Çevrimdışı

Ü N İ T E 3

Coğrafi kısıtlamalara dayanmayan kuruluşlar :
Birleşmiş Milletler (BM) :İkinci Dünya savaşının ardından 20.yüzyılın ilk yarısında yaşanan ve insanlığa büyük acılar getiren savaşların ve barışa karşı tehditlerin tekrarını önlemek için uluslararası barışı korumak amacı ile kurulmuştur.ABD başkanı Roosvelt ile İngiltere başkanı Churchill 14 Ağustos 1941 de yayınladıkları Atlantik Paktı BM nin kurulması yolundaki ilk adım olmuştur.24 Ekim1945 tarihinde Birleşmiş Milletler kurulduğu ilan edilmiştir. BM Yasası Türkiye’ninde içinde bulunduğu 50 ülke tarafından 26 Haziran 1945 tarihinde San Francisco ‘da imzalanmıştır.Dünyadaki tek evrensel örgüt niteliğini halen korumaktadır.Üye sayısı 191 ‘e yükselmiştir.Merkezi New York’ta olan BM ‘nin organları
Genel Kurul (en üst organıdır.), Güvenlik Konseyi, Uluslararası Adalet Divanı, Sekreterlik ve Ekonomik ve Sosyal Konseydir.
Dünya Bankası ( WB ):1945 yılında Uluslararası yeniden yapılanma ve kalkınma bankası adıyla kurulmuş (IBRD) ,1947 yılında Birleşmiş Milletlerin özerk kuruluşu olmuştur.Dünya Bankası ile IMF aynı yılda kurulduğundan bu iki kuruma Bretton Woods kurumları adı verilmektedir.Dünya Bankasının amacı gelişmiş ülkelerin mali olanaklarını ,gelişme yolundaki ülkelere yönlendirerek dünya genelinde yaşam kalitesini artırmak ve fakirliği azaltmak amacıyla proje ve program kredileri vermektir. Dünya devletlerinin 183 ‘ü üyedir.Bunlardan %11’i sermayesinin %55’ine sahiptir.Türkiye’nin pay ve oy gücü %0.5 dir.
Dünya Bankası Governörler Kurulu , İcra Direktörleri Kurulu , Başkanlık organları tarafından yönetilmektedir.
Dünya Bankası Grubundaki Kurumlar :
Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (IBRD)
Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA)
Uluslararası Mali İşbirliği (IFC)
Çok Taraflı Yatırımlar Garanti Ajansı (MIGA )
Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi (ICSID )
Uluslararası Para Fonu (IMF) :1944 yılında toplanan Bretton Woods konferansında kurulmuştur.Dünya bankası ile IMF aynı üyelere sahip olup her ikisinin de merkezi Washington’dadır.Kuruluş amacı uluslar arası parasal işbirliği , uluslararası ticaretin dengeli yürümesi, dış ödemeler dengesinde sıkıntı çeken ülkelere maddi destek, ödemeler dengesi sorunlarının derecesini ve süresini düşürmektir.
Dünya Ticaret Örgütü (WTO ) :1 Ocak 1995 te Gümrük ve Ticaret Genel Anlaşmasının (GATT) yerine kurulmuştur.Bağımsız bir örgüt yapısındadır.
Dünya Ticaret Örgütü ‘ nü Bakanlar Konferansı yönetmektedir.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) :Birleşmiş Milletlerin insan haklarıyla ilgili uzmanlık kuruluşudur.
Faaliyet alanları :
-Çalışma ve yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik programlar hazırlamak
-Uluslararası düzeyde çalışma standartları oluşturmak
-Hükümetlere uluslararası teknik işbirliği programı hazırlamak
-Bu çabalar için eğitim, öğretim, araştırma ve yayın faaliyetlerinde bulunmaktır.
