Çevrimdışı

Erken Ergenliği Önemseyin







[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]


ERKEN ERGENLİK SEBEPLERİ VE TEDAVİSİ


Ergenlik nedir, ne zaman başlar?

Ergenlik, çocukluktan erişkinlik dönemine geçiş sürecindeki hormonal ve buna bağlı olarak gelişen fiziksel değişimleri kapsayan biyolojik bir süreçtir.

Normal ergenlik başlama yaşı kızlarda 9-11 (8-13) yaş, erkeklerde 10-12 (9-14) yaştır.

Kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından önce başlayan ergenlik erkendir.

Ergenlik başlama yaşını neler belirler?

Ergenlik başlangıcının ilk belirtisi kızlarda meme tomurcuklanması, erkeklerde ise testislerin büyümesidir. Başlangıç yaşını genetik ve etnik özellikler, coğrafi koşullar, sosyoekonomik durum , beslenme ve çocuğun genel sağlık durumu etkiler.

Ergenlik süreci nasıl ilerler?

Normal ergenlik vücut ağırlığı ve kemik olgunluğunun belli bir düzeye gelmesi sonucunda beyindeki özel bir merkezin aktivite kazanması ile başlar. Daha sonra hipofiz bezi, onun etkisiyle de kız çocuklarında yumurtalıklar, erkek çocuklarında testisler uyarılarak cinsiyet hormonları (kızlarda östrojen, erkeklerde testosteron) salgılanmaya başlar. Beyindeki merkezden başlayan aks kurulduktan sonra ergenlik bulguları giderek ilerleme gösterir.

Erken ergenlik sebepleri nedendir?

Özellikle kızlarda çoğunlukla nedeni bilinemez (idyopatik), erkeklerde ise çoğunlukla organik bir neden (kranial tümörler, hipotalamik hamartom gibi) vardır. Beyin ile ilgili pekçok neden, hipotiroidizm ve bazı sendromik hastalıklar da erken ergenliğe neden olabilir.

Son yıllarda ilk ergenlik bulgularının görülme yaşının özellikle kız çocuklarda erkene kaydığı gözlenmektedir. Bunun nedeninin sosyo ekonomik koşulların yükselmesi ile beslenmede düzelme, çeşitli sektörlerde kullanılan kimyasallar, küresel iklim değişiklikleri gibi çeşitli etkenler olduğu düşünülmektedir.

Erken ergenliğin sakıncaları nelerdir?

Olması gereken yaştan önce başlayan uyarı zinciri ile, ergenlik bulgularının başlaması ve ilerleme göstermesi durumunda gelişen erken ergenlik, çocuğun genital sistem sağlığı, sosyal ve psikolojik sorunlar ile erişkin boyda kısalığa neden olabileceğinden istenmeyen bir durumdur.

Ayrıca erkek çocuklarında daha sık olmak üzere kranial tümörlerin, bazı kronik hastalıkların varlığı ya da tedavileri sonucunda gelişen kemik yaşı ileriliği de ergenlik başlamasını tetikleyebilir. Bu nedenle erken ergenlik bulguları gösteren çocukların incelenerek bu durumun sebebi araştırılmalıdır. Ancak, özellikle kız çocuklarında çoğu zaman bir neden saptanamaz.

Erken ergenlik varlığında nasıl bir yol izlenmelidir?

Her ergenlik başlangıç bulgusu gösteren çocukta gerçek erken ergenlik yoktur. Özellikle kız çocuklarında meme tomurcuklanmasına neden olan ergenlik dışı nedenler de vardır. Bu durumlarda beyinden başlayan aks kurulmamıştır, ancak başka bir nedenle vücutta yaşının gerektirdiğinden daha yüksek düzeyde cinsiyet hormonu vardır ve etkisini gösterir. Kızlarda meme tomurcuklanması, erkeklerde testis büyümesi olmadan cinsel bölge ve koltuk altındaki tüylenme ise çoğu kez erken ergenlikle ilgili değildir. Bu tüylenme de beklenilen yaştan önce başlarsa incelenmelidir. Çünkü başka bir hastalığın belirtisi olabilir ya da daha sonra erken ergenliğe yol açabilir.

Erken ergenlik bulgusu gösteren bir çocuk, çocuk endokrinolojisi uzmanı bir doktor tarafından değerlendirilerek gerçek ergenlik başlangıcı mı yoksa değil mi belirlenmelidir. Çünkü tedavi yaklaşımları farklıdır.

Erken ergenlik tedavisi nasıl yapılır?

Gerçek erken ergenlik söz konusu ise, bunun sebebine, çocuğun yaşına, boyuna, kemik yaşı ileriliğine göre tedavi planı yapılır. Kız çocuğunda 7 yaşından önce ergenliği durdurmak gerekir. Ergenliği, 7-8 yaş arası dönemde durdurma konusunda tüm dünya hemfikir değildir, 8 yaşından itibaren ise bazı özel durumlarda ergenlik durdurulabilir. Erkek çocuklarda 9 yaşından önce başlayan erken ergenlik tedavi ile durdurulmalıdır.

Tedavi aylık ya da 3 aylık ilaç uygulanması ile cinsiyet hormonlarının üretiminin bir süre ertelenmesi şeklindedir.

__________________