Artık Türkiye’de çoğu kişi için mayıs sonu-haziran başı, “Türkçe Olimpiyatları Bayramı”. Öyle ki organizasyon takvimi yaklaştıkça, bu heyecan ve coşku kendini daha açık ve net belli ediyor.
Hayal etmek, çoğu zaman başarının altın anahtarıdır... Ancak Anadolu delikanlısının acelesi vardı. Bu yüzden hayale bile vakit ayırmadan yola koyuldu. Tek gayesi, ana babasından öğrendiği hoşgörü ve sevgiyi dünya ile paylaşmaktı. Böylece evrensel barış ağacını yeşerteceğine inanıyordu. Başardı da… Hem de 20 yıl gibi kısa bir sürede… Nasıl mı? Sadece “Tatlı dili”ni kullanarak…
Bugün dünyanın yaklaşık 140 ülkesinde faaliyet gösteren Türk okulları, bulundukları iklimlerde aynı istikamette hizmet veriyor. Çabanın Türkiye’ye yansıması ise bu yıl 10.su düzenlenecek Uluslararası Türkçe Olimpiyatları’nda görülüyor.
Serüven 2003’te 17 ülkeden 62 öğrenci ile başlamıştı. Bu sene ülke sayısı 135’e, öğrenci sayısı ise 1500’e yükseldi. Artık Türkiye’de çoğu kişi için mayısın sonları, haziranın başları, “Türkçe Olimpiyatları Bayramı” demek. Organizasyonunun başlama vakti yaklaştıkça, bu bayram coşkusu kendini daha çok belli ediyor.
Bu sene ana etkinlikler 30 Mayıs-14 Haziran arası... Geçen yıllarda “Aynı dili konuşuyoruz” ve “Gelin tanış olalım” sloganını seçen tertip heyeti, 2012 için “İnsanlık el ele”yi tercih etmiş. Ana ikametgâh yine Ankara Kızılcahamam Asya Termal Tesisleri. Yarışmalar ise Ankara ve İstanbul’da. Ayrıca 39 farklı şehirde il etkinlikleri var. Öğrenciler bu sene yine İstanbul ve Ankara’da birer hafta kalacak. Şimdiye kadar Ankara Altınpark’ta düzenlenen ülkelerin tanıtım stantlarıyla bezeli “Kültür Şöleni”, bu sefer İstanbul Dünya Ticaret Merkezi Fuar Alanı’nda açılacak. Değişimin sebebi farklı kitlelere ulaşma isteği. Öyle ki ileriki senelerde diğer büyük şehirlerin ev sahipliği yapabileceği söyleniyor.
Peki, olimpiyat süreci nasıl işliyor? Önce ana etkinliğe gelene kadarki devreye, 10. Türkçe Olimpiyatı misali üzerinden bakalım… Aslında hazırlık evresinin fitili Ekim 2011’de ateşlendi. Millî Eğitim ve Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla, başta Türk okulları olmak üzere dünya genelinde Türkçe öğreten bütün eğitim kurumlarına (kurslar da buna dâhil) programa ilişkin bilgi gönderildi. Katılmak isteyenler, olimpiyatların tertibinden sorumlu Uluslararası Türkçe Derneği’nin (TÜRKÇEDER) belirlediği şartlar ekseninde çalışmalarına başladı. Kategoriler; yabancı öğrenciler için Konuşma, Yazma, Dil Bilgisi, Şarkı, Şiir, Ses (Şarkıdan farkı, burada öğrenci kendi ana dilinde söylüyor), Okuma, Genel Kültür, Sunum, Özel Beceriler, Deneme 1 (Türkiye dışındaki yabancı üniversite öğrencileri için. Türkiye’dekiler Deneme 2’ye katılıyor), Kitap Tanıtım (Türkiye’deki yabancı üniversite öğrencileri) ve Ülke Tanıtım stantları yarışması şeklinde. Adaylık için 12 ila 24 yaş aralığı söz konusu.
Ardından her ülkede önce okul, sonra il, en son ülke elemeleri yapılıyor. Böylelikle Türkiye’deki finallere iştirak edecek ekip hazırlanıyor. Bunun sayısı da 2 ila 7 öğrenci arasında değişebiliyor. Ayrıca Türkiye dışında yaşayan ve ana dili Türkçe olan öğrenciler de olimpiyatlara katılabiliyor. Onlara ayrılan bölümlerse; Okuma, Şiir ve Genel Kültür. Bir de öğretmenlere yönelik uygulama var. Burada da hikâye ve materyal geliştirme yarışmaları tertipleniyor.
Mart sonu itibarıyla bütün ülkelerdeki elemeler sona eriyor. Nisandan mayıs ortalarına kadar da resmî kayıt evresi sürüyor.
TÜRKÇEDER Genel Sekreteri Tuncay Öztürk, her olimpiyatta yaşanan trafiğin yıllar geçtikçe yoğunlaştığını söylüyor. “2012’de 15 bin müracaat aldık. Fakat her ülkeye ayrılmış bir kontenjan var. Ancak yüzde 10’unu kabul edebildik bu yıl. Ama gözlemci öğrenci statüsüyle gelenler mevcut. Sayıları da 100 ila 150 arası...”
Artan ülke sayısı bazı düzenlemeleri zorunlu kılmış. Türkçe öğrenimi kolay ve zor ülkeler aynı kategoride toplanmasın diye yarışmalar 8 grup hâlinde gerçekleşiyor. Katlanarak büyüme çeşitleri de artırmış. Mesela bu sene “Deneme” başlığı açılmış ve “Ülkenizin millî ve manevî değerleri” konusu belirlenmiş. Yine 25’i Türkiye’den, 25’i yurtdışından 50 “Türkolog”un katıldığı bir jüri oluşturulmuş.
