Çevrimdışı

Metafizik disiplinine yönelik eleştiriler, Yeni-kantçı’lar ve Viyana Çevresinin Mantıkçı Pozitivist filozofları tarafından daha da ileri götürülerek sürdürüldü. Viyana okulunun mantıkçı pozitivistleri R. Carnap, H. Reichenbah, Ph. Frank ve diğerlerine göre, metafizik önermeler, deneye ve duyulara ait olmayan önermelerdir. Önermelerin metafizik nitelikte olması, anlamsız olması ile aynı şeydir .

Bilgi verdiği öne sürülen önerme, iki basamakta anlamlı olmalıdır. Sentaks kurallarına uymalı ve ampirik olarak tahkik edilmeli. Dil’in iki fonksiyonu vardır,

a) Bilgiyi alıp verme, (Bilim, bilgi)
b) Ruh halini dışa vurma, (Şiir, edebiyat, vs.).

Metafizik, mutlak bilgiden, evrenin sarsılmaz temelinden bahsettiğine göre, o ruh halini dışa vurma görevini yapar. Fakat bunu yaparken a’nm malzemesini -Yani bilgiyi alıp verme- kullanır. Bu sebeple metafizik a formu bakımından anlamsız; b görevi bakımından şiir, ama uygun olmayan araçlarla işlenmiş şiirdir . Bu anlayışa sahip olanlar tarafından metafizikçi, yerini bulamamış bir tür ozan olarak tarif edilir.

Bununla beraber, metafizik disiplininin savunucuları yok değildir. Viyana Çevresi’nden olmakla birlikte, görüşleri ile bu çevreden önemli ölçüde ayrılan Karl Popper’de bu anlayış oldukça yumuşamıştır. Ona göre bir antimetafizikçi anlamsız yargıda bulunabileceği gibi bir metafizikçi anlamlı yargıda bulunabilir. Mesela Atomizm ve Darvinizm yararlı bir metafizik görüş olarak ileri sürülmüş ve bilimsel gelişmede yararlı bir rol üstlenmiştir . Bununla birlikte günümüz felsefesinde metafiziğe kapanan kapının yeniden açıldığına şahit olmaktayız. Henry Bergson, bu kapıyı açan filozoflardan biridir.

Nitekim çağdaş Avrupa felsefesinde bugün, bir çok metafizik ekolün varlığından söz edilmektedir. St. Thomas’ın fikirlerinden hareket eden Thomasçüar, Luise Lavelle ve Samuel Alexanderen temsil ettiği Fransız Tin felsefesi, Karl Jaspers gibi bazı Existantialist filozoflar, ayrıca A. Whitehead gibi filozofları bu grup, içerisinde sayabiliriz .
Hakan POYRAZ