Çevrimdışı

ARİSTOTELES VE METAFİZİK

Aristoteles için evren, bir küreydi;yer, bu kürenin merkezinde bulunmaktaydı.Bu kürenin sınırları vardı:çünkü eğer evren sonsuz olsaydı,bir merkeze sahip olmazdı.Aristoteles,yer'in hareketsiz olduğu fikrine düşünmeden varmış değildi.Örneğin Filolaos'un öne südüğü, yer'in hareket edebileceği fikri üzerinde düşünmüş ancak bu fikri reddetmişti.Çünkü ona göre, eğer yer hareket etseydi,yeryüzünde hızlı rüzgarlar ve dengesizlikler olmalıydı ve böyle bir duruma şimdilik rastlanmamıştı. Tabii ki bu çeşit etkiler, yalnızca aşağıda açıklayacağımız Aristoteles'in hareket yasaları çerçevesinde var olabilirdi;fakat o dönemde bu savlar ve yasalar,eldeki delillerin mantıksal sonucu olarak oldukça akılcı görünmekteydi.
Aristoteles, yıldızların ve gök cisimlerinin daire şeklindeki yörüngeler üzerinde hareket ettiklerini kabul etti. Bu durum estetik açıdan tatmin ediciydi;onu açıklayacak eş merkezli küreler gibi bir mekanizma ile birlikte, gözlemleri doğrular gibi gözükmekteydi. Ancak Aristoteles, küreleri gerçek birer fiziksel varlık olarak düşünmüştü;soyut bir matematik açıklama ona pek uygun gelmemekteydi.Böylece saydam kristal kürelerden oluşan evren fikri geçerlilik kazanmaya başladı. Fakat bu küreleri hareket ettiren neydi? Bütün bu küreler niçin dönmekteydi? Bu sorular yine Aristoteles'in hareket yasalarına dayanmaktaydı. bu yasalara göre, hareket eden bir cismi hareket halinde tutacak sürekli bir kuvvet gerekmekteydi ve Aristoteles, en dıştaki kürenin -yıldızlar küresi- ilk hareket ettirici olduğunu düşündü. Hatta daha da ileri giderek, bütün bunların arkasında bütün sistemi yöneten bir "hareket etmeyen hareket ettirici" nin bulunduğunu ileri sürdü. Burada artık fiziği terk edip, metafiziğe giriyoruz ve bilimsel ilahi düzene, fiziksel açıklamalardan fizik-üstü açıklamalara kaymaktayız.
BİLİM TARİHİ/COLİN A. RONAN/TÜBİTAK AKADEMİK DİZİ

Alıntı.