Çevrimdışı

Geçmişten günümüze gelen Vakıflarımız. İsimleri hizmetleri itibariyle, ilginçlik çerçevesinde gördüğümüz, insanlık mirası olarak algıladığımız, değerlendirdiğimiz, Vakıf kültürümüz içinde yer alıp karşımıza çıkanlar. Şöyle bir göz atalım:
1- Kar Dağıtan Vakıf: Resmi adı: Mürselli İbrahim Ağa. İzmir-Ödemiş’te 1189 yılında kuruluyor. Vakfiyesinden: Kasaba hapishanesindeki mahpuslara yine aynı aylarda Cuma ve Pazartesi akşamları birer denk kar verilecek.
2- Pikniğe Götüren Vakıf: Resmi adı; Mustafa Efendi Bin Ahmet. Kurucunun lakabı: Kaşıkçı, 1731 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Talebeler her yaz pikniğe götürülecek, giydirilecek.
3- Suyu Soğutan Vakıf: Resmi adı; Ahmed Bin Abdullah. Kurucunun adı ve lakabı; Helvacıoğlu, Hammal. 1837 yılında Aydın’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Aydın Orta Mahallesinde yaptırdığı çeşmeye yaz günlerinde 90 gün süreyle yarım denk kar konularak suyun soğutulmasını sağlamak.
4- Helva Dağıtan Vakıf: Resmi adı: Ahmet Efendi Bin Hasan. 1780 yılında Amasya’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Her sene Recep ayında pişirilecek üç batman (bir batman yaklaşık 7.5 kg) helva Gök Medrese önünde; bir buçuk batman da Hüvetülgazi Medresesi önünde fakirlere dağıtılacak.
5- Nefes Aldırmak için kurulan Vakıf: Resmi adı; Ahmed Nureddin. Lakabı: Ekmekçi. 1730 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Bebek’te yaptırdığı köşk ve limanda Ümmet-i Muhammed teneffüs eyleyecektir.
6- Papuç parası veren Vakıf: Resmi adı; Antep Müftüsü Mehmet Arif Efendi. Lakabı: Kozanizade. 1818 yılında Gaziantep’te kuruluyor. Vakfiyesinden; Ramazan ayında köyüne gitmeyip de medresede kalan öğrencilere beşer kuruş papuç parası verilecektir.
7- Gölleri temizleyen Vakıf: Resmi adı; Ali Bey Bin Hamza. 1585 yılında İstanbul’da kuruluyor. Edirne’de faaliyet gösteriyor. Vakfiyesinden; Vakfın gelirinden Ali Mescidi yanında bulunan kaldırım ve Çukurbostan mevkiinde gölün temizliğinin yapılması.
8- Yuva kuran Vakıf: Resmi adı: Ayşe Sıddıka Hanım Binti Abdulfettah; 1865 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Senede altı bin kuruş, evlenmek isteyen fakir hanımların düğün merasimleriyle elbise masraflarına ve yaşlı kadınlardan elbise ihtiyacı olanların giydirilmesine harcanacaktır.
9- Yetime annelik, babalık eden Vakıf: Resmi adı; Hasan Bin Alâaddin. 1384 yılında Şanlıurfa’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Yetimlere buluğ çağına gelinceye kadar bakılacak, yaza girerken yazlık elbise alınacaktır.
10- Çevre Düzenleme Vakfı: Resmi adı: Hasan Paşa. 1778 yılında İstanbul’da kuruluyor. İstanbul, Çanakkale vs. de faaliyet gösteriyor. Vakfiyesinden; Vakfın gelirlerinden bir kısmının vakfın yaptırdığı Cami, Zaviye, Çeşmeler ve Kilithabir’deki Limanın, Meydüs köyüne giden yolun tamir, temizlik, düzenleme ve sair masraflarına sarf edilmesi.
11- Kayıkçı ve Hammal Dostu Vakfı: Resmi adı: Mehmed Esad Efendi. Lakabı, Nakibuleşraf. 1846 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Yaşlılık, hastalık vs. gibi sebeplerle İstanbul, Boğaziçi, Anadolu ve Rumeli iskelelerinde mesleğini icra edemeyen kayıkçı ve hamallara yardım edilecek. Her yıl bir kıza çeyiz alınacak.
