Çevrimdışı

13.Bölüm

`Devrimler yoluyla ilerleme' adını verdiği . kitabının son bölümünde Kuhn, `ilerleme' kavramına, getirdiği yeni boyutlarla yaklaşıyor. Bizdeki önyargıların sorgulamakla işe başlıyor ve bu konuda sorular yöneltiyor. Daha sonra da bilimdeki ilerlemenin ne türden bir ilerleme olduğu konusunda görüşlerini sergiliyor. “Bu denemede” diyor Kuhn, kitabı için betimlenen gelişmeci süreç, ilkel başlangıçlarından yola çıkan bir evrim süreci olmuştur; ardarda gelen ve her aşamasında doğanın biraz daha ayrıntılı ve incelikle anlaşıldığı bir süreç. Fakat söylenmiş ya da söylenecek hiçbir şey, bu sürecin belli bir yere doğru evrim yaptığını gösteremez. Bu boşluk kaçınılmaz olarak birçok okulu rahatsız edecektir. Çünkü bilimi, doğa tarafından önceden saptanmış bir amaca doğru sürekli yaklaşan hemen hemen tek insan çabası olarak görmek hepimizde kalıcı bir alışkanlık haline gelmiştir. Böyle bir amacın olması gerçekten gerekli midir? Bilimin hem varlığını hem de başarısını, topluluğun herhangi bir zamandaki bilgi düzeyinden hareket eden bir evrim olarak açıklayamaz mıyız? Doğanın belli bir tek tam, nesnel ve gerçek açıklaması olduğunu tasarlamak ve bilimsel b,aşarının en uygun ölçütünü de bizi bu son hedefe ne derece yakınlaştırdığında görmek gerçek- ten bu kadar yararlı mıdır? `Bilmek-istediğimize-doğru-evrim' düşüncesinin yerine, `bildiklerimizden-başlayan-evrim' düşüncesini koymayı bir öğrenebilsek, belki böylece bir sürü rahatsız edici sorundan da kurtulmuş olurduk» (ş. 159j .

Alıntı.