Cevap: Amerika'da yahudi yaşamı
Yahudi inancının geleneksel sütunlarından biri, Sinay Dağı’ndaki ulusal vahye daha yakın zamanda yaşamış olan rabi’lerin Yahudi kanunu ve uygulamalarını daha açık ve daha iyi bir şekilde anladığı idi. Daha sonraki nesillerin rabi’leri büyük bilginler oldukları halde bu ilk bilginler kadar açıklığa, dolayısıyla Yahudi kanununu yorumlama ve uygulamada aynı otoriteye sahip değil değildi. Daha basit bir şekilde anlatmak gerekirse, modern rabi’ler, Talmud zamanlarında yaşamış olan rabi’lerin kararlarını bozamaz ya da bir kenara atamaz. Muhafazakar Hareket bu prensibi bir yana attı ve Yahudi kanunu modernliğe aykırıymış gibi hareket etti. Çağdaş rabi’ler zamanın ruhuna uyarak bir kanunu kaldırabilir ya da değiştirebilirdi. Felsefedeki bu değişim kulağa küçük gelse bile, sonuçları önemli oldu. Modern Muhafazakar (Masirati) Hareket’in resmi politikası emirlere uymayı savunuyordu ama muhafazakarların çoğunluğu kaşerut kuralları ve Şabat’a uymak gibi en temel emirlere bile itaat etmiyordu. Başka bir deyişle Muhafazakar Hareket’in ideolojisi Tora’yı Tanrı’nın sözü olarak kabul ediyor ama Tanrı’nın sözünün yorumlanmasını Moşe’den bu yana geldiği şekliyle kabul etmiyordu. BÜYÜK GÖÇLER Yüzyılın sonuna doğru Doğu Avrupa’dan büyük göçler başladığında Amerikan Yahudiliğinin çoğunluğunun tinsel durumu buydu, yani 1830’larda göç etmiş olan Alman Yahudilerinin tanımladığı gibi. Amerika’da bu zaman döneminde kaç Yahudi geldi? Daha önceki bölümde belirttiğimiz gibi 1881 ile 1914 yılları arasında, her yıl 50.000 kadar, toplamda da 2.5 milyon Yahudi Doğru Avrupa’yı terk etti ve bunların çoğu Amerika’ya gitti. Bu Yahudiler yoksulların en yoksullarıydı. Amerika’ya gitmekle kaybedecekleri bir şey yoktu (Yahudilikleri hariç). Ne yazık ki olan buydu. Aralarında büyük rabi’ler göç etmemişti. Amerikanlaşmış Alman Yahudilerinin baskısına karşı koyabilecek öğretmenleri ve dini liderleri olmayan bu zavallı Doğu Avrupa Yahudileri hızla asimile oldu. Sofu, yeşiva eğitimi almış Yahudiler bu büyük göçlerle gelmedi. Rabi’lerin çoğu, Amerika’nın Altın Ekonomik Fırsatlar Ülkesi maskesi altında Altın Asimilasyon Ülkesi olduğundan korkarak göçe karşı vaazlarda bulundu. Arthur Hertzberg The Jews of Amerika (Amerika Yahudileri) adlı eserinde şöyle yazar (sh.157): “1893 yılında Avrupa rabi’leri arasında en saygın olanı Israel Meir Ha-Kohen (daha çok Hafets Hayim olarak bilinir) vaazdan da öteye gitti; Amerika’ya kitle göçüne karşı çıktı. Alıntı. |