12- At Vakfı: Resmi adı; Mehmed Paşa. Lakabı: Şehit-Sokullu. 1574 yılında Rumeli İstanbul-Anadolu vs. kuruluyor. Vakfiyesinden; Allah rızası için savaşa giden gazi ve mücahitlere iyi atlar verilmesi.
13- Suyu çoğaltan Vakıf: Resmi adı, Baradoğlu Mıgdıs. 1860 yılında Gümüşhacıköy’de kuruluyor. Vakfiyesinden; Daha önceden hayır sahiplerinin yaptırdığı, ancak yıkıma maruz kalan çeşmenin tekrar hizmete girmesi.
14- Dinlenme için bahçe Vakfı: Resmi adı: Mehmed Hayri Paşa. 1903 yılında Selanik’te kuruluyor. Vakfiyesinden; Vakfedilen ev ve divanhanenin yanındaki arsayı ahalinin gezi ve oturma mahalli olarak kullanılması...
15- İftar veren Vakıf: Resmi adı; Mehmed Said Efendi. Kurucunun adı ve lakabı; Esbak Umur-ı Dahiliye Nazırı. 1904 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; İstanbul Eyüp’teki Yahyazade Şeyh Mehmed Hasib Efendi dergâhında ramazan ayında her akşam fakirlere iftar yemeği verilecektir.
16- Ordunun ihtiyacını karşılayan Vakıf: Resmi adı: Mihrişah Valide Sultan. 1794 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Galle (gelir) fazlasının ordunun teçhizine harcanması.
17- Amâlara Yardım eden Vakıf: Resmi adı, Hüseyin ağa. Lakabı; Hacı. 1903 yılında Siirt’te kuruluyor. Vakfiyesinden; Bahçe ve dükkânların âmâlara vakfedilmesi.
18- Van Gölü’nde acil yardım Gemisi Dolaştıran Vakıf: Resmi adı; Hüsrev Paşa. Kurucu’nun adı ve lâkabı; Diyarbakır Beylerbeyi. 1588 yılında Van’da kuruluyor. Faaliyet yerleri; Van, Bitlis. Vakfiyesinden, Van Gölünde bir adet acil yardım gemisi bulundurulması.
19- Sanayi tesisi kuran Vakıf: Resmi adı; III. Mustafa. 1773 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Eğrikapı’da kaymak, yoğurt, süt imalathaneleri ile ayrıca mumhane, kükürthane, çinihane, fırın ve beş adet şişehane.. Padişah fermanı gereği İstanbul ve civarında kimse ayrı bir mengenehane kuramayacaktır.
20- Cumayı şenlendiren Vakıf: Resmi adı; Ahmed Çavuş. Vakfiyesi bulunmayıp, teamülen vakıftır. Aydın’da kuruluyor. Aydın ve Atça’da faaliyet gösteriyor. Vakfiyesinden; Cuma namazını müteakip köy camii
önünde cemaate yemek verilmesi.
21- Hayırda yarışan Hoca-i Sultani Vakfı: Resmi adı; Ataullah Efendi. Kurucunun adı ve lakabı: Haca-i Sultani. 1571 yılında Aydın/Birgi’de kuruluyor. Birgi, İzmir ve İstanbul’da faaliyet gösteriyor. Vakfiyesinden; Yaptırdığı Darü’l-hadis müderrislerine meşrut Birgi’de meyveli meyvesiz bahçe vesair müştemilatı bulunan kışlık ev ile Bozdoğan’da yazlık ev. Soğuk su dağıtılacak, muhtaç dullar, yetimler ve fakirlere harcama yapılacaktır.
22- Köprüleri sellerin zararından koruyan Vakıf: Resmi adı: Beyazid Han-ı Sani. Kurucunun adı ve lakabı; Sultan, Veli. 1496 yılında Amasya’da kuruluyor. Amasya ve civarında faaliyet gösteriyor. Vakfiyesinden: Vakfın yaptırdığı köprünün temizlenmesi.
23- Dinlendiren Vakıf: Resmi adı: Vildan Hatun. Kurucunun adı ve lakabı; Lütfi Efendi’nin Azadlısı. 1754 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; İnsanların, yaz ve kış istirahat edecekleri loca.
24- Duvar ve Sokak Temizliği için kurulmuş Padişah Vakfı: Resmi adı: Sultan Mehmed. Kurucunun adı ve lâkabı: Fatih. 1470 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Her an cami, medrese, darül’talim imaret vs. hangisi olursa olsun duvarlarının temiz kalmasına dikkat edilecektir.
