Madde 9 - İş kazası veya meslek hastalığı sayılmayacak bir olaydan veya doğuştan ileri gelmiş herhangi bir arızası bulunan sigortalının sonradan bir iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezliğe uğraması halinde meslekte kazanma gücü azalma oranı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
a) Sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı sayılacak veya sayılmayacak olaylardan veya doğuştan meydana gelmiş her türlü arızalarının sebep olduğu meslekte kazanma gücü toplam azalma oranı 6 ve 7 nci maddelere göre bulunur.
b) Sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı sayılmayacak bir olaydan veya doğuştan ileri gelmiş arızalarının sebep olduğu meslekte kazanma gücü toplam azalma oranı, (a) bendinde tespit edilen toplam orandan çıkarılır; kalan, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü azalma oranıdır.
Ancak, sigortalının işe alınmadan önce mevcut olan veya işe alındıkdan sonraiş kazası veya meslek hastalığı sonucu olmayarak meydana gelen arızaları, yapmakta olduğu işteki kazanma gücüne tesir etmiyorsa bu arızalar kazanma gücü toplam azalma oranının hesabında nazara alınmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sigortalıların Hangi Hallerde Çalışma Gücünün en az Üçte İkisini Yitirmiş ve Hangi Hallerde Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaç Durumda Sayılacakları
Madde 10 - (Değişik: 31/5/1985-85/9529 K.)
Sigortalılık süresi içinde aşağıdaki arızaların meydana gelmesi veya eski ve çalışmaya engel olmayan bir arızanın aşağıda yazılı seviyelere yükselmesi yahut 1475 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesi hükmü gereğince, bedensel veya ruhsal sakatlık derecelerine uygun işlere yerleştirilenlerin, sigortalılık süresi içinde sakatlıklarının artması veya sakatlıklarına yeni hastalık veya arızaların eklenmesi nedeniyle çalışamayacak duruma geldiklerinin Kurum sağlık tesisleri sağlık kurullarınca belirlenmesi halinde, sigortalılar, çalışma gücünün en az üçte ikisini yitirmiş sayılırlar:
A - BAŞ ARIZALARI (kafa kemikleri, nöroloji, nöroşirürji, psikiatri arıza ve hastalıkları)
1 - Sürekli organik ve fonksiyonel bozukluklarla birlikte olan kafatası defektleri veya kraniyoplasti yapılamayan 25 cm2 den büyük kafatası defektleri veya yaralanma sonucu kafatası içinde kalan yabancı cisimlerin neden olduğu nörolojik ve psişik belirtiler.
2 - Trombotik, embolik, subaraknoidal veya intraserebral kanama sonucu meydana gelmiş konuşma güçlüğü veya yürüme güçlüğü yahut nükse eğilim gösteren monopleji, monoparazi, hemipleji, hemiparezi, altern paralizi, paraziler,
3 - Değişik etiyolojilere bağlı mikst afaziler (sensoriyel-motris),
4 - Vasküler, enfeksiyöz, travmatik, tümoral kökenli iki taraflı, baston veya bir araç kullanmaya yahut başkasının bakımına gerek gösteren paraplejiler, paraparaziler, diplejiler, kuadroplejiler (sfenkter bozuklukları, nörojenik mesane
vb.)
5 - Postensefalitik veya arterioskleroza bağlı, arızaları belirgin, günlük işlerin güçlükle yapılabilmesine veya hiç yapılamamasına sebep olan parkinson hastalığı (paralizi ajitan),
6 - Serebrohereditler, herododejeneratif hastalıklar (serebral palsy v.b.),
7 - Vasküller, enfeksiyöz zehirlenmeye bağlı, başkasının yardımını gerektirecek denge bozuklukları yapan serebellar hastalıklar,
8 - Menenjit, ensefalit, menengoensefalit gibi beyin zarları veya beyin dokusu enfesiyonu sekelleri sonucu meydana gelen, fonksiyonel bozukluk yapan kafa çiftleri arızaları veya hareket sistemi bozuklukları,
9 - Ağır sirengomiyeli, skleroz lateral amiyotrofik (serebroherediter, heredodejeneratif omirilik hastalıkları),
