Çevrimdışı

Olta İpleri Tarihi:

İlk çağlarda insanlar, olta iplerini hayvanların uzun kuyruk kıllarını kullanarak yaparlar,iplerin batması içinde yağ ekleyip ağırlaştırırlardı.Özellikle İstanbul'da eskiden atkuyruğunun kılı ile olta yapımı düz ve komana büküm olarak iki çeşit yapılırmış.Bükümler,üç kılın veya daha fazlasının(12 kata kadar),kasa düğümü atıldıktan sonra parmak uçlarına geçirilip,elde sağ ve sol sarım bükümlerle seğirtilerek yapılırmış.İpler;sırasıyla ve arka arkaya bir sağ ve bir sol büküm eklenmek suretiyle,elli ila altmış kulaçlık bir olta ipi bir haftada yapılırmış.Tuzlu sudan çıkan ipler daha sonra tatlı suyla yıkanarak açık bir alana yine açık bir şekilde asılarak kurumaya bırakılırmış.Kuruyan ipler naftalinli bezlerde,sepetler içinde ,kuru ortamlarda muhafaza edilirmiş.
Yine eskilerin anlatımıyla ince beden ve köstek ipleride ipek böceğinden elde edilirmiş.Koza yapmak için askıya çıkmaya hazır olan böceklerin en irisi ve saydama en yakın olanları alınarak sert ve berrak sirkeli suyun içine konularak 24 saat bekletilirmiş.Daha sonra sudan çıkarılan böceklerin ,beyaz renkli ve macunumsu olan keseleri böceklerden ayrılırmış.Bu keselerin her iki ucundan tutulup,yavaş yavaş çekildiğinde ise bir kıl inceliğinde bulunan macunsu madde 30-40cm arası yuvarlak düzgün bir ip olurmuş.Çıkan bu lif havayla temas edince sertleşirmiş.

Sertleşen bu lif, atkılından daha saydam ve şeffaf olur, istendiğinde her renge boyana bilirmiş.Bu ipi bezir yağıyla sıvayarak kullanırlarmış.Tek bir ipek böceğinin lifinin çeker değeri oniki atkılının çeker değerine eşit olduğu için, avcılığa elverişli olurmuş.

Daha sonraki dönemlerde bir ispanyol markası olan ''barsak'' olta iplerinin(şekil olarak hafif yassı)getirilmesi ile İstanbul'da kıl olta devri 1960 larda tamamen kapanmştır.Sonraki dönemlerde ipek ve pamuk lifleri ile geliştirilen olta ipleri,ikinci dünya savaşından sonra naylon misinanın keşfi ile birlikte günümüze kadar hızlı bir gelişme gösterip, günümüz teknolojisi ile birlikte birçok teknik türleride oluşmuştur.

Misinalarda asıl amacın, avcı bir takım düzeneğinde,doğru kullanılmasıdır.Bu kuralın temelinde ise,ince bir takıma sahip olmak yatar.Dolayısı ile artık takımlarda kullanılan köstek, beden ve oltaların misina değerlerini eski yazılı kaynaklardan kopya ederek milimetrik ölçülerle ifade etmemiz,günümüz şartlarında yanıltıcı olduğu gibi, bu ntemel esastan da bilmeden ve istemeden uzaklaşmamıza sebep olur.Misina değerlerini çekerlerine göre ele almak,teknolojinin verdiği imkanlar dahilinde av verimini arttırmak için en ince takıma sahip olmak gerekir.Bunu da hedef avın davranış ve yapı özelliği ile birlikte ortam şartlarınıda göz önünde bulundurarak, ihtiyacımız olan doğru seçimi yapmalıyız.Bu sayede takımın verimi en küçük değerler seçilerek yapılıp avcılığın verimi arttırılmalıdır.

Misinaları ve olta iplerini belli bir sınıflandırma içine kolay kolay sokamayız.Yapısal olarak üç çeşit olup, bunlara yekpare(mono),eş çoğul(copolymer)ve örgü(spectra) olta ipleri denir.Bu yapısal adlandırmaların üstünde, yapım tekniği ve materyal çeşidi göz önüne alındığında,piyasalarda basitçe üç çeşit altında toplanır.Bu gurupların içinde çok teknik özelliği olanlar ayrıca ele alınır.Her avcılığın kendine has teknik verilerine sahip yüzlerce markada, onlarca çeşidi vardır.Uygun olta ipi seçimi,av ve ortamın özelliklerine göre yapılır.

1.Misina(Monofilament= Tek Parça Lif):
Bunlar yıllarca kullanılan,bildiğimiz klasik misinalardır.Çağdaş teknoloji ile yapılan üstün özelliklere sahip değişik türleri,sonyıllarda ayrıca piyasaya çıkmıştır.Genellikle çeker değerleri, milimetrik çapları oranında ifade edilir.

Klasik Misina
Ergimiş plastikten(naylon) şekillendirilen, bilinen misina türüdür.

