Çevrimdışı

Yeme, Çiğneme Zorluğu Olan, Pütürlü Gıdaları Yiyemeyen Yemek Seçen Çocuklar İçin Ne Yapmalı?





[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]




Çocuğunuz Pütürlü Gıdalar Yiyemiyorsa Neler Yapabilirsiniz?


Bebekler anne sütü ile tanışmaları ile birlikte gelişimleri için gerekli besinleri, vitaminleri ve mineralleri alarak büyürler. Sağlıklı büyüme ve gelişim için bebeğin yaşına uygun besinleri alabilmesinin önemini biliyoruz. Bebeğin doğumdan hemen sonra annesinin memesini emmesi ile başlayan beslenme süreci bebeğin büyümesi ile değişmeye başlar.


Bebek beslenmesi konusunda en önemli adım anne sütüdür. Anne sütüne eklenen ek gıdalar biberon ile bebeğe verildiğinde bebek rahatça emmeyi sürdürerek gerekli gıdaları almış olur. Emmeden kaşıkla beslenmeye doğru gelişen bu süreç onun yetişkinler gibi yemek yiyebilmesini sağlar. Yeme alışkanlıkları ya da yemek yemenin öğrenilmesi iki yıllık bir süreçte, yaklaşık 25 farklı becerinin kazanılması ile tamamlanır. Bağımsız oturmak, yiyeceğe ya da kaşığa uzanmak, yakalamak, elinde tutabilmek, ağzına götürmek, dudakları ile kavramak, ısırmak ağız içinde kontrol edebilmek, öğütmek gibi pek çok beceriyi diğerlerini izleyerek ve deneyerek ediniriz.

Bebek 6 aylık olduğunda kendisine sunulmaya başlanan muhallebi, yoğurt, meyve püresi ve mamalar ile çeşitli gıdalar ile tanışır. Bu dönemde bebeklerde katı gıda tercih edilmez. Ağız içinde kabul edilen, denenen gıdalar bebeğin farklı dokuda, kokuda ve tadda yeni deneyimler edinmesine yol açar. Tatlı ya da tuzlu gibi besinlere karşı beğeni oluşmaya başlar. Anneler bebeğin beğendiği ve tercih ettiği gıdaları, davranışlarından anlarlar.

ORAL MOTOR GELİŞİM

Dudaklar, ağız içi yapıları olan dişler, dil, yanaklar ve yumuşak damak, yeme becerisi için kullandığımız organlarımızdır. Bu yapıların hareketleri ve birbiri ile uyum içinde çalışmaları yemek yemek için gereklidir. Kaşık ağız içine girdiğinde dil ve dudak hareketleri de gelişmeye başlar. Önceleri sadece dudaklarını kapatarak emme için dilin yukarı aşağıya doğru olan hareketi çeşitlenmeye başlar. Dudaklar uzatılan kaşığı kavramak için uzanmaya, kaşığın içindekini almak için kapanıp besini ağzın içine doğru göndermeye yardım etmeye başlar. Dil her iki yana doğru hareket etmeye, ağızın ön kısmındaki besinleri döndürmeye ve arka tarafa aktarmaya başlar. Dil hareketleri eş zamanlı olarak dudakların kapanması, ağzın kapalı tutulması ile desteklenir. Böylece bebek ağzındaki lokmayı dışarı atmadan yutmayı öğrenir.

Altıncı aydan başlayarak ekmek içi, beyaz peynir parçası gibi yumuşak gıdalardan başlayarak bebeğe sofradan yeni tadları elimizle uzatarak vermeğe başlarız. Bebeğimizin eline ekmek tutuşturup kendi ağzına götürmesini isteriz. Tüm bu deneyimler bebeğin bir yetişkin gibi yemek yiyebilmesi için gereken 25 beceriyi öğrenmesine yardım eder. Diğerlerini izleyerek, kendisine sunulan besinleri ağzına götürmeyi ve yemeği öğrenir. Bu başlangıç daha farklı dokuda, sertlikte gıdalara doğru gelişim gösterir. Haşlanmış yumurta, kek, bebe bisküvisi, çatalla ezerek sunduğumuz sebze yemeği gibi dokusu ve sertliği daha farklı olan gıdalara ve bizim yediklerimize doğru gelişir.

PROBLEM NASIL ORTAYA ÇIKIYOR?

Bazen annelerin daha besleyici mamalar yedirmek kaygısı ağır basar. Anneler birden fazla besini kısa sürede ve kolayca yedirmek istedikleri için püre kıvamında ve öğütülmüş gıdaları vererek çocuğun oral motor gelişimini engellerler. Dil, damak ve dudaklar ile katı ve parçalı gıdaları ısırmak ve ağızda dolaştırmak gibi deneyimler gecikir.

Bazı bebeklere ise, altı aydan başlayarak kaşıkla muhallebi, çorba meyve püresi gibi değişik dokuda ve tadda gıdaları sunmamıza rağmen bebeğin bunu kabul etmekte zorlandığını, bir süre sonra püre kıvamından daha sert ve iri parçalı gıdalara geçmesini umduğumuz halde bu geçişi yapamadıklarını görmekteyiz.

Katı gıdaya geçmekte zorluk çeken, blenderdan geçirilmiş püre kıvamında gıdalar ile beslenen çocuklar ile karşılaşmaktayız. Bu bebeklerin bir kısmında ağız içinde hassasiyet olması nedeni ile bu sorun ortaya çıkabilir. Çocuklarda katı gıda alımı sık rastlanan problemlerden biridir.

