Çevrimdışı

Bu durum 1834 yılında engizisyonun nihayet kaldırılmasıyla sona erdi. Artık her İspanyol gücünden korkar olmuştu. Engizisyonun çalışma alanı Hıristiyan sapkınlara, Protestan mezheplere, cadılara, hatta yanlış kitapları okuyan insanlara kadar yayılmıştı. İspanyol engizisyonu yegane engizisyon değildi çünkü din değiştiren Yahudiler daha dost ülkelere kaçtığında engizisyon onları takip etti. Son yakılarak ölümün 19. yüzyılda gerçekleştiği Brezilya’ya kadar... KOVULMA İberya Yarımadası’ndaki son Müslüman kalesi olan Granada’nın düştüğü 1492 yılında yaklaşık 800 yıl süren İspanya’daki Müslüman hakimiyeti sona erdi. İspanya tamamıyla Hıristiyan bir ülke oldu. Kısa zaman sonra Ferdinand ve İzabel Yahudileri İspanya’dan kovmaya karar verdi. Bu kez kararnameleri Hıristiyanlığı seçen Yahudileri değil, hiçbir zaman din değiştirmeyenleri hedef alıyordu. Neden? Antisemitizm dışında büyük rol oynayan bir faktör, Yahudi parasının Müslümanlara karşı masraflı savaştan sonra krallığı yeniden inşa etmek için gerekiyor olmasıydı. Yahudilerden vergilerle yavaşça para sızdırmaktansa hepsini kovmak ve geride bırakacakları para ve mülke el koymak daha kolaydı. Yahudiler kararnamenin iptaline çalıştı tabii. Dramın kilit oyuncusu büyük bir Tora bilgini ve rabi olan Don İsaac Abranavel idi. Döneminin büyük Yahudi kişiliklerinden biriydi, İspanya’nın hazinecisi, dolayısıyla İspanya’daki en güçlü Yahudi idi. Kovulma emrini kaldırmak için çok uğraştı, hatta hükümdarlara 300.000 ducat bile teklif etti. Kararın ertelenmesini başardı ama bu başarısı Baş Engizisyoncu Tomas de Torquemada’nın öfkesini uyandırdı. Torquemada Kraliçe İzabel’in günah çıkardığı rahip olduğu için üzerinde büyük etkiye sahipti. Abravanel davasını savunurken içeri girdi. Haçını kraliçenin kafasına fırlattı ve şöyle bağırdı: “Judas Yahuda) efendisini (İsa) 30 gümüşe sattı. Şimdi onu yeniden satıyorsun!” Böylece Don Isaac Abravanel kaybetti. Ancak önemi o kadar büyüktü ki hükümdarlar kalması için ona özel bir izin verdi. Hatta bir minyan ile dua edebilmesi için dokuz başka Yahudi’nin kalmasını da kabul ettiler. Abravanel reddetti. Sürgüne giderlerken İspanya Yahudilerinin lideri oldu. Şimdi... Yahudi cemaati hangi tarihte sürgüne gönderildi? 2 Ağustos 1492. Yani 9 Av, Yeruşalayim’deki birinci ve ikinci Bet Amikdaş’ın yıkıldığı tarih (ve birçok başka felaketin meydana geldiği tarih). O gün İspanya Yahudileri (150.000-200.000 kadar kişi) büyük varlıklarını arkada bırakarak gitmeye zorlandı. Diğerleri (sayıları tam olarak bilinmese de 60.000 kadarı) kaldı ve din değiştirmeyi kabul etti. KRİSTOF KOLOMB Kovulmanın ertesi günü, 3 Ağustos 1492’de Kristof Kolomb ünlü keşif yolculuğuna çıktı. Günlüğü şöyle başlar: “Majestelerinin bütün Yahudilerin krallık ve topraklarından kovulması hakkında kararnamelerini çıkardığı ay. Hindistan’ı keşif yolculuğum için yanıma yeterli sayıda insan almam için emir verdikleri ay.” Birçok kişi Kolomb’un Yahudi olduğunu düşünmekten hoşlanır, aslında yeterince neden de vardır. İşte birkaç örnek:  Cenova, İtalya’da doğduğu halde ilk lisanı Kastilya İspanyolca’sıdır. Çok sayıda Yahudi doğumundan yaklaşık yüz yıl kadar önce Kastilya’yı terk etmeye zorlanmıştır. Bunlardan bazıları Cenova’ya gitmiştir. (14. yüzyıl Kastilya İspanyolca’sı, “Ladino” olarak bilinen Yahudi İspanyolcası’dır.)  Kolomb yazarken sayfanın üzerine, dindar Yahudilerin bugün bile yazdıkları sayfanın tepesine koydukları küçük tuhaf işaretleri koyuyordu: Aramice “Tanrı’nın yardımı ile” anlamına gelen besiyata d’işmaya sözcüklerinin kısaltılmışı.  Yazılarında Sion’dan çok söz etmiştir.  Mürettebatı arasında doktoru, usta gemicisi ve tercümanı dahil olmak üzere bilinen beş Yahudi vardı.  Kolomb, İbranice dahil on iki dil konuştuğu için Luis de Torres’i (bir gün önce Hıristiyanlılığı seçen) tercüman olarak tutmuştu. Kolomb Uzakdoğu’ya gittiğini sanıyor, orada kayıp on kavimden en az birini bulmayı umuyor, bu yüzden İbranice konuşan birine ihtiyaç duyuyordu. Dahası, Kolomb’un Amerika’ya yolculuğunun kovulma ile tinsel olarak bağlantılı olduğu kuşku götürmez.

Alıntı.