Çevrimdışı

YANIKLAR, HAŞLANMALAR VE İLK YARDIM


Ateş, sıcak bir cisim, elektrik, radyasyon, asit veya bazla oluşan yaralara yanık;

sıcak su, buhar vs. yol açtığı doku bozukluklarına ise haşlanma denir. Vücut

dokularının yanma derecelerine göre yanıklar 3 gruba ayrılır.


1.Birinci derece yanık: Bunun en güzel örneği güneş yanıklarıdır. Deri yüzeyi
kızarır, hafif şiş oluşur. Yanık bölge duyarlı olup bastırınca ağrır.

2.İkinci derece yanık:Yukarda belirtilenlere ek olarak deri üzerinde içi su dolu
kabarcıklar olur. 5 cm2 den daha büyük böyle bir yanığı olan kişiyi hemen
hastahaneye gönderiniz.

3.Üçüncü Derece yanık: Yanık derinin bütün kalınlığını içine aldığı gibi bazen daha
derinlere, kemiğe kadar inebilir. Böyle yanığı olanlar hemen hastahaneye
gönderilmelidir. Yanıklarla haşlanmalar; şoka, mikrop almaya, solunum zorluğuna
sebep olur.

Yanık ve Haşlanmalarda İlk yardım

- Küçük bir yeriniz yanmışsa içinde küçük buz parçaları bulunan su dolu bir kovaya
sokunuz ya da musluk suyu altına 10 dakika tutunuz. -Yanık veya haşlanmış
kısımlara elinizi sürmeyiniz.

-Yanık veya haşlanmış yüzeye temiz bir bez veya pansuman koyunuz. -Yanık
nedeniyle deride oluşan içi su dolu kabarcıkları sıkmayınız, patlatmayınız.

-Yanıklı hastayı sakin, ılık bir yerde dinlendiriniz.

-Yanmış giysileri çıkarmayınız. -Yanık üzerine yoğurt, salça, diş macunu sürmeyiniz.

-Yanık bölgesinde bilezik, künye, yüzük varsa keserek çıkarınız.

-Asit yanıklarında, giysilerini çıkarınız, bol su ile yıkayınız. -Baz yanıklarında, asit
yanıklarındaki gibi davranınız.

-Elektrik sonucu oluşan yanıklar ile büyük yanıklarda hastayı zaman kaybetmeden
hastahaneye götürünüz.

SOLUNUM SİSTEMİYLE İLGİLİ İLK YARDIM


Yaşam için gerekli temiz havanın alınıp kirli hava olarak geri atılmasına SOLUNUM,
çeşitli nedenlerle solunum durması haline de BOĞULMA denir.

1. Boğulma nedenleri

-Solunum yolu; bilinçsiz olarak dilin arkaya gitmesi, başın öne doğru bükülmesi,
yabancı cisim, takma diş, ağızda biriken kanın solunum yolunu kapatması veya
solunum yollarının yaralanması, ses tellerinin şişmesi gibi nedenlerle tıkanabilir.

-Çeşitli zehirli gazlar, kafa yaralanmaları gibi nedenlerle santral sinir sisteminin
çalışmasının yavaşlaması, suda boğulma ve iple boğulmalar v.b. nedenlerle
solunum yavaşlayabilir veya durabilir.

-Kalp durması, şok durumu, elektrik çarpması, karbonmonoksit zehirlenmesi
nedeniyle de solunum durabilir.

-Göğüs duvarının delici cisimlerle yaralanmaları sonucu da boğulma olabilir.


2. Boğulma belirtileri Duygu ve Bulguları Bunlar boğulmanın derece ve
şiddetine göre ikiye ayrılırlar.

a. İlk Safhada Görülenler

-Baş dönmesi ve halsizlik,

-Nefes darlığı, -Nabız sayısının artması,

-Kısmi bilinç kaybı, -Boyun damarlarında şişme,

-Yanak ve dudaklarda morarma ile birlikte yüzde kızarma, kan toplanması.

b. Sonraki Safhada Görülenler

-Dudaklar, burun, kulaklar ve ayak parmakları mavimtırak gridir.

-Solunum kesik kesiktir veya hiç yoktur.

-Nabız yavaş ve düzensizdir.

-Tam bilinç kaybı vardır.

c. Ne Yapmalıyız?

-Boğulmaya neden olan etken ortadan kaldırılır. (yabancı cisim, ağızda takma diş,
sakız v.b)-Boyun, çene yere dik olacak şekilde, arkaya bükülür. Çene açılır, dil
öne çekilir.

