Çevrimdışı

6
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
ölüm

Altıncı bölüm olan `aykırılık ve bilimsel keşiflerin ortaya çıkışı' adlı bölümde Kuhn, ilkin keşiflere yani olgu yenilikleri ile icatlara kuramdaki yeniliklere dikkat çekiyor ve şöyle diyor: Keşif bir aykırılığın farkına varılmasıyla başlar, yani doğanın olağan bilimi yöneten paradigma kaynaklı beklentilere herhangi bir şekilde aykırı düştüğünün anlaşılma,sı gerekmektedir. Keşif süreci bundan sonra aykırılığın başgösterdiği alanın olabildiğince geniş şekilde taranmasıyla sürer. Bu sürecin son bulması paradigma kavramının aykırı olan nesne bildik bir nesne haline gelene kadar değiştirilmesiyle mümkündür. Yeni tür bir olgunun benimsenmesi, kuramda basit bir ilaveden öte bazı uyarlamalar gerektirir ve bu uyarlama tamamlanıncaya. kadar -yani bilim adam.ı doğayı farklı bir tarzda görmeyi öğrenene kadar- yeni olgu tam anlamıyla bilimsel bir doğru sayılamaz» (s. 75 - 76) . Kuhn savına örnek olarak oksijenin, X- ışınlarının ve Leyden kavanozunun bulunuşunu verir ve bu örneğin ortak özelliklerini şöyle özetler: “.önce aykırılığın algılanması, sonra bu aykırılığın yavaş yavaş- ve aynı zamanda hem kavram hem de gözlem düzeyinde elle tutulur hale gelmesi, .bunun sonucunda da, paradigma kategorileri ve uygulamalarında çoğu kez direnişle karşılaşan değişiklerin meydana gelmesi” (s. 82) . Ayrıca yeniliğin tıpkı psikolojik alanda olduğu gibi bilimde de kendini kabul ettirmesinin çok zor olduğunu vurgulayan Kuhn şöyle der: “Bilimde de oyun kartı deneyinde olduğu gibi,' yenilik son derece büyük güçlüklerle, beklentilerin oluşturduğu bir zeminde ve karşı koyuşlarla belirlenerek ortaya çıkar. Başlangıçta, aykırılıklar gösterdiği sonradan saptanan koşullar altında bile algılanabilen yalnızca olağan veya beklenen olaylardır. Konu hakkındaki bilgi arttıkça, birşeylerin aksadığı ya da elde edilen sonucun daha önce meydana gelmiş aksaklıklarla bir ilişkisi olduğu bilinci belirir. Aykırılığın farkına varılmasıyla birlikte, kavramsal kategorilerin başlangıçtaki aykırılık alışılmış bir olgu haline gelene dek ayarlandığı bir dönem başlar. Bu noktaya gelindiğinde, buluş tamamlanmış demektir. ...Bu ya da benzeri bir süreç, bütün temel bilimsel yeniliklerin ortaya çıkışında sözkonusu olmaktadır” (s. 83) . Bu sürecin iyi tanınmasını vurgulayan Kuhn, yeniliğe karşı koyuşun işlevini ileriki bölümlerde ele alacağını bildirerek bölümü şöyle bitirir: “Önemli bilimsel yeniliklerin çoğu kez aynı anda birçok laboratuvarda birden ortaya çıkması olağan bilimin hem ne kadar güçlü bir geleneksel yapısı olduğunu, hem de aynı geleneksel çabanın ne kadar eksiksizce kendi değişimini hazırladığını iyi yansıtan bir göstergedir” (s. 84) .

Alıntı.