Gençlik yıllarında okuyup anlamamışsın, anladığımız kadarıyla artık büyümüşsün ama değişen bir şey yok. Dostoyevski ne kadar Türk düşmanıysa onun nesli olan Türklerde o kadar Rus düşmanı. Neyse şimdi az buçuk tarih bilgimle olan biten hakkında bir şeyler anlatayım. Belki araştırmak isteyenler olabilir, onlara biraz yol olsun.
1876 yılında Osmanlıya bağlı Bulgarların yaşadığı coğrafyada Bulgarlar ayaklanarak Türkleri katletmeye başlarlar. Osmanlı doğal olarak topraklarındaki ayaklanmayı bastırmak ister. Ayaklanmayı bastırmak üzere başıbozuklar gönderilir ve olaylar 40 gün kadar sürer. Onlar bu olaydaki sayıları çok abartsa da bizim kaynaklarımıza göre 1000 kadar Türk, 4000 kadar Bulgar hayatını kaybeder. Malum Osmanlı çok zayıf olduğundan sayılar abartılarak Bulgarlar lehine avrupanın bir çok yerinde protestolar olur. O zamanki İngiltere Osmanlının toprak bütünlüğü koruyucusudur. İngiliz hükümeti her ne kadar olayları yatıştırmaya çalışsa da olaylar çok büyür, özellikle Gladstone önderliğindeki İngiliz muhalefeti olayın araştırılıp hesabının sorulması konusunda bastırırlar. Baskılara dayanamayan İngiliz hükümeti bizimle birlikte bir araştırma komisyonu kurmak zorunda kalır. Sonucunda oraya gönderilen başıbozuklardan bir kısmı suçlu bulunup idam edilir. İngiliz hükümeti ise birkaç yıl sonra iktidardan düşer ki sebeplerden birinin bu olay olduğu söylenir. Sonrası Osmanlı için ise malumdur.
Bu, olayın gerçekle olan bağlantısıydı. Eksik taraflar elbette vardır ama varsa tarihçi arkadaşlar gelsin anlatsın, biz de doğrusunu bilmiş oluruz.
Karamazov Kardeşlerde anlatılan bu olay kitabın "İsyan" bölümünde geçer. Kitabın kahramanı İvan, dinci kardeşi Alyoşaya bu olayı anlatır. Hemen devamında çocukları altına yapıyor diye tuvalete kilitleyip kendi bokunu yemeye zorlayarak ölümüne sebep olan rus çifti de anlatır. Daha sonra çocuklarına işkence eden bir Rus çifti savunan ve savunmalarında çocukların anne babaların malı olduğunu iddia eden avukatları da "kiralık vicdan" gibi bir şeyler der. Ve köpeğine taş attığı diye bir çocuğu çırıl çıplak soyarak miletin önünde çocuklara parçalatan bir Rus komutanını da anlatır.
İsyan bölümü, İvan'ın çocuklara yapılan zulümler üstüne yapılan tanrı sorgulamasıdır. İvan dediğimiz aslında Dostoyevskinin kendisidir. Zaten bu kitabın birçok bilim adamı tarafından "üst metin" olarak kabul edilmesinin en önemli sebeplerinden bir bu bölümdür. Bununla ilgili bir videoyu aşağıya bırakıyorum.