Tanah
Tanah, Tevrat ve Zebur'u da kapsayan, Musevilik dininin kutsal kitabı. Hristiyanlarca da kutsaldır ve Hristiyanlar kitabı Eski Ahit olarak anar ve farklı şekillerde yorumlarlar. Kitapların çoğu İbranice, bir kısmı Aramice olarak yazılmıştır. M.Ö. 1200 ila M.Ö. 100 yılları arasında yazıldığı kabul edilmektedir. [1]
İbrahimi dinlerde tanrının Musa (Moşe) ile bir ahit yaptığı kabul edilir. Hristiyanlar Tanrı'nın İsa ile yeni bir antlaşma yaptığına inandıklarından Tanah'ı Eski Ahit olarak adlandırırlar. Yahudiler İsa'nın Mesih'liğini veya peygamberliğini kabul etmezler. Yeni Ahit'i kutsal kitap kabul etmez, Tanah'a Eski Ahit denmesini uygunsuz bulurlar. Eski Ahit ile Tanah arasındaki başlıca fark kitapların sıralanışı ve isimleridir
“TaNaH” (תנ"ך) sözcüğü Tevrât (Tora), Peygamberler (Neviim), ve Ketuvim'in baş harflerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Tanah Musevilikte şu üç ana kısma ayrılır: 1. Tora (תורה) (Tevrât): Şeriat, Yasa veya Pentateuk da denilir. 5 kitaptan meydan gelir. Tekvin (Bereşit), Çıkış (Şemot), Levililer (Vayikra), Sayılar (Bamidbar), Tesniye (Devarim). 2. Neviim (נביאים)(Peygamberler): İlk ve son peygamberler denilir. 21 kitaptan meydana gelir. İlk Peygamberler; Yeşu, Hakimler, 1. Samuel, 2. Samuel, 1. Krallar, 2. Krallar. Son Peygamberler; Yeşaya, Yeremya, Hezekiel, Hoşea, Yoel, Amos, Obadya, Yunus, Mika, Nahum, Habakkuk, Tsefanya, Hagay, Zekeriya, Malaki. 3. Ketuvim (כתובים) (Yazılar): Bilgesel, tarihsel ve şiirsel bölümler. 13 kitaptan meydana gelir. Mezmurlar (Zebur), Süleyman’ın Özdeyişleri, Eyüp, Ezgiler Ezgisi, Rut, Yeremya’nın Mersiyeleri, Vaiz, Ester, Daniel, Ezra (Üzeyir), Nehemya, 1. Tarihler, 2. Tarihler. |