tan daha ufaklardır ve kullanım alanları ufak olmalarından dolayı zamanla genişliyor.
MMC, SD, CF ve MS'den başka SmartMedia adlı bir Flash bellek çeşidi daha var. Fakat bu ürün yerini diğer flash belleklere bırakıyor. Yeni taşınabilir cihazlarda bu standart desteklenmiyor. Ulaşılan maksimum kapasite 128 MB.
SD kartlar özellikle PDA'larda oldukça yaygın bir şekilde kullanılıyor. Dijital fotoğraf makinalarında, --- player'larda ve diğer taşınabilir cihazlarda kullanımı var.
Bilinmesi Gerekenler
Belli başlı flash memory çeşitleri hakkında temel bilgiler verdikten sonra, maddeler halinde sizlere önemli birkaç ek bilgi verelim.
Alacağınız ürün üzerinde yazan teorik performans değerlerine, kullanacağınız aygıt ile ulaşmanız mümkün olmayabilir. Her ürünün, farklı marka flash memory kartlarda farklı performans gösterebilir. Özellikle üzerinde kontrolcü taşıyan CompactFlash için bu geçerli. Özellikle dijital SLR fotoğraf makinası kullanan kişiler, ezbere CompactFlash kart tercihi yapmamalı. X kamerada iyi performans gösteren bir CompactFlash kart, başka bir kamerada çok düşük performans gösterebilir. Bu konuda detaylı bilgi için Internet'te çeşitli kaynaklara ulaşabilirsiniz. Bizim, farklı kameralarda test imkanımız olmadığından dolayı link vererek işin içinden çıkalım
Uyumluluk konusuna dikkat etmelisiniz. Örneğin, SD destekleyen bir cihaza MMC kart muhtemelen takabilirsiniz. Ya da, CF Type II kart destekleyen cihaza CF Type I kart takabilirsiniz. Bu uyumluluk konusu için mutlaka kitapçığa veya ürünün sitesine bakmalısınız.
Flash memory alırken, mutlaka güncel tarihli bir ürün almalısınız. Özellikle üzerinde kontrolcü bulunduran flash belleklerin performansı yükseltilebilir olduğundan, güncel tarihli bir ürün almakta fayda var.

CompactFlash (CF)

CompactFlash, ürünlerini inceleyeceğimiz SanDisk tarafından 1994 yılında geliştirilen bir flash bellek çeşidi. Üzerinde kendi kontrolcüsü bulunduğundan dolayı, performansı üreticilere göre değişebilir. Kontrolcüye göre kapasite; kapasiteye göre CompactFlash kalınlığı da değişebiliyor. Bazı özel kontrolcü taşıyan CompactFlash kartlarda "Ultra" ifadelerine sıkça rastlarız.
Yüzeysel olarak 43 X 36 mm boyutlarında. 3.3V ve 5V olmak üzere iki farklı voltaj seviyesinde çalışabiliyor. Type I ve Type II olmak üzere iki çeşidi var. Tek farkları kalınlıkları. Type I standardındaki CompactFlash 3.3 mm kalınlığında iken, Type II olan ise 5.5 mm kalınlığındalar. Type II standardını destekleyen slota, Type I standardındaki bellekler de takılabiliyor. Fakat sadece TYPE I slota, daha kalın olmasından dolayı Type II CompactFlash kartları takamazsınız.
CompactFlash kartların kapasiteleri günümüzde 4 GB'a kadar çıkabiliyor. 2 GB'a kadar olan CompactFlash kartları, destekleyen tüm kameralarda kullanılabilir fakat 2 GB üstü kartları FAT32 dosya sisteminde formatlamak gerektiğinden, kameranın bu dosya sistemini okuyup yazabiliyor olması gerekiyor. Type I formatında şu anda maksimum 2 GB, Type II formatında ise 4 GB'a kadar CF kartlar bulunuyor.
CompactFlash kartlar özellikle dijital fotoğraf makinalarında sıkça tercih edilen bir standart. Dijital SLR fotoğraf makinalarında genellikle CompactFlash tercih edilir. Yüksek yazma hızları, bu kameralarda kullanımı yaygınlaştırmıştır. Yaygınlaşmasının bir diğer sebebi ise, performansın CompactFlash üzerindeki kontrolcü ile artırılabilmesi ve ihtiyaçlara göre düzenlenebilmesi. Yüksek kapasitelerde de artık bulunabiliyor. Üstelik uygun fiyatlara.
CompactFlash kartların üretim tarihleri, onların performansı hakkında bir fikir verebilir. Alım sırasında en güncel CompactFlash kartları tercih etmeli. Performansda farklılıklar olabilir, ki arasında 1 sene üretim tarihi farkı olan iki üründen performansı yüksek olan, yeni üretilen ürün olacaktır.
Dijital kameraların haricinde, PDA'larda ve photo printer'larda kullanımı yaygın.

Memory Stick:
Memory Stick, Sony'nin geliştirdiği bir Flash bellek çeşidi. Sony'nin pazardaki standart belirleme gücü ve bir ürünü pazara sokma gücü belli olduğundan, özellikle kendi dijital ürünlerinde kendi geliştirdiği bir teknolojiyi kullanmak istedi. Memory Stick, bu girşimin sonucudur diyebiliriz. Kullanım alanları çok yaygın. --- Player'lar, dijital fotoğraf makinaları, telefonlar, televizyonlar, oyun konsollarında vs. kullanılıyor. Özellikle ince yapısı itibariyle, kompakt ürünler için uygun bir ürün gibi gözüküyor.
Memory Stick'ler, "ufaltılmış" versiyonları saymazsak, 50 mm uzunluğunda, 21 mm genişliğinde ve 2.8 mm kalınlığında. Yapısında kontrolcü barındırıyor.
Memory Stick'ler şu anda maksimum 128 MB modüller halinde bulunuyor. Fakat, Sony'nin geliştirdiği seçilebilen hafıza modüllü 256 MB'lık Memory Stick'ler de bulunuyor. Bu ürünleri Sony'den başka Sandisk ve Lexar üretibiliyor. 256 MB'lık Memory Stick'lerin içerisinde 2 adet 128 MB'lık modül bulunuyor. Belleğin tek seferde maksimum 128 MB'ını kullanabiliyor; eğer bellek yetersiz gelirse bellek üzerinde bulunan "diğer belleğe geç" anahtarcığı ile diğer 128 MB'ı kullanabiliyorsunuz. Sony'nin belirttiğine göre, teorik olarak bir sınırlama yok fakat halen Memory Stick'in yüksek kapasiteli versiyonları üzerinde çalışıyorlar.
Daha yüksek kapasiteli ihtiyaçlar için Sony, Memory Stick Pro flash belleğini geliştirdi. Bu flash bellekler, 1 GB'a kadar bulunabiliyor. Tahmin edeceğiniz üzere, farklı bir kontrolcü ile bu iş yapılıyor.