Çevrimdışı

Yaratıcı Hareket ve Dans Çalışmaları:

Hem çocuklar hem de yetişkinler için doğal bir süreç olan müzik eşliğinde hareket etme, çağlardan beri insanlar kutlama ve matem törenlerinde bir araya geldikçe gelişmiştir (Hohmann and Weikart 2000).

Yaratıcı hareket ve dans için müzik özenle seçilmelidir. Müzik seçiminde, temponun aşırı yavaş ya da hızlı olmamasına, ritmin çok değişken olmamasına dikkat edilmelidir. Seçilen müziğin sözlü olması, çocukların sözleri dinlemesine ve sözlere göre hareket etmesine neden olabilir. Yaratıcı dans ve harekette amaç çocukların hissettikleri gibi, özgürce, yaratıcı bir şekilde hareket üretmelerini sağlamaktır. Bu çalışmalar uygun büyüklükteki ortamlarda gerçekleştirilmeli ve etkinlik öncesinde çocukların müzikteki ritmi ayırt etmeleri için kısa bir ısınma çalışması yapılmalıdır. Çocuklar müziğin ritmine, temposuna ve kendi düşüncelerine göre dans ederken, onlara yardımcı olabilecek, kurdele, eşarp, balon gibi materyallerin sunulması yaratıcılıklarını destekleyebilir (Strickland 2001).

Müziğe göre kimi zaman yerde uçuşan yapraklar, kimi zaman yeni filizlenen ve gökyüzüne ulaşmaya çalışan sarmaşıklar konu olarak seçilebilir. Müziğin ritmine göre öğretmen bazen sözel yönlendirmelerle çocukların dikkatini müzik üzerinde yoğunlaştırmalarına yardımcı olabilir bazen de müzikle birlikte çocukların bütün vücutlarını kullanmaları sağlanabilir (Dinçer 1992). Ayrıca çocuklara müzik dinletilerek, kendi hayal güçlerini ve fikirlerini kullanarak hareket etmeleri istenebilir. Çocuk kendi hayaline göre, müziğe uygun olarak, bir hırsız gibi yürüyebilir ya da sinsice avına yaklaşan bir tilki gibi davranabilir (Mori 1996). Çocuklarla serbest dans çalışmaları yapılacağı gibi, kurallı dans çalışmaları da yapılabilir. Çocuklar her ikisinden de hoşlanmaktadır (Pautz 1998).

Yaratıcı dans, vücut aracılığıyla kişinin yaratıcılığını kullanarak duygu ve düşüncelerini anlatma sanatıdır. Yaratıcı dans, rekabetin, zorlamanın olmadığı bir etkinliktir, fiziksel beceri ve estetik anlayışını geliştirirken, bireysel farklılıkları da ortaya çıkarır (MacDonald 1991).

Okul Öncesi Dönemde Müzik EğitimiHikayeler yaratıcı dansla yorumlanabilir, gezegenlerin evrendeki pozisyonları dansla öğretilebilir. Böylelikle konuların hafızada kalması daha kolay olmaktadır. Yaratıcı dans, çocukların iletişim, sosyal becerilerini geliştirme ve kendilerine güvenlerini artırmada kullanılabilir. Çocukların bir probleme tek bir çözüm yolunun olmadığını, başkalarının fikrini kabul etme veya reddetmeyi öğrenmesini sağlar. Çocukları yaratıcı araştırmacılığa sevk eder (MacDonald 1991).

Bale, tap dans (ayak uçlarını ve topukları yere vurarak yapılan bir dans) gibi geleneksel danslar okulöncesi dönem çocukları için çok uygun danslar değildir. Bazı basit basamakları öğrenseler de, bu dönemde çocukların ihtiyaçları daha farklıdır. Küçük çocukların ihtiyaç duyduğu, yaratıcı dans ve harekettir. Yaratıcı dans ve hareket sadece hareketleri içermez, hareketin farkında olmayı, duyuları ve estetik tecrübeyi de içerir (Stinson 1989).