Ödüllendirme, yarışma süreçlerinin olmazsa olmazı… Olimpiyatlarda yüzde 10’luk dilime girenlere altın, 20’liğe gümüş, 30’luğa da bronz madalya veriliyor. Altın 1500, gümüş 1125, bronz ise 900 TL para ödüllü. Öğretmen kategorisindeyse altın 3000, gümüş 2250 ve bronz 1500 TL.
Tabii kültürel zenginlik ister istemez kategorilerdeki tercihlere de yansıyor. Mesela okumada Grigory Petrov’un Beyaz Zambaklar Ülkesinde kitabı yanında Sadi-i Şirazî’nin Bostan ve Gülistan’ı yer alıyor. Dede Korkut’a, Jonathan Swift’in Güliver’in Gezileri eşlik ediyor. Sonra Tolstoy, Beydaba, Charles Dickens, F. Lightone, Howard Pyle, Victor Hugo, Dostoyevski. Robert Louis Stevenson, Jules Verne de eserleriyle olimpiyatlarda boy gösteriyor. Evliya Çelebi ve Ömer Seyfettin gibi isimlerse zaten listenin vazgeçilmezleri…
Türkçe Olimpiyatları’nın fonksiyonu sadece öğrenci ve öğretmenle de sınırlı değil. Özel ödül kategorisi bunun emaresi. Dünya barışı, Türk dili ve kültürüne katkı sağlamış kişi ve kurumları takdire dönük bir bölüm bu… Ödüller yılda bir defa, en fazla üç kişiye veriliyor. Seçimde dil, din, ırk ayrımı gözetilmediği gibi adayın hayatta olup olmadığı da dikkate alınmıyor. Uygun aday bulunmadığı zamanlarda ise verilmiyor.
Kategorilerin başında Atatürk Türk Dili Ödülü geliyor. Yurtiçi ve dışında dünya barışına hizmet eden veya Türk dili ve kültürüne katkı yapan “Yabancı devlet adamları”na sunuluyor. Bugüne kadar şu isimlere takdim edilmiş: Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov, Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili, eski İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, eski Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyev ve eski Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Atayeviç Niyazov.
Diğer klasmanlar da şöyle: Ali Şîr Nevâî Ödülü, Türk dili, kültürü ve Türkiye’nin tanıtımına katkı sunan sanat, ilim ve fikir adamlarına… İsmail Gaspıralı Ödülü, medya mensupları, aksiyon ve iş adamlarına... Karamanoğlu Mehmet Bey Ödülü, Türk diline ve kültürüne destek veren devlet adamlarına... Kaşgarlı Mahmut Ödülü, devlet, ilim ve fikir adamlarıyla sanatçılara… Türk Dili Vefa Ödülü, Türk dili ve kültürüne katkı sağlayanlara. Bir de 2011’de Evliya Çelebi Ödülü verildi ki UNESCO’nun bu seneyi merhum seyyah adına ilanı sebebiyle…
Olimpiyatların takdiri noktasına gelince… Esasında Türkiye kamuoyunun teveccühü TÜRKÇEDER için fazlasıyla yeterli. Fakat uluslararası değerlendirme de yok değil. Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı, 2007 Avrupa Dil Ödülü’ne Türkçe Olimpiyatları’nı layık görmüş. Ayrıca etkinlikler, Çocuk Markaları Derneği’nin (Children’s Brands Academy-CBA) 2010 En İyi Çocuk Organizasyonu ödülüne sahip. Bunun yanında birçok sivil toplum kuruluşu ve kurumun da takdim ettiği ödüller mevcut…
Uluslararası Türkçe Olimpiyatları Takvimi
Açılış Töreni: 30 Mayıs İstanbul Four Seasons Otel Kültür Şöleni Açılış: 01 Haziran İstanbul Taksim Meydanı Kültür Şöleni: 01-03 Haziran İstanbul CNR İstanbul Şehir Programı: 04 Haziran Sinan Erdem Spor Salonu Şarkı Finali: 05 Haziran İstanbul Sinan Erdem Spor Salonu Şiir Finali: 06 Haziran Ankara Spor Salonu Ankara Şehir Programı: 08 Haziran Ankara Spor Salonu Ödül Töreni: 09 Haziran Ankara Spor Salonu Kapanış Töreni: 14 Haziran İstanbul Türk Telekom Arena Naat Programı: 16 Haziran İstanbul Ataköy Sinan Erdem Spor Salonu
Şehir Programları Takvimi
30 Mayıs: Rize, Eskişehir, Malatya, Sivas
31 Mayıs: Elazığ 01 Haziran: Trabzon, Afyon, Diyarbakır, Kayseri
02 Haziran: Ordu, Kütahya, Ankara
03 Haziran: Şanlıurfa 04 Haziran: Samsun, Bursa, Konya
05 Haziran: Tokat, Balıkesir, Kahramanmaraş, Karaman
06 Haziran: Çorum, Hatay 07 Haziran: Edirne, Isparta
08 Haziran: Zonguldak, Tekirdağ, Osmaniye, Antalya
09 Haziran: Adana
10 Haziran: Sakarya, Çorlu, Denizli, Ankara
11 Haziran: Kocaeli, Kırklareli, Mersin, Muğla (Bodrum Antik Tiyatro), Erzurum, İzmir, Gaziantep, Van
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]