Çevrimdışı

Türkiye’de E-devlet
Türkiye İnternet ile 1993 yılında tanışmıştır. 2003 itibarıyla ülkemizdeki İnternet kullanıcı sayısı 6 milyon olarak tahmin edilmektedir. Bu da 68 milyonluk Türkiye nüfusunun kabaca % 8’ine denk düşmektedir.
İnternet’i Türkiye’de kamu yönetimi alanında kullanmak için gerek merkezi yönetim gerekse yerel yönetimler alanında çeşitli çalışmalar yapılmaktadır . Her ne kadar günümüzde birçok devlet kurumunun Web sitesi olsa da e-devlet alanındaki çalışmaların kamu bilgi ve hizmetlerinin arzu edilen düzeyde etkileşim, katılım, şeffaflık, erişilebilirlik sağladığını söylemek mümkün değildir. Örneğin Taylor Nelson Sofres şirketinin 26 ülkede yaptığı bir araştırmaya göre vatandaşların sadece % 3’ünün kamu bilgi ve hizmetlerine İnternet yolu ile ulaştığı ülkemiz, 26 ülke arasında sonuncu olmuştur. Benzer şekilde Özalp (2002)’in naklettiği araştırmada görüşülen 11,000 İnternet kullanıcısından sadece % 9’unun bir kamu kuruluşu web sayfasını ziyaret ettiği, buna karşılık aynı kullanıcılardan % 25’inin İnternet’i haber okumak, %19’unun iş bulma amaçlı, %14’ünün ise müzik dinlemek için kullandığı belirlenmiştir.
Türkiye’deki e-devlet hareketine ivme kazandırabilecek bir gelişme Avrupa Birliği (AB) tarafından yürürlüğe konulan “E-Avrupa” girişimidir. Her bireyi, evi, okulu, işyerini ve devlet dairesini İnternete taşımayı amaç edinen bu girişim, kolay, ucuz ve güvenilir İnternet hizmeti sunmak, insan kaynağına yatırım yapmak ve İnternet kullanımını teşvik etmek ana amaçlarını gütmektedir. AB E-Avrupa girişimini E-Avrupa+ adı altında Türkiye de dahil tüm aday ülkeler için genişletmiş, ve bu girişimin yukarıda özetlenen amaçlarına varılması için 2003 yılı sonunu hedef göstermiştir
Merkezi Yönetimde E-Devlet ve Bazı E-devlet Projeleri
Türkiye’de e-devletle ilgili birçok proje planlama, uygulama ve sonuçlanma halindedir. Örneğin, İnce (2001: 76-78) Mayıs 2001 itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından 61 e-devlet projesi yürütüldüğünü belirtmektedir. Aşağıda bu projelerden önemli birkaçına işaret edilmekte ve bu projeler kısaca değerlendirilmeye çalışılmaktadır.
KamuNet
KamuNet, tüm kamu kurum ve kurumlarını içerecek şekilde kurulması planlanan Ulusal Kamu Bilgisayar Ağı’na verilen isimdir (Büke, 2001:6). Diğer tüm projeleri biraraya getirip kaynaştıracak bir proje olması öngörülmüş olan KamuNet’den kurumlararası eşgüdüm ve iletişim eksiklikleri nedeniyle maalesef henüz umulan sonuçlar alınamamıştır (Özgit, 2000). 1998 yılında başlayan çalışmalar 2002 yılına kadar çok verimli olmamış, bu tarihten sonra da KamuNet çalışmaları E-Avrupa+ ve E-Türkiye çerçevesine girmeye başlamıştır (Yıldız, 2003).
MERNIS (Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi)
1970’li yıllarda doğal afetlerde yerel birimlerde tutulan nüfus kayıtlarının merkezi bir biçimde elektronik ortamda tutulmasının tasarlanması fikri ile başlatılan MERNİS projesi, kısıtlı maddi kaynaklar ve teknolojinin projeyi mümkün kılacak düzeye o yıllarda ulaşmamış olması yüzünden yavaş ilerlemiştir. 1980’ler boyunca ve 1990’ların ortasına kadar projede çok fazla ilerleme sağlanamamıştır. Proje ancak 1995’te Dünya Bankası’ndan gelen bir kredi vasıtasıyla ve aynı yıllarda artık teknolojinin projeyi yapılabilir kılan bir düzeye gelmesiyle ivme kazanmıştır. Ocak 2003’te hizmete giren MERNİS projesinin biricik (unique) bir vatandaşlık numarasi ile kamu kurumlarının bilgi bankalarını birbirine bağlaması, vatandaşlara yeni kimlik belgeleri verilmesi gibi kazanımlar getireceği açıklanmaktadır (Yıldız, 2003).
Say 2000i: Web Tabanlı Saymanlık Otomasyonu Projesi
Ülkemizin en büyük web tabanlı kamu bilişimi projesi (Dener, 2001:1) olan Say2000i, T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün bir projesi olup, yurt çapında bütün saymanlıkları merkeze ve birbirlerine bağlayan sanal bir ağ oluşturmaktadır. Bu proje çerçevesinde devletin gider ve gelirlerini belirleyen 1500 saymanlık otomasyona geçeçek, devletin muhasebe bilgileri günlük olarak izlenebilecek, dolayısıyla her düzeyde kamu maliyesi kararlarına güncellenmiş bilgi ile destek olacak bir yönetim bilgi sistemi ortaya çıkacaktır. Ayrıca bu sistem ile tüm kamu çalışanlarının personel ve maaş bilgilerinin, ve sağlık harcamalarının merkezi olarak denetim ve yönetimi mümkün hale gelecektir. Kısacası Say2000i projesi kamu sektörünün ekonomik anlamda merkezi denetimine imkan veren, otomasyonu, kamu kaynaklarının yönetiminde etkinliği, şeffaflığı ve kolaylığı amaçlayan bir çalışmadır. Bu projenin gelecekte devletin yeniden yapılanma çalışmalarına büyük katkı sağlayacağı da öngörülebilir. Say2000i projesinin tasarım olarak açık sistemlere dayalı olması (Dener, 2001) da sistemi sürekli yenilenebilir yaptığından projeye artı değer katmaktadır.
Dışişleri Bakanlığı Projesi
Dışişleri Bakanlığının iç ve dış temsilciliklerini sanal ortamda bir araya getirdiği e-devlet projesi de ülkemizdeki diğer e-devlet projelerine model olabilecek bir çalışmadır. Bu proje ile bakanlık içerisindeki tüm yazışmaların standart hale getirilerek sanal ortama alınması, çalışanların ihtiyaç duydukları tüm bilgilerin elektronik ortamdaki ve içinde tarama yapılabilen bir bilgi bankası aracılığıyla toplanıp paylaşılması, bakanlık duyurularının tamamen elektronik ortamda yapılması planlanmaktadır (Koru, 2001: 3-6). Proje ile hayata geçirilen intranet ağının önemli bir özelliği de hem işle ilgili hem de kişisel bilgileri içermesi, her konuda kullanılabilen elektronik bir ilan panosu olması ve görevlilere sanal anketler gibi geribildirim kanalları açması özellikleri ile örgüt içi