10 - Ağır miyastenia gravis ve miyopatiler (herediter, heredodejenaratif kas hastalıkları),
11 - Orta veya ağır derecede belirgin, kronik, tekrarlayıcı, yaygın miyelin kılıfı hastalıkları (multipl skleroz),
12 - Ayda birkaç kez gelen, antipileptiklere cevap vermeyen veya zaman zaman statüs epileptikusla seyreden grandmal epilepsi, zaman zaman genarilize nöbetlerle seyreden jaksoniyen epilepsi veya haftada birkaz kez tekrarlayan, kontrol
altına alınamayan epilepsi,
13 - Klinik, E.M.G. bulgularıyla doğrulanmış sekel poliradikülonevrit radikülit, polinevrit, polinöropatiler,
14 - Tedaviye rağmen hafif işlerde bile çalışmaya imkan vermeyen psikozlar
a) Organik psikozlar (senil demans, kronik alkolik, şizofrenik, affektif psiko-manyak-depressif paranoid),
b) Organik olmayan psikozlar (depressif, eksite tipler, psikojenik paranoid),
c) Nörotik bozukluklar veya kişilik bozuklukları,
d) Organik beyin zedelenmesi sonucu meydana gelen ve psikotik olmayan bozukluklar (frontal lob sendromu, post kontüzyon sendromu),
e) Alkol, morfin, esrar, kokain ve benzerlerine bağlı psikozlar,
15 - İdiosi veya embesilite derecesinde oligofreniler (intellijen kotien İQ 40 a kadar),
16 - Kötü tabiatlı veya ameliyat edilemez iyi tabiatlı beyin tümörleri veya kanserleri,
B - GÖZ HASTALIKLARI VE GÖRME ARIZALARI
17 - Camla düzeltildikten sonra her bir gözün skiaskopik muyeneyle tespit edilen 20/100 veya daha az görmesi hali,
18 - Görüşü bozan, korneada ileri derecede bulanıklığa neden olan, tekrarlayan, iki taraflı pterijiumlar,
19 - Görüşü bozan, tedavi edilemeyen keratit ve sekelleri veya grefon hastalığı,
20 - Görüşü bozan, kontakt lensten yararlanamayan, iki taraflı keratokonus,
21 - Görüşü bozan, tekrarlayan üveitler,
22 - Görüşü bozan, sık sık tekrarlayan, tedavisi güç retina kanamaları,
23 - Her iki göz yuvarlağını hareketsiz kılan ve görüş derecesini bozan orbita travmaları, iltihapları, tümörleri,
24 - Tedavi edilemeyen görüşü az veya çok etkileyen retinopatiler, retina dejeneresansları, makulopatiler.
25 - Her iki gözde periferik görme alanının 10 dereceye kadar daralması,
26 - iki taraflı, sekel halinde, tam pitozis,
27 - Çift görmeye neden olan, sekel halinde, her iki göz kaslarının paralizisi,
C - KULAK-BURUN-BOĞAZ HASTALIK VE ARIZALARI
28 - Kulak akıntısı veya labirent komplikasyonu sonucu sürekli baş dönmesi ve denge bozukluğu (menier sendromu) ile seyreden, işitme cihazıyla ve tedaviyle sonuç alınamayan işitme kaybı,
29 - Kulak sayvanının, dış kulak yolunun, orta kulağın ameliyat edilemeyen tümörleri, norinoma ve diğer kulak kanserleri,
30 - Dil kaybı veya konuşma ve yutmayı zorlaştıran dil harabiyeti,
31 - Burun, paranazal sinüsler, çene, ağız ve farenks kanserleri veya ameliyat edilemeyen tümörleri,
32 - Travmalar, hastalıklar ve tümörler sonucu sürekli kanül takılmasını gerektirir larenks yokluğu,
33 - Ses organlarının tedavi edilemeyen ve afoni ve dispneyle birlikte olan iki taraflı hastalık, travma ve tümörleri,
D - SOLUNUM, DOLAŞIM SİSTEMİ HASTALIKLARI VE SİSTEMİK HİPERTANSİYONLAR
34 - Göğüs duvarında belirgin biçim bozukluğu yaparak solunum ve dolaşım zorluğu yaratan arızalar ve ameliyat sekelleri,
35 - Etiyolojisi ne olursa olsun, klinik, radyolojik ve laboratuvar bulgularıyla doğrulanan ve solunum, dolaşım fonksiyonlarını ileri derecede etkileyen,sağ kalp yetmezliği, pulmoner hipertansiyon ve sağ kalp büyümesi, kronik korpulmonale, ileri derecede restriktif, obstruktif veya kombine akciğer fonksiyon bozukluklarıyla birlikte olan akciğer dokusunun, bronşların, akciğer zarlarının, göğüs kafesinin hastalık ve arızaları,
