Çevrimdışı

Ebeveynlik stilleri nelerdir? Çocuğunuzu nasıl etkiler?




[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]


Ebeveynlik Stilleri

Ebeveyn olduğunuzda çocuğunuzun nasıl bir erişkin olacağını genetik ve sosyal faktörlerin yanında, bilinçli ya da bilinçsiz seçeceğiniz ebeveynlik stiliniz belirleyecektir. Hem annenin hem de babanın aynı ebeveynlik stilini uygulaması herkes için çok daha pratik ve faydalı olsa da genel olarak anne babaların aynı stili tercih etmedikleri de bir gerçektir.


Otoriter Ebeveynlik Stili

Bu ebeveynlik stilinde, ebeveynler genellikle disiplin yanlısı ve serttirler. Bir karar öncesi fikir alışverişi mümkün değildir. Kurallar bellidir, cezalar da. Kuralların nedenleri açıklanmaz. İletişim ebeveynden çocuğa tek yönlüdür. Esneklik sınırlı, beklenti yüksektir. Bu ebeveynlik stili ile büyütülen çocuklar sosyalleşmede sıkıntı yaşarlar. Kendileri ve çevreleri ile ilişkileri pek de dostça ve hoşgörülü olmaz. İçe kapanıklardır.

Müsamahakâr Ebeveynlik Stili

Bu ebeveynlik stilinde, ebeveynler sıcak ve rahattırlar. Çocuklara sınır çizmede pek de başarılı ve istekli değillerdir. Çocuklarını yakından izleyip yaşlarına uygun davranmalarını sağlamakta başarısız ve ilgisizlerdir. Beklenti asgari düzeydedir.

Müsamahakâr ebeveynlerin, çocuklarıyla ebeveynlik rolü yerine arkadaşlık rolü üstlenirler. Bu ebeveynlik stili ile büyütülen çocuklar dürtüsel, amaçsız, söz dinlemeyen, saldırgan, hedeflerini belirleyemeyen, özgüveni, özkontrolü ve başarıları düşük olma eğilimdedirler.

İlgisiz Ebeveynlik Stili

Bu ebeveynlik stilinde, ebeveynler tepkisiz, ulaşılmaz, kabul göstermeyen ve reddedicilerdir. Belirli bir disiplin stili kullanılmazlar. İletişim çok sınırlıdır. Çocuğa yeterli bakımı sağlamazlar. Beklentiler ya hiç yoktur ya da çok azdır.

Bu ebeveynlik stili ile büyütülen çocuklar düşük özgüvene, özsaygıya sahip olma eğilimindedirler. Zaman zaman eksikliklerini kuvvetle hissettikleri ebeveynlerinin yerine uygun olmayan rol modeller seçebilirler.

Demokratik Ebeveynlik Stili

Bu ebeveynlik stilinde, ebeveynler duyarlı, destekleyici olur ve ihtiyaç duyulan bakım ve gözetimi verirler. Çocuklarına net sınırlar çizerler. Kuralları açıklayarak, tartışarak, birlikte akıl yürüterek çocuklarını yetiştirirler. Her zaman çocuklarını dinlerler, bakış açılarını anlamaya çalışırlar, ama bu çocuklarının her istediklerini kabul edecekleri anlamına gelmez. Beklentiler ve hedefler yüksektir ve açıkça ifade edilmiştir. Hedefleri belirlemede çocuklar da söz sahibi olabilirler. Bu ebeveynlik stili ile büyütülen çocuklar neşeli, özgüvenli, arkadaş canlısı, enerjik, meraklı, takım oyununu başarabilen, dürtülerini kontrol edebilen ve başarı odaklı olma eğilimindedirler.

Demokratik Ebeveynlik Stili’nin bağımsız, kendine güvenen ve sosyal açıdan yetkin çocuklar yetiştirmek için iyi ve doğru bir seçimdir.

Demokratik ebeveynlerin çocuklarının, düşük özgüven, özsaygı, madde bağımlılığı, ikili sıkıntıları ve zihinsel sağlık sorunları ile otoriter, müsamahakâr ve ilgisiz ebeveynlerin çocuklarına göre daha seyrek karşılaştıkları da bir gerçektir.

