Cevap: Anarşist yaklaşım / Proudhon
Demokrasi varolan egemenlik anlayışlarının en iyisi olandır; ama onunda sakat tarafları vardır. Ve bunun toplumsal düzene olan yansıması da yönetilmek olarak ortaya çıkar. Ki zaten düzen denilen olgu herşeyin belli bir çerçevede yapılmasını öngörür. Proudhon ve diğer anarşistlerin savunduğu ise (aynen ahlak felsefesinde de dedikleri gibi) insanlarda hayvanlar gibi hiçbir şeyden sorumlu tutulamazlar ve yönetilemezler ve işte biz bu yüzden otoriteye karşıyız diyorlar. Peki o zaman düzen olmadan ya da otorite olmadan Aristo ve Platon'un ya da J. J. Rousseau ve T. Hobbes'in devlet anlayışlarını nasıl açıklayacaksınız ki? Eğer düzen olmazsa kargaşa olur. Anarşistler özgürlük adına düzen istemeyenlerdir; ama özgürlük belli bir yasal düzeni (toplumsal sorumluluğu) getirir. Çünkü benim özgürlüğümün bittiği yerde bir başkasının özgürlüğü başlıyor. Biz her türlü otoriteyi özgürlük adına reddedersek o zaman kaos yaşanır. Toplumsal uzlaşı ya da ortak bir irade oluşturup en azından otoritenin baskıcı tutumunu denetleyebiliriz. Ki dünyanın bence hiçbir ülkesinde demokrasi teorilerde anlatıldığı gibi uygulanmıyor. |