Çevrimdışı

Patatesi Nasıl Bilirsiniz?

Zaman makinesi ile geçmişe dönüp farklı toplumlara “Patatesi nasıl bilirsiniz? diye sorulsa, hepsinin cevabı ayrı olur. Onu hayvan yemi olarak kullanan da var, din uğruna yasaklayan da. Hatta patates yüzünden kıtlık çeken bile var. Patatesin kendini dünyaya kanıtlama hikayesi, diğer bitkileri kıskandıracak cinsten.

Günümüzde püresinden, yemeğine, kızartmasından salatasına kadar onlarca çeşit yemeği olan patatesin Avrupa mutfağı ile tanışması aslında oldukça yeni sayılır. Tanıştıktan sonra kendini kabul ettirmesi uzun zaman aldı. Patatesin anavatanı Güney Amerika’da And Dağları çevresi, yani Peru ve Şili’dir. İngilizce ismi potato ya da İspanyolca ismi olan patata aslında Güney Amerika yerlilerinin verdiği isimden gelmektedir - Batata. Avrupalılar 1530’larda ilk defa patates ile tanıştı. Güney Amerika’da İnkaların çok değer verdiği patates, İspanyollar tarafından İspanya’ya götürüldü ancak bu değişik sebze İspanya’da hiç ilgi görmedi. 1600’lü yıllara doğru İngiltere’ye gelen patates burada daha çok ilgi gördü ve tarımı yapılmaya başladı.

1600lü yılların ortalarında 30 Yıl Savaşı sırasında Alman topraklarına gelen İspanyol süvariler yanlarında atları beslemek için patates getirmişti. Almanların patates ile tanışması da bu sayede oldu. Ancak nasıl tüketmelerini bilmedikleri için kabuklarını soymadan ve pişirmeden yemeleri nedeni ile çeşitli sindirim rahatsızlıklarına yakalandılar. Patates bu rahatsızlıkların sorumlusu olarak görüldü ve bir süre daha sadece hayvan yemi olarak kullanıldı.

Hayvan yemi olarak kullanılan patates, Avrupa’daki yoğun savaş döneminde esirleri beslemek için de kullanılmaya başladı. Bu sayede patatesin kullanımı artmaya başladı. İskoçya’da ise patates din adamları tarafından tüketilmesi tavsiye edilmeyen gıdalar arasında yer aldı. Sebebi ise patatesin İncil’de adının geçmemesi idi. Bu enteresan düşünce zamanla destekçilerini kaybetti ve patates İskoçya’da da yayılmaya başladı.

Tarihçi William H. McNeil’in 1999’da yazdığı “Patates Dünya Tarihini Nasıl Değiştirdi?” başlıklı makalesindeki iddiasına göre patates tahıllara göre dört kat fazla karbonhidrat içerdiği için Avrupa’da nüfus artışına ve dolayısıyla yeni devletlere, sanayi devrimine ve zenginleşmeye sebep olmuştur.

İrlanda da ise patates o kadar çok benimsenmiştir ki temel gıda maddeleri arasına girmiştir. Ancak 1845’te patateste görülen bir mantar hastalığı İrlanda’daki patates üretiminin üçte birini yok etti. Aç kalan halk tohumluk patatesleri bile tük[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]nce kıtlık daha uzun bir döneme yayıldı. 1845 – 1851 arasında nüfusun yüzde 20’ye yakını hayatını kaybetti. Ayrıca bu büyük kıtlık İrlanda’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne büyük bir göç hareketi başlattı. Günümüzde ABD’de büyük bir İrlanda asıllı nüfusunun bulunmasının temel nedeni “İrlanda Açlığı” olarak tarihe geçen patates sorunudur.

Patatesin Anadolu’ya gelmesi ise 1850’den sonra olur. Özellikle 1908 – 1910 arası Fransa’dan alınan kaliteli tohumlar tohumlarla yüksek verim elde eden üreticiler bu sebzeyi benimser ve Anadolu’da da patates yayılmaya başlar.

Patates günümüzde dünyada en çok üretilen ve tüketilen sebzelerden biridir. Verimi ve kolaylığı nedeniyle üreticiler tarafından tercih edildiği gibi farklı kullanım alanları açısından tüketiciler tarafından da çok tercih edilmektedir.

Benzer bir hikaye yine Amerika kıtasından Avrupa’ya transfer olan domates için de geçerlidir.



TappTaze

__________________

#MustafaKemaLAtatürkTorunuyum..ღ ❦

{22~02~`22..∞}
{09~09~`22..ღ}