Çevrimdışı

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Bütün çocuklar zaman zaman küçük yalanlar söyler. Fakat çocuğunuz büyük bir yalan söylediğinde, yalan söylemenin doğru bir davranış olmadığını anlaması için onu cezalandırmalı mısınız?

Hayır, bir ebeveyn olarak, oldukça uzun bir oyunun içindesiniz. Ve aranızdaki iletişim kanallarını açık tutmalısınız.

Yalanları becerilerin geliştirme alanları olarak görün!

Ebeveynler, çocuklarının bazı durumlarda yalan söylemesini beklemeli ve bu durumlarda sinirlenmemeye ve onları cezalandırmamaya çalışmalıdır.

“Bu onların neden yalan söylediğini anlayabilmek için tek fırsattır.”. Farklı zamanlarda, bu davranışın altında hangi beceri eksiklikleri olduğunu saptayabilirsiniz. Problem çözmekte mi zorlanıyor yoksa akranlarıyla iletişim kurmak için sosyal becerileri mi eksik?

Eğer bu durum sizi korkutuyorsa, çocuğunuzun size olan güveni azalabilir ve ileride daha zorlu durumlara yol açabilir.

2-3 yaş döneminde yalan söyleme ile nasıl başa çıkılır?

Yalan söylemek, gerçek ve fantazi arasındaki farkı henüz anlamaya başlamış yaştaki küçük çocuklar arasında oldukça yaygındır.

Alışıldık bir senaryo düşünelim: Kızınız gizlice çikolatalı bir kurabiye yemiş. Yüzündeki küçük çikolata parçaları onu ele veriyor. Fakat ona sorduğunuzda, kurabiye yediğini inkar ediyor. Neden?

Bu yaşlardaki çocuklar, yalan söylemenin ahlaki bir mesele olduğunu anlamak için çok küçükler. Üstelik her zaman düşünerek hareket etmezler, bu yüzden davranışların sonuçlarını tahmin edemezler. Dolayısıyla, üzgün ya da sinirli göründüğünüz durumlara, onların tepkisi yalan söylemek olabilir. Çocuklar her şeyin yolunda gitmesini isterler, sizi kandırmak değil.

Bu yaşlardaki çocuklar yalan söylediğinde, onları gerçekleri anlatarak yaklaşın. Ceza vermeyin. Bu örnekte, kızınızın yüzündeki çikolata parçacıklarını gördüğünüzü söyleyin ve ona masadaki açılmış paketi gösterin. Durumu basit kelimelerle ve somut gerçeklerle ifade ettiğinizde, çocuğunuzun doğruyu yanlıştan ayırt etmeyi öğrenmesine yardımcı olmaya başlarsınız.

Okul öncesi dönemde (4-5 yaş) yalan söyleme ile nasıl başa çıkılır?

Bu yaşlardaki çocuklarla, doğruyu söylemenin önemi hakkında konuşun. Daha da pekiştirmek ve teşvik etmek için, yalan söylemek hakkında yazılmış, yaşlarına uygun bir kitabı onlara okuyun. ve kendiniz de her zaman doğruyu söyleyerek, iyi bir örnek olduğunuzdan emin olun.

Eğer çocuğunuzun yalan söylediğini yakalarsanız, bunu büyük bir problem haline getirmeyin çünkü unutmayın ki onlar bu yaşlarda hala keşfetmeye ve test etmeye çalışıyorlar. Seçimler konusunda çocuğunuzu eğitmek için, onun gelişen dil yeteneklerinden faydalanın.

“Yalan söylemenin kabul edilebilir bir seçenek olmadığını söyleyin ama bunun yerine nasıl başa çıkabileceğini de gösterin.” Unutmayın, bu yaşlar, hala somut ifadeler kullanmanız gereken yaşlar.

Okul çağında yalan söyleme ile nasıl başa çıkılır?

Çocuğunuz okula başlarken, kavrayışı biraz daha gelişmiştir. Yalan söylemenin yanlış bir davranış olduğunu anlar fakat aynı zamanda yalan söylemenin bazı sonuçlardan ve görevlerden sıyrılmasına yardımcı olduğunun da farkındadır. Bilim projesini yapmak ya da odasını temizlemek yerine eğlenmeyi tercih eder. ve bu durumu manipüle etmek için ve hoşuna gitmeyen şeyden kaçmak için yalan söyler. Bu yaşlarda, ceza değil beceri gelişimi sizin hedefiniz olmalıdır.