Ritson (1986) göre yaratıcı dans öğretiminde yönergeleri alma, taklit etme, durum belirleme, birleştirme, yaratma süreçleri olmak üzere beş süreç bulunmaktadır.

a) Yönergeleri Anlama: Çocukların dinleme ve yönergeleri anlama kapasiteleri katılımın başarılı olması için gereklidir. Öğretmenin yönergeleriyle kurulan güvenli akış, sınıfın idaresi, çocuklar kendi hareketlerine karar vermeye ve seçim yapmaya başladıkları zaman önemli olmaktadır. Yönergeler çocukların anlayabileceği şekilde açık ve öz olmalıdır. Yönergeleri anlama uygulamaları, yaratıcı dansın amaçlarına bir miktar aykırı düşse de, çocukların hiç örnek görmeksizin hareket yaratmaları zordur ve bu nedenle önce model görmeleri gerekir. Yönergeleri alma, ileri seviyelerde öğrenilmesi gereken özdenetimde etkili olduğu için dans eğitiminde temel basamaktır.

b) Taklit Etme: Dans çalışmalarında olumlu bir hava yaratmak için, öğretmenin çocuklara eşlik ederek teşvik etmesi ve model olması gerekir. Taklit etme aynı zamanda yönergeleri tanıtmak veya daha önce öğrenilen becerileri yeniden incelemek için iyi bir etkinliktir. Öğretmen bir süre sonra çocukların birbirine model olmasını da sağlamalıdır. Taklit etme çocukların başlangıç aşamasında daha kolay hareket edebilmelerini sağlar. Yaratıcı dansa doğru giden bir sonraki aşamada; çocuklar kendi hareketleri ile ilgili kararlar almaya, kendi sıralarını beklemeye ve koreografilerini yaratmak için kişisel deneyimlerini göstermeye başlarlar.

c) Durum Belirleme: Bu seviyede deneyim kazanmanın amacı, çocukların düşünceleri ve hareketleri arasında ilişki kurmalarını sağlamaktır. Öğretmen sözel yönergeler vererek, çocukların kendi düşüncelerini ve hayal ettiklerini uygun hareketlerle göstermeleri için fırsat verir. Yönergeler, “Bana düz bir yolda nasıl hareket edebileceğini gösterir misin? Şimdi eğimli bir yolda nasıl hareket edebileceğini gösterebilir misin?, Eğimli bir yolda hareket etmeye devam et, fakat şimdi hızlı bir şekilde hareket etmeye başla” şeklinde olabilir. Bu yönergeler çoğaltılarak, çocukların birçok fikre göre hareket üretmeleri sağlanabilir. Durum belirleme, çocukların hareket etme ile ilgili bildiği kelimeleri, kavramları, fikirleri tanıtma ve genişletmeyi içerir. Durum belirlemede yapılan çalışmalar, çocukların bir sonraki süreçte hareket üretebilmeleri için önemlidir.

d) Birleştirme: Öğretmen bu seviyede çocuklara bir problem durum verir veya problem durumun temasına uygun ortam hazırlar. Daha sonra çocuklara bir araya gelmeleri ve problem durumu çözmeye yönelik bir seri hareket üretmeleri söylenir. Burada öğretmen geri plandadır. Çocuklar kendi hayal güçlerini kullanarak, nasıl hareket üreteceklerine karar vermek zorundadırlar. Desteğe ihtiyaç duyan çocukları, cesaretlendirmek ve yönlendirmek gerekebilir. Çocuklar bu aşamada kendi yaratıcılıklarını ortaya koyarlar. Gruplar arasında ilginç ve heyecan verici çözüm üreten grupları bütün sınıfın izlemesi sağlanabilir.

e) Yaratma: Çocuklar, kendi hareketlerini organize ederek bir dans yaratırlar. Yaratma aşamasında, öğretmenin rolü oldukça geri plandadır. Öğretmen çocuklara “iki kişi ile bir dans ortaya koymalarını veya çember ve tülleri kullanarak bir dans ortaya koymalarını” söyleyebilir. Bu aşamadan sonra öğretmen geri planda kalarak çocukların ürettiklerini inceler (Ritson 1986).