25- Serbest bırakılan köleleri kollayan Vakıf: Resmi adı; Zeyni Hatun. Kurucunun adı ve lakabı; Kemal Ağa kızı. 1558 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Azatlı kölelerin fakir ve muhtaç olanlarına bin akçe harcanacak.
26- Fidan diken Vakıf: Resmi adı; Salih Paşa. 1710 yılında Sakız Adası’nda kuruluyor. Vakfiyesinden; Vakfın vakfettiği akar, çamlık, bağ, bahçe ve çiftlik gelirlerinin akar ve hayratın tamirine, yenilenmesine, suyollarının yapımına ve ağaç dikimine sarf edilmesi.
27- Borçlu dostu Vakfı: Resmi adı; Mustafa Ağa Bin Mustafa. Kurucunun adı ve lakabı: Esbak keyli nazırı. 1822 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Galle (gelir) fazlasının dörtte biri İstanbul’da borcundan dolayı hapse düşenlerin tahliyesi için harcanacaktır.
28- Öğrencilere elbise veren Vakıf: Resmi adı; Nurbanu Valide Sultan. Kurucunun adı ve lakabı; II. Selim eşi, Sultan Murad’ın annesi. 1582 yılında İstanbul’da kuruluyor. İstanbul, Üsküp, Yoros, Yanbolu, Bursa, Sivas, Rodosçuk, Üsküdar, Lapseki’de faaliyet gösteriyor. Vakfiyesinden; Üsküdar’daki mektep öğrencilerine elbise dağıtılacak.
29- Meyve Ağaçları Diken Vakıf: Resmi adı; Selçuk Hatun, Lakabı; Sultan. 1483 yılında Bursa’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Vakfedilen iki bahçeye ve mezraya senede yüz adet çeşitli meyve ağacının dikilmesi.
30- Leylek Vakfı: Resmi adı; Mürselli İbrahim Ağa. 1189 yılında İzmir/Ödemiş’te kuruldu. Vakfiyesinden; Ödemiş Yeni Camii civarındaki leyleklerin beslenmesi için senelik yüz kuruş verilecek.
31- Misafirleri Ağırlayan Vakıf: Resmi adı; Mustafa Bin Ömer. 1756 yılında Edremid’de kuruluyor. Vakfiyesinden; Köy misafirhanesine gelenlerin ağırlanması.
32- Gaziantep Mevlevihane Vakfı: Resmi adı; Mustafa Ağa Bin Yusuf. 1640 yılında Gaziantep’te kuruluyor. Vakfiyesinden; Antep mahallelerinden Kozluca mahallesinde bulunan mülkümü Mevlevihane olmak üzere ...
33- Dervişlere Ulaşan Vakıf: Resmi adı; Rikne Binti Nikola. Kurucunun adı ve lakabı; Devlet-i Aliyye’nin Rum Milletinden, Sarıoğlu Zevcesi. 1883 yılında Edremit’te kuruluyor. Faaliyet alanı; Edremit, İstanbul Yenikapı Mevlevihanesi. Vakfiyesinden; Edremit’te akar işletilecek, gelirleri İstanbul Yenikapı Mevlevihanesi’nde sakin olan dervişlerin yeme içmelerine harcanacaktır.
34-Yetim Çeyizi Donatan Vakıf: Resmi adı; Mehmed Efendi Bin Abdullah. Kurucunun adı ve lakabı; Esbak kazasker. 1570 yılında Bursa’da kuruluyor.Vakfiyesinden; Üç yetim kızın emsali gibi çeyizleri alınacaktır.
35- Herkese Meyve Vakfı: Resmi adı: Mehmed Ağa Bin Hüseyin Nasrullah.1594 yılında Bursa/İznik’te kuruluyor. Vakfiyesinden; Vakfedilen bahçedeki armut ve elma ağaçlarından fakirler yiyecek, birer destemal (bir eşeğin taşıyabileceği kadar yük) miktarı götürmelerine müsaade edilecektir.
36- Borcundan Dolayı Hapse Düşenlere Yardım Yapan Vakıf: Resmi adı; İbrahim paşa. Kurucunun adı ve lakabı; Selim Ağa oğlu, Hacı. 1708 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Borçlu ve hapiste olan Müslümanlara senede bin akçe verilmesi.