Flourocarbon
Bu misina türünü ilk olarak 25 yıl önce japonyadaki Kureha Kimya kuruluşu bulmuş(icat etmiş) ve adına da polyvinylidene fluoride(polimer yapı içine konan,karbona florür birleştirilmiş) demişler,yine bu firmanın misina markası olan Seaguaradı altında piyasaya sürülmüş,üretimi normal misinalar gibi fakat çok yüksek teknoloji kullanılarak,kimyasal katkılarla yoğunlaştırılmış ve dış etkilere(güneş,tuz,asit)dayanıklı hale getirilmiştir;bu da pahalı olmasına sebep olmuş. Yapısındaki en büyük özellik,çap ölçüsünün diğer misinalar göre küçük olması, sağlam düğüm tutmasıdır.Normal naylon misinalardan ayrılan tek farkı suyu emmemesidir.buda yapısına giren suyun mercek etkisi yaratarak olduğundan daha büyük gözükmesini,çarpan ışığı ayna gibi yansıtmasını engellemiş ve bunlardan dolayı görünürlük özelliğinide azaltmıştır.Teknik bilisel verilere göre yansıtma(ışığın kırılma)indeksi; suyun 1.33,karbon misinanın 1.37-1.42, naylon misinaların 1.52-1.62 dir.Hacim/Kütle yoğunluğu 1,6 dır.Bunun anlamı, sudan ağır ve batar,sürtündüğü yerlerde formunu bozmaz ve dayanıklıdır.

İnsan gözüyle suyun içindeki 0.50 naylon misina ile 0.50 karbon misina aynı büyüklükte görülmesine rağmen,su içinde bu misinaların bir balığın gözüyle algılanmaları,ışığı yansıtma(kırma) özelliklerinden dolayı farklıdır.
Sonuç olarak;suyu emmemesinden ,yoğunlaştırılmış kimyasal yapısı nedeniyle ve çap küçüklüğünden dolayı görünmez olarak adlandırılmıştır. Düğüm tutan,dayanıklı,çekeri yüksek, esneme özelliği diğerlerine göre daha yavaş gerçekleşen ve bunlara bağlı olarak su tutma(istenilen derinliğe ulaşma)yeteneği diğer türlere göre daha fazla olan bir misina türüdür.

2.Örgü Misinalar(Multi-Filament=Çoklu Lifler):
Adından da anlaşılacağı üzere örülerek ipek,pamuk ,naylon, polyethylen fiberden imal edilip,teflon ve vinil kaplama ile takviye edilmişlerdir.Kullanılan hammaddelerine ve teknolojilerine göre özellik içerirler.Butip misinalar büyük avlar için kullanılır.

Dakron:Naylon misinaların keşfinden önce kullanılan olta ipleridir ve hala ekonomik ve sağlam olduklarından dolayı piyasada bulunurlar.

Sentetik Fiber:Çelikten on kat daha sağlam ve ince yapılıdırlar.Bu çeşit olta ipleri ilk olarak Spectra patenti ile çıkmıştır.

3.Çelik Teller:
Adından da anlaşılacağı üzere metal telden mamul,çoğunlukla predatör(yırtıcı) veya dişli avların takımlarında beden veya köstek olarak kullanılırlar,bazı koşullarda makaralarda olta ipi yerine kullanılan tipleride vardır.Bunlarda mono ve multi-sarım tekniklerinde imal edilip,kaplama ile takviye edilmişlerdir. Titanyum gibi çok üstün teknolojiye sahip ürünlerden örnekleri mevcut olduğu gibi düğüm tutanlarıda vardır.
Balıkçılık teknolojisindeki gelişmeler,günümüzde özelliği olan birçok misina türlerinide ortaya çıkarmıştır.Bunlar çekerleri yüksek,ince yapılı,renkli,yüzer,batar,yüzer-batar, görünürlük oranı düşük, su tutması, ultraviyole ışığa dayanıklı, kamufle olan,ort***** göre bukalemun gibi renk değiştiren, düğüm tutma yeteneği fazla olan ,esneme yeteneği az olan v.s.
Olta iplerinde,mamul üstünde belirtilen,çektiği kuvvet değeri;liflerin mukavemeti ile ölçülmez.Verilenbu değer, olta ipinin su içinde düğüm tutabilme özelliği ön planda tutularak belirtilmiştir(kırılma, kopma veya çözülmede en zayıf nokta, düğüm yeridir).Dikkat edilirse ciddi üreticiler,sattıkları mamüllerin açıklamalarında tavsiye düğüm örneklerinide gösterirler.Yapılan testlerde on metre boyunda iplar kullanılır.Dolayısı ile 20 metre olna bir ipte belirtilen değerden iki kat , yüz metre olan ipte ise onkat çekme gücüne sahip olabilirler.Neticede bir olta ipi verilen değerin üzerinde olan ağır balıklarıda çekebilir.

Misina Satın Alırken Aşağıdaki Faktörler Gözönünde Tutulur;

1-Çektiği Ağırlık ve Çapı.

2-Islak düğüm tutma kuvveti.

3-Darbe emme(kuvvet bindirme anında esneme kabiliyeti).

4-Hfıza-esneklik(memory''gam yapma''):Özellikle naylon misinalarda sarımda ve fırlatma esnasında , baskı veya geriim sonucu elastik olan yapısında o an için form bozukluğu olur.Hal böyle olunca normal,ilk,orjinal forma dönebilme kabiliyetidir(kendi orjinal şeklini tekrar hatırlaması).Özellikle soğuk sularda kullanılacak takımlarda problem yaratan faktör için dikkat edilmesi gereken değerdir.

5-Ultraviyole (güneş) ışığından etkilenmeme.

6-Misinanın bir bobindeki değişkenliği.

7-Aşınma dayanıklılığı.

8-Rengi.

9-Yeterliliği.

10-Fiyatı.

Bakımı:
Diğer takımlarda olduğu gibi,olta ipleride temiz ve tatlı su altında yıkanmalı,güneşe ve ısıyakarşı korunmalıdır.Ayrıca imalatçı firmanın önerdiği,artı değerlerdeki bakım metodlarınıda dikkate almalıyız.
Alıntı