İLO ’nun yapısı :Her yıl yapılan ve genel kurul niteliği taşıyan Uluslararası Çalışma Konferansı,İcra Konseyi niteliğindeki Yönetim Kurulu ve örgütün sekreterya hizmetlerini yürüten Uluslararası Çalışma Bürosundan oluşmaktadır.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) :1961 yılında Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü (OEEC)yerine kurulmuştur.OECD kuruluşuna ilişkin anlaşma, 14 Aralık 1960 da, ABD, Kanada ve (OEEC) ye üye 18 Avrupa ülkesi tarafından Paris’te imzalanmıştır.
Amaçları :
-İşsizliğin giderilmesi , sosyo- ekonomik gelişmenin desteklenmesi, Çok taraflı dünya ticaretinin gelişmesine destek verilmesi, politik yaşamda demokrasinin ve insan haklarına bağlılığın; istikrarlı gelişimin vazgeçilmez değerleri olarak benimsenmesidir.
-En yüksek karar organı her üye ülkeden bir temsilcinin bulunduğu Konsey’ dir.Konsey iki tür karar alır.Bunlar karar ve tavsiye kararlarıdır.Kararlar aksine bir hüküm yoksa bağlayıcıdır , tavsiye kararlarının bağlayıcılığı yoktur.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı (OPEC) :Petrol ihraç ve bilinen dünya rezervinin üçte ikisini ellerinde bulunduran 12 ülkenin oluşturduğu bir konfederasyondur.9-14 Eylül 1960 tarihinde Bağdat’ta toplanan bir konferans sonucunda resmen kurulmuştur.Opec’ in amacı petrol üreticisi ülkeler arasında petrol fiyatlarında istikrar sağlamak ve verimli bir petrol arzı temin etmektir.Teşkilatın yetkili organı Kongre’dir.Petrol fiyatını, üretimini ve miktarını belirlemesi açısından kartel özelliği göstermektedir.
Kurucu üyeler :Suudi Arabistan ,İran ,Kuveyt , Irak ve Venezuella’ dır.
İslam Konferansı Teşkilatı (İKT) :Nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkelerin üye olduğu , genel sekreterliği Suudi Arabistan’ın Cidde şehrinde bulunan ve üye ülkeler arasında politik, ekonomik, kültürel, bilimsel ve sosyal dayanışma işbirliğini amaçlayan uluslararası bir kuruluştur.
Bölgesel Ekonomik Entegrasyonlar :
Avrupa Birliği :1951 yılında Paris anlaşmasıyla Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) ,daha sonra 1957 tarihli Roma Anlaşmasıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu kurulmuştur.1992’de Masrih ‘te imzalanan anlaşma ile Avrupa Birliği kurulmuştur.Birliğin 25 üyesi vardır.Aralık 1999 Helsinki Zirvesi ile Türkiye’de bu sürece dahil olmuştur.
Avrupa Birliğinin İlkeleri :Avrupa vatandaşlığı, İçişleri ve adalet alanındaki işbirliği, Ortak para birimi, Ortak dış güvenlik politikası olarak sıralanabilir.
AB’yi yöneten kurumlar :Parlamento , Konsey , Avrupa Devlet Başkanları Zirvesi Komisyon ,Adalet Divanı , Sayıştay
Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi (EFTA) :4 Ocak 1960 tarihinde Stockholm Antlaşması ile kurulmuştur.EFTAgenel olarak İngiltere’nin AET ‘ye katılmak için kullanacağı bir araç olarak kurulmuş bir oluşumdur.
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bögesi (NAFTA) :1993 de ABD , Kanada ve Meksika arasında Nafta anlaşmasını imzalamıştır.Bu anlaşmaya göre ülkeler kendi aralarındaki ticarette engelleri kaldırmayı , üçüncü ülkelere karşı ulusal tarifelerini sürdürmeyi benimsemişlerdir.
Asya ve Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC):1989 ‘da Asya –Pasifik ekonomilerinde oluşan karşılıklı bağımlılık sonucunda kurulmuştur. Günümüzde bölgedeki bütün ülkeleri kapsar.