37- Kurban Kesen Vakıf: Resmi adı; Zeliha Hanım Binti Abdullah. 1857 yılında İstanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Her kurban bayramında 1500 kuruşa iyisinden kaç adet kurban alınırsa alınacak ve muhtaç mahallelerde kesilecektir.
38- Kandil Vakfı: Resmi adı; Mehmet Paşa. Lakabı; Köprülü. 1661 yılında , Rumeli-İstanbul, Anadolu vs’de kuruluyor. Aynı yerlerde faaliyet gösteriyor.Vakfiyesinden; iki kişinin köyde gece bekçiliği yapması ve karşılığında her birine günlük iki akçe ücret ödenmesi.
39- Esirlikten Kurtulmak İsteyenlere Yardım Eden Vakıf: Resmi adı; Doka Veled-i Petros.1497 yılında istanbul’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Kendilerini efendilerinden satın alarak kurtulmak isteyen Hıristiyan esirlerine ödünç olarak 10 bin dirhem tahsisat ayrılacak.
40- Denizciliği Geliştiren Vakıf: Resmi adı; Hayreddin Paşa. Kurucunun adı ve lakabı; Mirliva, Redif I. Karahisarışarki Liva kunandanlığından mütekaid. 1908 yılında kuruluyor. Kurulduğu yer tespit edilemedi. Vakfiyesinden: Donanmanın kuvvetlendirilmesi.
41- Dul ve Yetime Ulaşan Vakıf: Resmi adı; Hattab Bin Mehmed.1321 yılında Sivas’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Hastalık veya doğal olaylar karşısında geçim darlığına düşen müslüman-yetim ve dul hanımların ihtiyaçları karşılanacak.
42- Esirleri kurtaran Vakıf: Resmi adı; Saliha Hatun Binti Selahaddin Pehlivan. 1308 yılında Şam’da kuruluyor. Vakfiyesinden; Karada veya denizde düşman eline esir düşen Müslümanlar satın alınarak Müslüman beldesine ulaştırılmaları sağlanacak.
43- Gezici Sağlık Hizmeti Veren Vakıf: Resmi adı; Ayhan Şahenk Vakfı.1992 yılında İstanbul’da kuruluyor. Hizmetlerinden: Sağlık, eğitim, kültür, sosyal yardım, çevre ve sporda maddi ve manevi hizmetler.
44- Evleri yaşanır hale getiren Vakıf: Resmi adı; Antalya. Yetim ve Muhtaç Çocuklar Yardım vakfı. Antalya’da kuruluyor. Kuruluş yılı tespit edilemedi. Hizmetlerinden; Çocuklar, gençler ve yoksul ailelere ayni ve nakdi yardımlar yapılması.
45- Köyleri koruyan ve geliştiren Vakıf: Resmi adı: İnsanlık Güneşi Vakfı.16 Mayıs 1999 tarihinde Ankara’da kuruldu. Hizmetlerinden: Gönüllü kuruluşlar arasında, uyum ve işbirliği sağlamak toplum ve insana ilişkin sorunlarda kamuoyunu aydınlatmak,
46- Botanik Bahçesi oluşturan Vakıf: Resmi adı: Ali Nihat Gökyiğit, Eğitim, Sağlık, Kültür, Sanat ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı. İstanbul’da kuruldu. Kuruluş tarihi tespit edilemedi. Hizmetlerinden: Türkiye genelinde, eğitime, sağlığa, kültüre, sanata ve doğal varlıkların korunmasına hizmet etmek.
47- Ormanları Ağaçlandıran Vakıf: (Burada isim, ifade yanlışlığı var: Ormanlık alan, zaten adı üstünde ormanlıktır. Ağaçlandırmaya ihtiyaç yoktur). Resmi adı: Ayhan Şahenk Vakfı. İstanbul’da kuruluyor. Kuruluş tarihi tespit edilemedi. Hizmetlerinden: Eğitim, kültür, sanat, sağlık, sosyal yardım, çevre ve spor alanlarında iyileştirme ve destek çalışmaları.
48- Hizmette hızı artıran Vakıf: Resmi adı: TSK Mehmetçik Vakfı.1982 yılında Ankara’da kuruldu. Hizmetlerinden; Gazilere ve gazi-şehit yakınlarına sürekli yardım yapmak, bakımlarını sağlamak.