En sağlıklı çocuklar durumlara göre ebeveynlik stilleri arasında gidip gelebilen ebeveynlerin çocuklarıdır. Örneğin demokratik bir ebeveyn, çocuğu hasta olduğunda şefkatini sürdürürken, normalde izin vermeyeceklerine ölçülü olarak izin vererek daha hoşgörülü yaklaşabilir. Ya da müsamahakâr bir ebeveyn trafik ışığının olmadığı bir yolda karşıdan karşıya geçerken çocuğunun mutlak elini tutarak katı davranabilir.

Bugün, bu klasik ebeveynlik stillerine yenileri ekleniyor. Bu yeni stillere de bir bakalım:

Helikopter Ebeveynliği

Helikopter ebeveynler, çocuklarını yalnızca acı ve hayal kırıklığından korumak için değil, aynı zamanda başarılı olmalarına yardımcı olmak için de etkinliklerine ve okul çalışmalarına çok dikkat eden ebeveynlerdir. Helikopter ebeveynlerin çocuklarını asla kendi hayatları ile baş başa bırakmayıp hayatlarına aşırı derecede dahil oldukları bir gerçektir. Helikopter ebeveynler, çocuklarının her hareketini izlemeye ve kontrol etmeye çalışırlar. Bu ebeveynlik sitili çocuklar büyüdükçe de azalmaz. Erişkin olan çocukların hayatlarının hemen her alanını kontrol edip yönlendirmeye çalışır helikopter ebeveynler.

Çim Biçme Makinesi Tarzı Ebeveynlik

Çim biçme makinesi tarzı ebeveynler, çocuklarının hayatlarına aşırı derecede dahil olan zorba ebeveynlerin en yeni türüdür. Çocuklarının tüm yaşam alanlarında mikro yönetim, müdahale ve düzenleme onların birincil görevidir. Amaçları çocuklarını her tür başarısızlıktan, hayal kırıklığından, mutsuzluktan, rahatsızlıktan ve sıkıntıdan korumaktır. Çim biçme makinesi ebeveynler helikopter ebeveynlerden farklıdır. Onların odak noktası, bir sorun oluştuğunda müdahale etmek değildir. Onların hedefi, çocuklarının yaşayabileceği bir sorunu henüz sorun oluşmadan tahmin etmektir."

Bağlanma Ebeveynliği

Ebeveynlerin çocuklarıyla geliştirebilecekleri besleyici, sevgi dolu bağlantıya odaklanır. Bu besleyici bağlanma, güvenli, bağımsız ve empatik çocuklar yetiştirmenin ideal bir yolu olarak görülür. Bağlanma ebeveynliğinin amacı, yaşamları boyunca diğer insanlarla sağlıklı, duygusal bağlar kurabilen çocuklar yetiştirmektir. Bağlanma ebeveynleri, bunun ebeveyn ve çocuk arasında saygılı, şefkatli bir bağlantı kurarak başlaması gerektiğine inanır.

Serbest Alan Ebeveynliği

Serbest alan ebeveynlik, güvenli durumda çocukların davranışlarının doğal sonuçlarını deneyimleme özgürlüğüne sahip olmalarına izin vermektir. Aynı zamanda çocukların sorumlu yetişkinler olmak için ihtiyaç duydukları becerilere sahip olmalarını sağlamaya yöneliktir. Serbest Alan Ebeveynliği, çocukları, gelişim yaşlarına uygun olarak ve gerçekçi kişisel riskleri makul bir şekilde kabul ederek bağımsız ve sınırlı ebeveyn gözetimi altında çalışmaya teşvik etme ruhuyla yetiştirme kavramıdır.

Herkes için tek bir doğru ebeveynlik stili olduğunu söylemek elbette ki mümkün olmaz. Herkes kendi çerçevesinde optimumu bularak kendi doğruları ile ebeveynlik yapacaktır. Ancak sağlıklı bir ebeveyn, doğru sınırlar, koşulsuz sevgi, hata yapmasına izin veren, sonuçlarını öğrenmesine izin veren, doğru zamanda doğru sorumluluk ve yetkiler vererek çocuğunuzun sağlıklı bir erişkin olması için üstünüze düşen yapabilirsiniz.

__________________