36 - Klinik, laboratuvar, radyolojik, E.K.G. bulgularıyla doğrulanan, dinlenme halinde veya hafif eforda fonksiyon kısıtlaması yapan iskemik kalp hastalıkları, kalp kapağı hastalıkları, kalp kasları veya kalp zarı hastalık ve arızaları,
37 - Klinik, laboratuvar, radyolojik, E.K.G. bulgularıyla doğrulanan, dinlenme halinde veya hafif eforda fonksiyon kısıtlamasıyla birlikte olan komissurotomi, kalp kapağı protezi, kalıcı kalp pili (pasemaker), koroner revaskülarizasyonu, perikardioektomi,
38 - Klinik, laboratuvar, E.K.G. bulgularıyla doğrulanan, geçirilmiş, kalıcı miyokart infarktüsü,
39 - Etiyolojisi ne olursa olsun, hipertansif ensefalopati, göz dibi bulguları, böbrek veya kalp yetersizliğiyle birlikte maksima 250 mm, minima 120 mm. nin üstünde olan ve tedavi edilemeyen sistemik hipertansiyonlar,
E - KARIN HASTALIK VE ARIZALARI
40 - Ameliyat edilemeyen, çalışmaya engel iç ve dış fıtıklar veya çapları 10 cm. den büyük evantrasyonlar,
41 - Sindirim kanalı hastalıkları
a) Tedavi edilemeyen, sekel bırakan Crohn hastalığı, kolitis ülseroza, tüberküloz ve kaşeksiler,
b)Anal inkontinens, sürekli anüs kontrnaturalis,
c) Total kolektomi,
d) Karın organlarının işlevlerini yerine getirmelerini önemli derecede engelleyen ve çeşitli nedenlerle meydana gelmiş peritonitlerin yapışık sekelleri,
42 - Karaciğer fonksiyon testlerini ileri derecede bozan, kronik, aktif (agressif) hepatitler,
43 - Değişik etiyolojili, tam teşekkül etmiş karaciğer sirozları,
44 - Karaciğer ve pankreas kanserleri ve ameliyat edilemeyen tümörleri,
45 - Böbrek fonksiyonlarını % 30 - % 60 bozan, cerrahi ve tıbbi tedavilerle kontrol altına alınamayan veya böbrek fonksiyonlarını % 60 - % 90 bozan ve tıbbitedaviye cevap vermeyen böbrek hastalıkları (nefropatiler),
46 - Hemodiyalizi gerektirir böbrek hastalıkları,
47 - Böbrek nakline rağmen böbrek fonksiyon bozuklukları,
48 - İyileşmeyen üriner sistem tüberkülozları,
49 - Üreterosigmeidostomi, üreterokutaneustomi, postoperatif sürekli üriner fistüller, inkontinanslar, ekstrofolia vezikalis, total epispadias, hipospadias,
50 - Sürekli sistostomi ve sonda kullanmayı gerektiren üretra darlıkları,
51 - Üriner sistem kanserleri ve ameliyat edilemeyen tümörleri,
52 - Penis ve testislerin beraber yokluğu, idrarın sürekli akması,
F - HAREKET SİSTEMİNDEKİ KEMİK, KAS, EKLEM HASTALIK VE ARIZALARI
53 - Kürek kemiğinin sabit hale gelmesine neden olan iki taraflı omuz eklem ankilozu,
54 - Omuz yokluğuna neden olan tek veya iki taraflı kemik kaybı,
55 - Kolun bilekle omuz arasından kesilmesi (amputasyonu), kolun tek veya iki taraflı torasik amputasyonu iki bileğin kesilmesi (amputasyonu),
56 - Humerusun iki taraflı omuz yakınından psödoartrozu veya ön kol her iki kemiğinin psödoartrozu (yalancı eklemleri),
57 - Tüm belirtileriyle iki taraflı Volkman kontraktürü,
58 - Her iki elin başparmağı dahil olmak üzere sekiz parmağın kesilmesi (amputasyonu),
59 - Omurganın hareketlerini ileri derecede kısıtlayan hastalıklar (ankilozlar) ve travma sekelleri,
60 - Cerrahi ve tıbbi tedavinin sonuç vermediği, norolojik belirtilerle birlikte E.M.G. ile tespit edilen bel fıtıkları disk kaymaları, şekil bozukluğu yapmış kronik artiritler, spondiloartiritler,
61 - Kalça ekleminin iki taraflı tam ankilozu,
62 - Tek taraflı bile olsa kalça ekleminin dezartikulasyonu, uyluk kemiğinin alttan tek taraflı 2/3 ünün veya iki taraflı 1/3 ünün kesilmesi (amputasyonu),
63 - İki bacağın alttan en az 1/3 ünün kesilmesi (amputasyonu),
64 - Her iki diz ekleminin 20 dereceden yukarı fleksiyon halinde ankilozu,
65 - Yassı ve uzun kemiklerin ve omurganın her çeşit aktif, akıntılı osteidleri,