49- Gazileri Güçlendiren Vakıf: Resmi adı; Türk Silahlı Kuvvetleri Elele Vakfı.1996 yılında Ankara’da kuruldu. Hizmetlerinden; Malül gazilere protez sağlamak.
50- Şehre ve Tarihine sahip çıkan Vakıf: Resmi adı; Cumhuriyet eğitim Vakfı. Alanya’da kuruldu. Kuruluş tarih veya yılı tespit edilemedi. Hizmetlerınden; Eğitim ve çevre için iyileştirme, koruma ve destek çalışmaları.
51- Çocuklara sahip çıkan Vakıf: Resmi adı; Hayat Sağlık ve Sosyal Hizmetler Vakfı. İstanbul’da kuruldu. Kuruluş yılı veya tarihi tespit edilemedi. Hizmetlerinden: Sağlık ve sosyal alanda ihtiyaçların giderilmesi ve eğitimlerinin sağlanması.
52- Toplum huzurunu sağlayan Vakıf: Resmi adı; Çağdaş Eğitim Vakfı. 1994 yılında İstanbul’da kuruldu. Hizmetlerinden: Eğitimin her alanında, her düzeyindeki bireyler ve kurumlara destek vermek.
53- İstihdamı güçlendiren Vakıf: Resmi adı; Türk Plastik Sanayicileri, Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı.1989 yılında İstanbul’da kuruldu. Hizmetlerinden; Plastiğe yönelik araştırma, geliştirme ve çalınanlara yönelik eğitim faaliyetleri.
54- Şehri Güzelleştiren Vakıf: Resmi adı; Ulubey Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı. Uşak’ta kuruldu. Kuruluş tarihi veya yılı tespit edilemedi. Hizmetlerinden; Ulubey ilçe’sinin kent çöplüğünün bakımını yapmak, çevre yolunu ağaçlandırmak.
55- Çöplükte fidan yetiştiren Vakıf: Resmi adı; Semiha-Kamil-Adnan Özdağ Eğitim, Sağlık ve Sosyal Hizmetler Vakfı. Karaman’da kuruldu. Kuruluş tarih veya yılı tespit edilemedi. Hizmetlerinden; Eğitim, sağlık, sosyal hizmetler ve çevre için iyileştirme ve destek çalışmaları.
56- Ulaşılmaz yerlere koşan Vakıf: Resmi adı; İnsani Yardım Vakfı (İHH).1995 yılında İstanbul’da kuruldu. Hizmetlerinden; Her türlü sıkıntı, zulüm ve afetlerden kaynaklanan mağduriyetin giderilmesi için gerekli insani yardım ve girişimler.
57- Çevreyi yeşillendiren Vakıf: Resmi adı; Sivas İli Çevre Koruma Vakfı Sivas’ta kuruldu. Kuruluş yılı veya tarihi tespit edilemedi. Hizmetlerinden; Eğitim ve çevre için destek çalışmaları.
58- Atık suları geri kazandıran Vakıf: Resmi adı; TSK Mehmetçik Vakfı.1982 yılında Ankara’da kuruldu. Hizmetlerinden; TSK’nın faaliyetlerine destek vererek ihtiyaçlarını karşılamak.
59- Meraları Islah Eden Vakıf: Resmi adı; Gediz Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı. Kütahya’da kuruldu. Kuruluş yılı veya tarihi tespit edilemedi. Hizmetlerinden; ihtiyaç sahiplerine sağlık, eğitim, yakacak ve gıda yardımları.
60- Çevreyi koruyan Vakıf: Resmi adı; DOÇEV Doğa ve Çevre Vakfı. 1996 yılında Denizli’de kuruldu. Hizmetlerinden: Doğayı ve çevreyi korumak, bu konuda gençleri bilinçlendirmek.
61- Erozyondan koruyan Vakıf: Resmi adı; TEMA (Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı). 11 Eylül 1992 tarihinde İstanbul’da kuruldu. Faaliyet alanı; Türkiye’nin 555 yerinde gönüllü temsilcilik. Hizmetlerinden; Türkiye’nin topraklarını erozyona karşı korumak için bilinçlendirme çalışmaları.
KAYNAK: İlginç Vakıflar; Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü yayını.
__._,_.___