Dr. Eastman “Çocuklar genellikle doğru şeyi yapmak ister” der. “Fakar bir durumla baş etmekte zorlandıklarında, onları en az zorlayan yolu seçerler.”.

“Eğer çocuğunuz ödevini yapmak konusunda yalan söylüyorsa, bunu niçin yaptığını araştırın. Belki anlamadığı konular vardır ya da ödevlerini takip edememiştir.”. Yalan söylemenin arkasında yatan önemli nokta, bu davranışın sebebi, problem çözme becerisinde bir eksiklik mi yoksa uyum sağlayamama hissi mi olduğunu ayırt edebilmektir. Çocuğunuza problem çözmeyi öğretmeye odaklanın, onu zorlayan durumların üzerinde çalışın ve davranışlarının sonuçlarını düşünmeyi öğretin.

“Çocuğunuzun becerilerindeki eksikliklere, onun yalan söylemeye olan ihtiyacını azaltmaya yarayacak bir fırsat olarak bakın.” Onu cezalandırmak ya da utandırmak yerine, kendi deneyimlerinizi onunla paylaşın.

Fakat kaçmalarına izin vermeyin. Onlara bu davranışın kabul edilebilir olmadığını ve yalan söylemeyi davranışlarının sonuçlarından ya da onları inciten hislerden kaçmak için en kolay yolay yol olarak gördüklerini söyleyin.

Bu yaşlarda örnek olmak çok daha önemlidir. Eğer siz günlük yaşamda yalana başvuruyorsanız, mesela “Keşke konuşabilseydik ama gitmem gerek.” gibi, bu yaşlardaki çocuk bunu fark edecek ve bu durumun kabul edilebilir olduğunu düşünecektir.

Ortaokul yılları ve sonrasında yalan söyleme ile nasıl başa çıkılır?

Ortaokul yıllarında, ona yalan söylemenin yanlış olduğunu söyleseniz bile, akranlarıyla uyum sağlamak için ya da kontrolü eline almak istediği için yalan söylemeye eğilimlidir. Ona, kararlarının ve davranışlarının nasıl sonuçlar getireceğini anlamasında yardımcı olun.

Dr. Eastman “Daha büyük çocuklara ve gençlere, niçin yalan söylemek tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini anlatın. Genellikle, davranışlarının sonuçlarını ve ötesini düşünmezler.” diyor. Örneğin, eğer oğlunuz nerede olduğu konusunda yalan söylüyorsa, ona bir şeyler yolunda gitmezse ona ulaşamayacağınızı anlatın..

Daha doğru kararlar için bazı sınırlar koymanın gerekliliğini anlamasına yardımcı olun.

“Ebeveynler çocuklarıyla konuşmalı, onlara endişelerini (ahlaki ya da güvenlik ile ilgili konularda) anlatmalı ve belki ortak bir noktada buluşulmalı. Bu pes etmek değil. Sizin daha yumuşak görünmenize yardımcı olacaktır, ki katı görünmek ancak daha fazla yalan söylemesine yol açar.”

Büyük yaştaki çocuklara, birini incitmemek için beyaz yalanlar söylemenin kabul edilebilir bir durum olduğunu söylediğinizde, bunu anlayabilirler. Gerçi bazı durumlarda bu fikirleri kendinize saklamanız daha iyi olsa da, bu noktada en iyi çözüm doğruyu söylemenin ne kadar önemli olduğunu vurgulamak ve onları buna teşvik etmek olur.

Diğer taraftan, yalan söylemenin itibar sarsıcı olabileceğini anlamalarına yardımcı olabilirsiniz. “Diğer insanların senin nasıl görmelerini istersin? Sen kendini nasıl görmek istersin? Yalan söylediğinde mi yoksa dürüst ve iyi olduğunda mı kendinle gurur duyarsın?” gibi soruları onlarla tartışın.

Bonus ipuçları: Kendi deneyimlerinizi paylaşın ve dürüstlüğü ödüllendirin

Herkes hata yapar ya da birkaç defa bir durumu berbat eder. Fakat bu durum tekrarlayan bir şeye dönüştüğünde nasıl sonuçlar doğurabileceği hakkında çocuğunuzla konuşun. Bunları böylece önlerine serin ki sonra tartışılacak durumlara dönüşmesin.

Dr. Eastman “Kendi deneyimlerinizi paylaşın ve yaptığınız hatalar hakkında onlarla konuşun” diyor. Ve çocuğunuz doğruyu söylediğinde, özellikle de zor bir durumda iken, onu ödüllendirerek teşvik etmeyi unutmayın.
Alıntı

__________________