-Ağızdan ağıza yapay solunum yapılır. Solunum yollarının açılması ilk üç dakika
içinde yapılmalıdır, beyin daha fazla oksijensizliğe dayanamaz.

3. Suda Boğulmada İlk yardım

-Suda boğulma tehlikesi geçiren kişiyi karaya çıkarıp, sırt üstü yatırın.

-Yakasını, kemerini gevşetiniz.

-Takma dişini çıkarınız.

-Ağzının içindeki yabancı cisimleri temizleyiniz. Ağızdan ağıza yapay solunum
yapınız. Soluk verdiği zaman kişinin başını yana çeviriniz. Bu hareketi 5-6 kez
tekrarlayınız. Böylece; fazla su köpürerek dışarı çıktığı gibi kişiye yeterli solunum
da yaptırmış olursunuz.

-Daha sonra ıslak giysileri çıkarıp battaniyeye sarın,

-Yutulan suyu çıkartmak için iki elinizle karnı altından tutarak hastayı yukarı
kaldırınız. Bu suretle hava yolundaki suların boşalmasına yardım etmiş olursunuz.

4. Ağızdan ağıza Sun'i Teneffüs Metodu

-Kişiyi düz bir yere sırtüstü yatırınız.

-Çenesini yukarı gelecek şekilde başını geriye çekerek solunum yollarını açınız.

-Ağız çevresini temizleyiniz.

-Çeneye bastırarak ağzın açılmasını sağlayıp, diğer elinizle burun deliklerini
tıkayınız.

-Derin nefes alıp ağızdan ağıza dakikada 12-15 defa üfleyiniz.

-Göğüs kafesinin yükselip, yükselmediğini kontrol ediniz.

-Solunum normale dönünceye kadar veya hastahaneye ulaştırıncaya kadar işleme
devam ediniz.

ELEKTRİK ÇAPRMASINDA İLK YARDIM

Elektrik çarpması sonucunda kas krampları, kırıklar, sinir felci, solunum merkezinin
felci, solunum ve kalbin durması olabilir.

-Kesinlikle kendinizi tehlikeye atmayınız.

-Elektrik fişi size yakınsa çekiniz.

-Sigortayı çıkarınız.

-Kuru tahta, sopa, ip, deri kemer ya da kuru gazete tomarı ile yaralının elektrik
teli ile olan ilişkisini kesiniz.

-Varsa yanık tedavisi uygulayınız.

-Bilinçsiz ve soluk alamıyorsa ağızdan ağıza yapay solunum yapınız.

-Bilinçsiz fakat soluk alıyorsa, şok durumunu önleyiniz, ayaklarını yukarı kaldırınız.
Nabız alınamıyorsa kalp masajı yapınız.

-Bilinçli ve soluk alıyorsa, sakin olarak dinlendiriniz. Kendisine gelince ambulansla
hastahaneye gönderiniz.

ŞOK

Kelime anlamı SARSILMA demektir. Dolaşım sistemindeki kanın çeşitli nedenlerle
azalması, hücrelere yeterli oksijenin gelmemesi sonucu ortaya çıkar.

1.Belirtileri

-Kaza yerinde sessiz, sakin, hiç hareket etmeyen bir yaralının bilinci yerinde
olmayabilir.

-Deri soğuktur ve soluktur,

-Soğuk ve yapışkan bir terleme görülür,

-Gözler göz çukuruna batmış şekilde sanki burnu sivrilmiş gibidir.

-Nabız zayıftır ve hızlıdır. -Solunum hızlanmıştır.

2. Yapılması Gerekenler

-Uygun bir yere sırtüstü yatırınız.

-Etrafındaki kalabalığı dağıtınız.

-Az hareket ettirmeye çalışınız.

-Beynin kan dolaşmasını ve çalışmasını kolaylaştırmak için başta kanama yoksa
başı 150-300 aşağı getirip, ayak ucunu 30-40 cm kaldırınız.

-Yakasını, kemerini, gömleğini gevşetiniz.

-Solunum yolu tıkanıklığı varsa gideriniz.

-Gerekirse yapay solunum ve kalp masajı yapınız.

-Kanaması varsa kanamayı durduracak önlemi alınız.

-Kırık varsa atel ile tespit yapınız.

-Soluk almakta güçlük çekiyorsa baş ve göğüs kısmını hafifçe yükseltiniz.

-Battaniye ile örtünüz.-Yaralı bilinçsiz ise katı yiyecek-içecek vermeyiniz.

-İhtiyaç durumunda dudakları ve dili birkaç damla su ile ıslatınız.