Bazı durumlar da ise çocuk katı gıdaları reddettiği, hatta kustuğu için bu yola başvurulduğunu görmekteyiz. Düşük ağırlıklı doğan ve zor kilo alan, prematüre bebekler, operasyon geçirmiş ya da sık hasta olan, gıda alerjileri nedeni ile beslenmekte endişe yaşayan aileler çocuklarını beslemek ile ilgili hassas ve kaygılıdırlar.

Yetişkin tarafından hazırlanmış ve pek çok besini içeren bulamaç, ya da püre şeklinde hazırlanmış bir öğünü TV ya da tablet karşısında oyalanırken yiyen, daha doğrusu yedirilen çocuklar var. Bu çocuklar yaşları gereği bağımsız olarak yemeli ve çeşitli gıdaları tanımalıdırlar. Ama bu pek çok denmeye rağmen başarısız olabilir.

KUSMA

Yemek yedikten sonra kusma, belirli gıdalara kusarak tepki gösterme gibi durumlarda öncelikle çocuğun Pediatrik Gastroenteroloji Uzmanı (çocuk sağlığı alanında uzmanlaşmış mide ve bağırsak hastalıkları uzmanı olan tıp doktoru) tarafından değerlendirilmesi gereklidir.

Kusma yemek yemeyi red anlamına geliyor ise organik bir sorun olmadığını bilmek sorunun çözümü için önem taşır. Gastoözefajiel reflu, yemek borusu ile ilgili sorunlar, kabızlık gibi durumlarda öncelikli olarak doktorun tedavisine başvurulmalıdır.

PÜTÜRLÜ GIDALARA GEÇEMEMEK

Çocuk beslenmesi, ebeveynlerin gözlemlesi gereken bir konudur. Yemek yememek, reddetmek bir davranış sorunu mu? Alışkanlık mı? Yoksa çocukta yemek yemesini engelleyen bir problem var mı? sorularına yanıt aramak gereklidir.

Pütürlü gıdaları yiyemeyen,

Sadece belirli gıdaları tüketen,

Aşırı derecede yemek seçen,

Çiğneme ile ilgili sorunları olan,

TV ya da Tablet olmadan ve kendi kendine yemek yemekte zorlanan çocuklar için öncelikle değerlendirme yapmak, oral motor yapıların fonksiyonunu, çocuğun duyusal işlemleme kapasitesinin gelişimini anlamak gereklidir.

Zorlamak, aç bırakmak ve zaman içinde düzelmesini beklemek problemi çözmek için çoğu zaman istenen sonucu sağlamaz. Neden pütürlü gıdaya geçişte zorlandığını değerlendirmek için yeme bozuklukları alanında eğitim almış, tecrübe ve bilgisi olan bir dil ve konuşma bozuklukları uzmanı, dil ve konuşma terapistine başvurulması doğru olur.

FARKLI GELİŞİM GÖSTEREN ÇOCUKLAR VE YEME PROBLEMLERİ

Tüm çocuklar yukarıda anlatılan zorlukları gösterebileceği gibi farklı gelişim özellikleri olan çocuklarda yeme problemleri daha fazla görülür. Bu nedenle zaman kaybetmeden ve yanlış davranış paternleri yerleşmeden destek alınması gereklidir.

SOS FEEDING PROGRAMI

Bilimsel araştırmalara dayanan bir programdır. Bu konuda eğitim ve sertifika almış terapistler tarafından uygulanır. Öncelikle oral motor yapıların fonksiyonları, çocuğun yiyeceklere gösterdiği davranışlar, tüketebildiği ve tüketemediği gıdaların saptanması gibi detaylı bir değerlendirme yapılır.

Üç günlük yeme anketi istenir.

Çocuğun yemesini sağlayan becerilerde nasıl ve nerede takıldığını belirledikten sonra aile ve terapistin birlikte uyguladıkları bir programdır. Yemek yemeyi eğlenceli hale getirmek, aile sofrasında çocuğun yerini alması, bağımsız olarak yemek yemesi, tüm besin guruplarında farklı dokuda ve tadda yiyecekleri tüketebilmesi hedeflenir.

Program gurup halinde uygulandığı gibi bireysel olarak da uygulanabilir.

YEME KONUSUNDA AİLELERE ÖNERİLER

- yiyecekleri oyun saatinde kullanın. Patates ve soğan gibi kuru gıdaları basket topu gibi kullanarak kovaya atmak, bu sırada çeşitli dokulara dokunmalarını, koku ve dokuya alışmalarını sağlar.

- yemek saatleri dışında kek yapmak, salata yapmak gibi çocuğunuzun yiyecek hazırlığında yer almasını sağlayın.

- aile sofrasında çocuğunuzun yer almasını sağlayın. Sizin yediklerinizi izlemesi, kokusuna ve görüntüsüne alışması ona fırsat verir.

- yaşıtları ile ara öğün saati oluşturun. Bahçede, parkta, oyun sonrası evde hazırlayacağınız bir meyve tabağı, kurabiye ve basit yiyeceklerden oluşan bir ortamda yaşıtlarının nasıl yediğini görmesi onu cesaretlendirecektir.

- yemesi için zorlamayın, aç bırakmayın, yemek yememesinin bir nedeni olabileceğini ve bu sorunu çözmek için neden yemediğini değerlendirmek gerektiğini unutmayın.

__________________